ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ

ΟΝΟΜΑΤΙΚΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ:

 

 

ΟΜΟΙΟΠΤΩΤΟΙ:

                  i.επιθετικός προσδιορισμός: α) είναι επίθετο (ή ό,τι ισοδυναμεί με αυτό) που βρίσκεται ανάμεσα στο άρθρο και το ουσιαστικό ( άρθρο + επίθετο + ουσιαστικό), β) δίνει σταθερή και μόνιμη ιδιότητα στο ουσιαστικό που προσδιορίζει, γ) είναι ουσιαστικό που δηλώνει ηλικία, επάγγελμα, ιδιότητα και προσδιορίζει τις λέξεις: ἀνήρ, γυνή, ἄνθρωπος

                  ii.κατηγορηματικός προσδιορισμός: α) είναι επίθετο (ή ό,τι ισοδυναμεί με αυτό) που ΔΕ βρίσκεται ανάμεσα στο άρθρο και το ουσιαστικό ( επίθετο + άρθρο + ουσιαστικό), β) είναι οι λέξεις: ἄκρος, μέσος, ἔσχατος (=τελευταίος), πᾶς, ἅπας, σύμπας, ὅλος, ἕκαστος (=ο καθένας), αὐτός (=ο ίδιος) καί μόνος

                  iii.παράθεση: α) είναι ουσιαστικό που δίνει ένα γνώρισμα στη λέξη που προσδιορίζει, β) μεταφράζεται με το «που είναι…», γ) νοηματικά μεταβαίνουμε από το Ειδικό στο Γενικό (Ε- Γ)

                  iv.επεξήγηση: α) είναι ουσιαστικό που επεξηγεί τη λέξη που προσδιορίζει, β) μεταφράζεται με το «δηλαδή…», γ) νοηματικά μεταβαίνουμε από το Γενικό στο Ειδικό (Γ- Ε)

 

 

Ετερόπτωτοι ονοματικοί προσδιορισμοί:

1. Γενική:

            􀀱 γενική διαιρετική: δηλώνει το σύνολο από το οποίο ξεχωρίζουμε ένα μέρος:  τις τῶν ἀνθρώπων

            􀀱 γενική κτητική: δηλώνει τον ιδιοκτήτη κάποιου πράγματος:  ἀσπίς Ἀχιλλέως

            􀀱 γενική συγκριτική: προσδιορίζει επίθετα ή επιρρήματα συγκριτικού βαθμού ή λέξεις που δείχνουν συγκριση (διπλάσιος κ.λπ)

            􀀱 γενική υποκειμενική: αν η λέξη που προσδιόριζε ήταν ρήμα (δηλαδή αν μετατρέψουμε το όνομα που προσδιορίζει η γενική σε ρήμα), τότε από αυτή τη γενική θα «έβγαινε» το υποκείμενο του ρήματος

            􀀱 γενική αντικειμενικη: αν η λέξη που προσδιόριζε ήταν ρήμα (δηλαδή αν μετατρέψουμε το όνομα που προσδιορίζει η γενική σε ρήμα), τότε από αυτή τη γενική θα «έβγαινε» το αντικείμενο του ρήματος

            􀀱 γενική της αξίας: δηλώνει την αξία της λέξης που προσδιορίζει:  ἀγρός ἄξιος ταλάντου

            􀀱 γενική της ύλης: δηλώνει την ύλη από την οποία είναι κατασκευασμένο κάτι

            􀀱 γενική του περιεχομένου: δηλώνει το περιεχόμενο της λέξης που προσδιορίζει

            􀀱 γενική του δημιουργού: δηλώνει το δημιουργό:  νόμοι Λυκούργου

            􀀱 γενική της ιδιότητας: δηλώνει ηλικία, ή μέγεθος (φυσικό, πνευματικό, ηθικό):  ἀνήρ μεγάλης σοφίας

            􀀱 γενική της αιτίας: δηλώνει την αιτία λόγω της οποίαςισχύει αυτό που λέει η λέξη που προσδιορίζει. Μεταφράζεται «εξ αιτίας+γενική». Προσδιορίζει τις λέξεις: αἴτιος,  ἀναίτιος,  ἔνοχος,  ἀθῷος,  ὑπόδικος,  ὑπόλογος,  ὑπεύθυνος,  χαρά,  οργή, φόβος,  λύπη: ἔνοχος δειλίας,  λύπη θανάτου,  αἴτιος  κλοπῆς

                        2. Δοτική:

            􀀱 δοτική αντικειμενική: προσδιορίζει τα: ἐχθρός,φίλος,  σύμμαχος,  ὅμοιος,  ἀνόμοιος,  σύμφωνος,  ὑπηρέτης,  ἀκόλουθος,  ἑπόμενος,  εὔνους,  κακόνους,  εὐμενής,  δυσμενής,  ὑπήκοος,  ἁρμόδιος,  οἰκεῖος,  πολέμιος κ.ά.

            􀀱 δοτική της αναφοράς: μεταφράζεται «ως προς…»: γίγνου εὐγενής τῳ τρόπῳ  (=  γίνε ευγενικός ως προς τους τρόπους σου)

            3. Αιτιατική της αναφοράς: είναι συνήθως οι λέξεις: τό γένος,  τό πλῆθος,  τό ὄνομα,  τό εὖρος,  τό ὕψος,  τό βάθος,  τήν φύσιν,  τό μῆκος,  τό μέγεθος,  τά πάντα,  τό εἶδος.  Μεταφράζεται «ως προς …»: Ἰόλη ἐστί καλή τήν φύσιν (= η Ιόλη είναι καλή ως προς τη φύση της)