ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

§                 ΑΣΚΗΣΗ 1

Εκφώνηση
Να βρεθούν τα υποκείμενα των ρημάτων στις ακόλουθες προτάσεις και να δηλωθεί η μορφή τους.
1.1 Θεοὺς ἀναγκάσαι οὐδὲ γ' εἷς δύναιτο ἄν.
1.2 Ταῦτα ξύμπαντα ἐγένετο ἐν ἕτεσι πεντήκοντα.
1.3 Οἵτινες τὰ πάθη μὴ κολάζουσι, κολάζονται.
1.4 Οὕτω καὶ τὸ περὶ τῶν ἐλπίδων ἔχει.
1.5 Οἱ δὲ ἀμφὶ Κῦρον εὐθὺς ἐδίωκον τοὺς ᾿Αργείους.
1.6 Τὸ ὑγιαίνειν ἄριστόν ἐστιν.
1.7 ᾿Επιόντων τῶν Περσῶν, Λακεδαιμόνιοι ἐβούλοντο τειχίσαι τὸν ᾿Ισθμόν.
1.8 ῾Ο ἄρχων οἶδε ὅτι οὐ λανθάνει ὅ,τι ἄν ποιῇ.
1.9 Οἱ φεύγοντες ἐπορεύοντο εἰς Λακεδαίμονα.
1.10 ῎Ηδη ἦν ἀμφὶ πλήθουσαν ἀγοράν.

Λύση

1.1. "εἷς":
- υποκείμενο του ρήματος "δύναιτο ἂν"
- και του απαρεμφὰτου "ἀναγκάσαι" → ταυτοπροσωπία
- μορφή: αριθμητικό
1.2. "ταῦτα":
- υποκείμενο του "ἐγένετο" → αττική σύνταξη
- μορφή: αντωνυμία
1.3. "Οἵτινες τὰ πάθη μὴ κολάζουσι"
- υποκείμενο του ρήματος "κολάζονται"
- μορφή: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση
1.4. "τό περὶ τῶν ἐλπίδων":
- υποκείμενο του ρήματος "ἔχει"
- μορφή: έναρθρος εμπρόθετος προσδιορισμός
1.5. "Οἱ δὲ":
- υποκείμενο του "ἐδίωκον"
- μορφή: άρθρο + άκλιτη λέξη
1.6. "Τὸ ὑγιαίνειν":
- υποκείμενο του "ἐστιν"
- μορφή: έναρθρο απαρέμφατο
1.7. "Λακεδαιμόνιοι":
- υποκείμενο του "ἐβούλοντο" και του "τειχίσαι" → ταυτοπροσωπία
- μορφή: ουσιαστικό
1.8. "῾Ο ἄρχων":
- υποκείμενο του "οἶδε"
- μορφή: ουσιαστικό
ὅ,τι ἄν ποιῇ"
- υποκείμενο του "λανθάνει"
- μορφή: δευτερεύουσα αναφορική πρόταση
1.9. "Οἱ φεύγοντες":
- υποκείμενο του "ἐπορεύοντο"
- μορφή: επιθετική μετοχή
1.10. "ἀμφὶ πλήθουσαν ἀγοράν":
- υποκείμενο του "ἦν"
- μορφή: εμπρόθετος προσδιορισμός

§                 ΑΣΚΗΣΗ 2

Εκφώνηση
Αφού βρείτε τα υποκείμενα των ρημάτων να ενώσετε τους αριθμούς της στήλης Α με το αντίστοιχο γράμμα της στήλης Β. ΄Ενα στοιχείο περισσεύει.

Α	Β
2.1. Τὸ μὲν γὰρ πλῆθος πολὺ καὶ κραυγῇ πολλῇ ἐπίασιν·	α. Αττική σύνταξη
2.2. Τὰ ἰερὰ οὐκ ἐγίγνετο.	β. Δευτ. πρόταση
2.3.Τέρας ἐστιν, ὅστις διὰ βίου ηὐτύχησεν.	γ. Πρόληψη
2.4. Δέδοικά σε μὴ πληγῶν δέῃ.	δ. Εμπρόθετος προσδιορισμός
2.5. Ὥστ᾿ἤδη μάτην εἶναι τὸ μεμνῆσθαι περὶ τούτων.	ε. Σχήμα κατά το νοούμενο
2.6. ᾿Εσεσιδήρωτο ἐπὶ μέγα καὶ τοῦ ἄλλου ξύλου.

Λύση2.1 – ε, 2.2 – α, 2.3 – β, 2.4 – γ, 2.6 - δ

§                 ΑΣΚΗΣΗ 3

Εκφώνηση
Να βρεθεί το υποκείμενο των απαρεμφάτων στις παρακάτω προτάσεις.
3.1. Σαφῶς γὰρ ἂν διδάσκοιμι ὑμᾶς μή ἡγεῖσθαι θεοὺς εἶναι.
3.2. ᾿Αναξαγόρας φησὶ τὸν ἥλιον λίθον εἶναι.
3.3. Φύσις κρύπτεσθαι φιλεῖ.
3.4. Παρήγγειλεν ὁ Κλέαρχος εἰς τάξιν τὰ ὅπλα τίθεσθαι τοὺς ῞Ελληνας.
3.5. ῾Ομολογεῖς περὶ ἐμὲ ἄδικος γεγενῆσθαι.
3.6. Κίνδυνός ἐστι πολλοὺς ἀπόλλυσθαι.
3.7. Φημὶ ἡμᾶς ἔσεσθαι συμμάχους Θηβαίων.
3.8. Συμφέρει αὐτοῖς φίλους εἶναι μᾶλλον ἤ πολεμίους.
3.9. Πεφύκασι πάντες καὶ ἰδίᾳ καὶ δημοσίᾳ ἁμαρτάνειν.
3.10. ῎Εξεστι Πέρσαις πέμπειν τοὺς παῖδας εἰς τὰ διδασκαλεῖα.

Λύση
3.1. - "ὑμᾶς": υποκείμενο του "ἡγεῖσθαι" (τελικό απαρέμφατο)
- "θεοὺς": υποκείμενο του "εἶναι" (ειδικό απαρέμφατο)
3.2. - "ἥλιον": υποκείμενο του "εἶναι" (ειδικό απαρέμφατο)
3.3. - "Φύσις": υποκείμενο του "κρύπτεσθαι" (τελικό απαρέμφατο)
3.4. - "τοὺς ῞Ελληνας": υποκείμενο του "τίθεσθαι" (τελικό απαρέμφατο)
3.5. - "σὺ": υποκείμενο του "γεγενῆσθαι" (ειδικό απαρέμφατο)
3.6. - "πολλοὺς": υποκείμενο του "ἀπόλλυσθαι" (τελικό απαρέμφατο)
3.7. - "ἡμᾶς": υποκείμενο του "ἔσεσθαι" (ειδικό απαρέμφατο)
3.8. - "αὐτοὺς": υποκείμενο του "εἶναι" (τελικό απαρέμφατο) που προκύπτει από τη μετατροπή της δοτικής προσωπικής "αὐτοῖς" σε αιτιατική.
3.9. - "πάντες": υποκείμενο του "Πεφύκασι" και του απαρεμφάτου "ἁμαρτάνειν" (τελικό απαρέμφατο)
3.10. - "Πέρσας": υποκείμενο του "πέμπειν" (τελικό απαρέμφατο) που προκύπτει από τη δοτική προσωπική "Πέρσαις".

§                 ΑΣΚΗΣΗ 4

Εκφώνηση
Να βρεθεί το υποκείμενο των μετοχών.
4.1. ῾Ρηθέντων τούτων ἐν τῷ δήμῳ ψήφισμα ἔγραψεν ὁ Φιλοκράτης.
4.2. Τῶν εὐτυχούντων πάντες εἰσὶ συγγενεῖς.
4.3. ῎Επεμψαν εἰς τὰς πόλεις πρέσβεις ἀγγέλλοντας τὴν τοῦ πλημμυρίου ἄλωσιν.
4.4. Κῆρυξ εὗρε τοὺς ἄνδρας διεφθαρμένους.
4.5. ῎Αμα ταῦτα εἰπών, ἀνέστη.

Λύση
4.1. "τούτων": υποκείμενο της χρονικής μετοχής "῾Ρηθέντων"
4.2. "Τῶν": υποκείμενο της επιθετικής μετοχής "εὐτυχούντων"
4.3. "πρέσβεις": υποκείμενο της τροπικής μετοχής "ἀγγέλλοντας"
4.4. "τοὺς ἄνδρας": υποκείμενο της κατηγορηματικής μετοχής "διεφθαρμένους"
4.5. "οὗτος": εννοείται ως υποκείμενο της χρονικής μετοχής "εἰπών"

§                 ΑΣΚΗΣΗ 5

Εκφώνηση
Να βρεθούν τα υποκείμενα των ρημάτων / απαρεμφάτων / μετοχών.
5.1. Ὃ πάντες ἐθρύλουν τέως γέγονεν αὐτόματον.
5.2. ῾Ο ἔμφρων νομοθέτης ἄν μᾶλλον παρακελεύοιτο τοῖς πρεσβυτέροις αἰσχύνεσθαι τοὺς νέους.
5.3. Παρακαλέσαντες ἀλλήλους ἀποδῶμεν τὰ τροφεῖα τῇ πατρίδι.
5.4. ῾Ηδύ ἐστι τὸ ἔχειν χρήματα.
5.5. Καθ' ἑκάστους ἐκαλοῦντο Ἕλληνες.
5.6. Τὸν εὖ ποιοῦνθ' ἕκαστος ἡδέως ὁρᾶ.
5.7. Τοῖς ἰδιώταις ἔξεστι τὰς δαπάνας συντέμνειν.
5.8. ῾Ο δὲ ὡμολόγησε ταῦτα ποιήσειν.
5.9. Περικλῆς παρελθὼν ἔλεξε τοιάδε.
5.10. Διὸ δὴ καὶ κατηγοροῦσίν τινες ἡμῶν ὡς οὐκ ὀρθῶς βουλευομένων.
5.11. ᾿Εδέοντο Κῦρον προστάτην γενέσθαι.
5.12. Κῦρος ὑπέσχετο ἀνδρὶ ἑκάστῳ δώσειν πέντε ἀργυρίου μνᾶς.
5.13. ᾿Αλλ' ἔχετε μὲν με οὔτε φεύγοντα λαβόντες οὔτε ἀποδιδράσκοντα.
5.14. ῾Ομοῦ μὲν ὄντες πολλοὶ δοκεῖτε ἄν μοι καὶ ἔντιμοι εἶναι καὶ ἔχειν τὰ ἐπιτήδεια.
5.15. Οἱ ἡμέτεροι πρόγονοι ἀσκοῦντες ἔργα ἀρετῆς διετέλεσαν.
5.16. ῾Η πόλις αὐτοῖς οὐκ ἐπιτρέψει παραβαίνουσι τοῖς νόμοις.

Λύση
5.1. - "Ὃ πάντες ἐθρύλουν τέως" (δευτερεύουσα πρόταση, αναφορική): υποκείμενο του "γέγονεν"
- "πάντες": υποκείμενο του "ἐθρύλουν"
5.2. - "νομοθέτης": υποκείμενο του "παρακελεύοιτο"
- "τοὺς νέους": υποκείμενο του απαρεμφάτου "αἰσχύνεσθαι" → ετεροπροσωπία
5.3. - "ἡμεῖς": υποκείμενο του "ἀποδῶμεν" και της μετοχής "Παρακαλέσαντες"
5.4. - "τὸ ἔχειν" (έναρθρο απαρέμφατο): υποκείμενο του "ἐστὶ"
5.5. - "Καθ' ἑκάστους" (εμπρόθετο σύνολο): υποκείμενο του "ἐκαλοῦντο"
5.6. - "ἕκαστος": υποκείμενο του "ὁρᾶ"
5.7. - "συντέμνειν": υποκείμενο του απρόσωπου "ἔξεστι"
- "τοὺς ἰδιώτας": υποκείμενο του απαρεμφάτου "συντέμνειν"
(προκύπτει απο τη μετατροπή της δοτικής προσωπικής σε αιτιατική).
5.8. - "῾Ο δὲ": υποκείμενο του "ὡμολόγησε"
5.9. - "Περικλῆς": υποκείμενο του "ἔλεξε"
5.10. - "τινες": υποκείμενο του "Κατηγοροῦσι"
- "ἡμῶν": υποκείμενο της μετοχής "βουλευομένων"
5.11. - "Κῦρον": υποκείμενο του "γενέσθαι"
5.12. - "Κῦρος": υποκείμενο του "ὑπέσχετο" και του απαρεμφάτου "δώσειν" → ταυτοπροσωπία
5.13. - "ὑμεῖς": υποκείμενο του "ἔχετε"
- "με": υποκείμενο της μετοχής "φεύγοντα" και "ἀποδιδράσκοντα"
- "ὑμεῖς": υποκείμενο της μετοχής "λαβόντες"
5.14. - "ὑμεῖς": υποκείμενο του "δοκεῖτε"
- "ὑμεῖς": υποκείμενο της μετοχής "ὄντες"
- "ὑμεῖς": υποκείμενο των απαρεμφάτων "εἶναι" και "ἔχειν".
5.15. - "Οἱ πρόγονοι": υποκείμενο του "διετέλεσαν" και της μετοχής "ἀσκοῦντες".
5.16. - "῾Η πόλις": υποκείμενο του ρήματος "ἐπιτρέψει"
- "αὐτοῖς": υποκείμενο της μετοχής "παραβαίνουσι"

§  ΑΣΚΗΣΗ 6

Εκφώνηση
Να εντοπίσετε στις παρακάτω προτάσεις τα αντικείμενα των ρηματικών τύπων:
1.1. Ὧν μεμνημένοι καὶ ἐμοὶ καὶ τῷ πατρὶ βοηθήσατε καὶ τοῖς νόμοις τοῖς κειμένοις καὶ τοῖς ὅρκοις οἷς ὀμωμόκατε.
1.2. Ἐννοεῖσθ’ ὡς ὁ μὲν ἐπιθυμεῖ δόξης.
1.3. Πρὸς τί με ταῦτ’ ἐρωτᾷς;
1.4. Αἰσχίνης τοίνυν τοσοῦτον ὑπερβέβληκεν ἅπαντας ἀνθρώπους ὠμότητι καὶ συκοφαντίᾳ, ὥστε καὶ ὧν αὐτὸς ὡς ἀτυχημάτων ἐμέμνητο, καὶ ταῦτ’ ἐμοῦ κατηγορεῖ.
1.5. Ἐγὼ νομίζω χάριν ὑμᾶς τοῖς θεοῖς ὀφείλειν.

Λύση
1.1. «Ὧν μεμνημένοι καὶ ἐμοὶ καὶ τῷ πατρὶ βοηθήσατε καὶ τοῖς νόμοις τοῖς κειμένοις καὶ τοῖς ὅρκοις οἷς ὀμωμόκατε.»
Ὧν: αντικείμενο της μετοχής μεμνημένοι
καὶ ἐμοὶ καὶ τῷ πατρὶ καὶ τοῖς νόμοις καὶ τοῖς ὅρκοις: αντικείμενα στο ρήμα «βοηθήσατε»
οἷς: αντικείμενο του ρήματος «ὀμωμόκατε»
(= Έχοντας υπόψη σας όλα αυτά βοηθήστε και εμένα και τον πατέρα και τους κείμενους νόμους και τους όρκους, στους οποίους έχετε ορκισθεί)
1.2. «Ἐννοεῖσθ’ ὡς ὁ μὲν ἐπιθυμεῖ δόξης.»
δόξης: αντικείμενο του ρήματος «ἐπιθυμεῖ»
(= Αλλά να έχετε υπόψη ότι αυτός θέλει να αποκτήσει φήμη)
1.3. «Πρὸς τί με ταῦτ’ ἐρωτᾷς;»
με: άμεσο αντικείμενο του ρήματος «ἐρωτᾷς»
ταῦτα: έμμεσο αντικείμενο του ρήματος «ἐρωτᾷς»
(= Όμως με ποιον σκοπό με ρωτάς για αυτά;)
1.4. «Αἰσχίνης τοίνυν τοσοῦτον ὑπερβέβληκεν ἅπαντας ἀνθρώπους ὠμότητι καὶ συκοφαντίᾳ, ὥστε καὶ ὧν αὐτὸς ὡς ἀτυχημάτων ἐμέμνητο, καὶ ταῦτ’ ἐμοῦ κατηγορεῖ.»
ἀνθρώπους: αντικείμενο του ρήματος «ὑπερβέβληκεν»
ὧν: αντικείμενο του ρήματος «ἐμέμνητο»
ταῦτα: άμεσο αντικείμενο του ρήματος «κατηγορεῖ»
ἐμοῦ: έμμεσο αντικείμενο του ρήματος «κατηγορεῖ»
(= Ο Αισχίνης όμως έχει ξεπεράσει τόσο πολύ όλους τους ανθρώπους στη σκληρότητα και τη συκοφαντία, ώστε και εκείνα που αυτός τα ανέφερε ως αποτυχία (της πόλεως) να κατηγορεί εμένα και γι' αυτά)

1.5. «Ἐγὼ νομίζω χάριν ὑμᾶς τοῖς θεοῖς ὀφείλειν.»
ὀφείλειν: αντικείμενο του ρήματος «νομίζω», ειδικό απαρέμφατο
χάριν: άμεσο αντικείμενο του απαρεμφάτου «ὀφείλειν»
τοῖς θεοῖς: έμμεσο αντικείμενο του απαρεμφάτου «ὀφείλειν»
(= Πιστεύω ότι χρωστάτε ευγνωμοσύνη στους θεούς)

§                 ΑΣΚΗΣΗ 7

Εκφώνηση
Να βάλετε τα αντικείμενα των ρημάτων στις παρακάτω προτάσεις στη σωστή πτώση:
2.1. Ἔτι γὰρ ἐμέμνησθε ....................(ἡ γεγενημένη συμφορά, πληθυντικός).
2.2. Μειονεκτοῦσιν οἱ τύραννοι .......................(πᾶς) μάλιστα.
2.3. .................................(ὁ σύμβουλος) ἀπιστεῖτε καὶ φθονεῖτε.
2.4. Ἐπετίμησα δ’ ἐν τῷ βουλευτηρίῳ ..............................(Δημοσθένης).
2.5. ..............................(ὁ ὅρκος) ἐμμένει ὁ δῆμος.
2.6. Πρωταγόρας ........................(ἐγὼ) ταῦτα ἀκούσας.
2.7. ......................(τοῦτο).........................(ἐγὼ) κατηγορεῖ.
2.8. Οἱ Φαρσάλιοι παρακατέθεντο ........................(αὐτός) .........................(ἡ ἀκρόπολις).
2.9. Προσάγουσι .............................(ὁ Κύρος) ............................(ὁ αἰχμάλωτος ).

Λύση
2.1. «Ἔτι γὰρ ἐμέμνησθε ......τῶν γεγενημένων συμφορῶν...... (ἡ γεγενημένη συμφορά, πληθυντικός).»
(= Γιατί ακόμα διατηρούσατε στη μνήμη σας τις συμφορές που είχαν συμβεί)
2.2. «Μειονεκτοῦσιν οἱ τύραννοι ......πάντων...... (πᾶς) μάλιστα.»
(= Οι τύραννοι βρίσκονται σε μειονεκτικότερη θέση σε σχέση με όλους)
2.3. «......Τοῖς συμβούλοις...... (ὁ σύμβουλος) ἀπιστεῖτε καὶ φθονεῖτε.»
(= Τους συμβούλους δεν τους εμπιστεύεστε και τους φθονείτε)
2.4. «Ἐπετίμησα δ’ ἐν τῷ βουλευτηρίῳ ......Δημοσθένει...... (Δημοσθένης).»
(= Και κατηγόρησα στη βουλή τον Δημοσθένη)
2.5. «......Τοῖς ὅρκοις...... (ὁ ὅρκος) ἐμμένει ὁ δῆμος.»
(= Οι δημοκρατικοί μένουν σταθεροί στους όρκους)
2.6. «Πρωταγόρας ......ἐμοῦ...... (ἐγὼ) ταῦτα ἀκούσας.»
(= Ο Πρωταγόρας αφού άκουσε από εμένα αυτά.)
2.7. «......Ταῦτ’ ἐμοῦ...... (ἐγὼ) κατηγορεῖ.»
(= Για αυτά κατηγορεί εμένα)
2.8. «Οἱ Φαρσάλιοι παρακατέθεντο ......αὐτῷ...... (αὐτός) ......τὴν ἀκρόπολιν....... (ἡ ἀκρόπολις).»
(= Οι Φαρσάλιοι του εμπιστεύτηκαν την ακρόπολη)

2.9. «Προσάγουσι ......τῷ Κύρῳ...... (ὁ Κύρος) ......τοὺς αἰχμαλώτους...... (ὁ αἰχμάλωτος ).»
(= Οδηγούν μπροστά στον Κύρο τους αιχμαλώτους)

§                 ΑΣΚΗΣΗ 8

Εκφώνηση
Να βρείτε τα αντικείμενα των ρημάτων στις παρακάτω προτάσεις, να τα διακρίνετε σε άμεσα και έμμεσα και να τις μεταφράσετε.
α. Ἐδίδασκε αὐτὸν τὴν στρατηγίαν.
β. Οὗτος ἐμὲ τῶν πατρῴων ἀπεστέρησεν.
γ. Ἐκώλυον τοῦ ἀγῶνος τοὺς Λακεδαιμονίους.
δ. Ἀθηναῖοι Σωκράτους θάνατον κατέγνωσαν.
ε. Κεράννυμι ὕδωρ τῷ οἴνῳ.
στ. Ἔτι δὲ λέγω ὑμῖν καὶ τοῦτο.
ζ. Λυκομήδης ἐνεφύσησεν θάρρος τοῖς Μαντινεῦσι.
η. Μὴ ἀφέλησθέ μου τόδε τὸ ἀργύριον.
θ. Τισσαφέρνης συμφορὰς τοὺς Ἕλληνας εἰργάσατο.
ι. Ὑμεῖς ἐμοῦ ἀκούσεσθε πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν.

Λύση
α. αὐτὸν = άμεσο αντικείμενο γιατί δηλώνει πρόσωπο / στρατηγίαν = έμμεσο αντικείμενο (μτφρ: Του δίδασκε την ικανότητα του στρατηγού).
β. ἐμὲ = άμεσο αντικείμενο / τῶν πατρῴων = έμμεσο αντικείμενο (μτφρ: Αυτός μου στέρησε τα πατρικά μου).
γ. τοὺς Λακεδαιμονίους = άμεσο αντικείμενο / τοῦ ἀγῶνος = έμμεσο αντικείμενο (μτφρ: Εμπόδιζαν τους Σπαρτιάτες από τον αγώνα).
δ. θάνατον = άμεσο αντικείμενο / Σωκράτους = έμμεσο αντικείμενο (μτφρ: Οι Αθηναίοι καταδίκασαν τον Σωκράτη σε θάνατο).
ε. ὕδωρ = άμεσο αντικείμενο / τῷ οἴνῳ = έμμεσο αντικείμενο (μτφρ: Αναμειγνύω νερό με κρασί).
στ. τοῦτο = άμεσο αντικείμενο / ὑμῖν = έμμεσο αντικείμενο (μτφρ: Επιπλέον σας λέω και αυτό).
ζ. θάρρος = άμεσο αντικείμενο / τοῖς Μαντινεῦσι = έμμεσο αντικείμενο (μτφρ: Ο Λυκομήδης εμφύσησε στους Μαντινείς θάρρος).
η. τὸ ἀργύριον = άμεσο αντικείμενο / μου = έμμεσο αντικείμενο (μτφρ: Μη μου αφαιρέσετε αυτό το χρηματικό βοήθημα).
θ. τοὺς Ἕλληνας = άμεσο αντικείμενο γιατί δηλώνει πρόσωπο / συμφορὰς = αντικείμενο (μτφρ: Ο Τισσαφέρνης προκάλεσε συμφορές στους Έλληνες).
ι. τὴν ἀλήθειαν = άμεσο αντικείμενο / ἐμοῦ = έμμεσο αντικείμενο (μτφρ: Εσείς θα ακούσετε από μένα όλη την αλήθεια).