Εκπαιδευτική Τηλεόραση-Βία στην τηλεόραση

Εκπαιδευτική Τηλεόραση

α) Σκηνικό εκπαιδευτικών εκπομπών

- Ζωγραφισμένο από παιδιά.

- Φτιαγμένο από οικολογικά υλικά.

- Εναλλασσόμενο (τα παιδιά κουράζονται ευκολότερα γι’ αυτό χρειάζονται ποικιλία).

β) Λόγος - Γλώσσα εκπαιδευτικών εκπομπών

- Να είναι απλός, κατανοητός, όχι σύνθετος, βαρύγδουπος.

- Να είναι όμως και προσεγμένος με εύστοχη διατύπωση, καλή σύνταξη γιατί τα παιδιά παραδειγματίζονται αναλόγως από τους παρουσιαστές τέτοιων εκπομπών.

- Να προσφέρει ερεθίσματα για την πνευματική αναβάθμιση των παιδιών.

γ) Συντελεστές των εκπομπών

- Να είναι άνθρωποι πρόσχαροι, ευχάριστοι με ανεπτυγμένη αίσθηση του χιούμορ όχι βαρείς ή ανέκφραστοι.

- Να χαρακτηρίζονται από την απαραίτητη θεατρικότητα ως προς τις κινήσεις γιατί με αυτό τον τρόπο παρουσιάζουν πιο ζωντανά τις εκπομπές, συγκινούνται τα παιδιά, κερδίζουν την προσοχή τους.

- Να διαθέτουν γνώσεις ψυχολογίας ώστε να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν καταλλήλως -προσκεκλημένα παιδιά ή να μη διατυπώνουν απόψεις που ενδέχεται να τραυματίσουν κάποιες κατηγορίες παιδιών.

- Να έχουν καλή άρθρωση, ζεστή φωνή.

- Να διαθέτουν και γενικότερη παιδεία - καλλιέργεια αλλά και συγκεκριμένες γνώσεις. ειδικότερα όταν πρόκειται για εκπομπές σχετικές με εκμάθηση ξένων, γλωσσών, ντοκιμαντέρ, θέματα ιστορίας, μυθολογίας.

δ) Στόχος των εκπαιδευτικών εκπομπών

- Η Ψυχαγωγία και η μόρφωση των νέων καθώς και η μετάδοση γνωστικών εφοδίων μέσα συνήθως από το παιχνίδι και η διασκέδαση.

- Η μετάγγιση γνώσεων για η φύση, τον άνθρωπο, τις αρχές της υγιεινής, τη συμπεριφορά που πρέπει να εκδηλώνει σε διάφορες περιστάσεις.

- Η παρακολούθηση προγραμμάτων - συζητήσεων σχετικά με τα γράμματα, τους αριθμούς, τις σχέσεις μεταξύ νέων και μεγαλύτερων ακόμη και τις αξίες της ζωής.

- Η εξοικείωση των παιδιών με το ωραίο, η μύησή τους στην τέχνη, η επαφή τους με την καλή μουσική, τη ζωγραφική, τον καλό κινηματογράφο και το παιδικό θέατρο, την παράδοση, τα ήθη - έθιμα.

- Η διαφήμιση εξωσχολικών βιβλίων. Οι παρουσιαστές αφηγούνται παραμύθια και ιστορίες δίνοντας έτσι ερεθίσματα στα παιδιά να αγαπήσουν το διάβασμα και το καλό βιβλίο.

- Η καλλιέργεια της φαντασίας και της κριτικής σκέψης του παιδιού γιατί παρακολουθεί και συμμετέχει σε παιχνίδια γνώσεων και σε διάφορες δοκιμασίες εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Ακόμη μέσα από τις συζητήσεις των παρουσιαστών ή τις διάφορες ιστορίες που αφηγούνται στα παιδιά τούς δίνουν πολύτιμα διδάγματα για την πορεία τους στη ζωή, για το καλό και το κακό καθώς και για τη σημασία της αγάπης, της συνεργασίας, της ανθρωπιάς, της ευαισθησίας και πολλών άλλων αρετών.

- Στο πλαίσιο των εκπομπών αυτών τα παιδιά παρακολουθούν κινούμενα σχέδια, παραμύθια σε μορφή θεατρικής παράστασης και ταυτίζοντας τον εαυτό τους με διάφορους ήρωες παραδειγματίζονται και την ίδια στιγμή γελούν, χαλαρώνουν, απομακρύνονται από το άγχος της καθημερινότητας και αξιοποιούν δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο τους.

 

Επίταση της νεανικής βίας: Η σχέση της τηλεόρασης και του κινηματογράφου με το φαινόμενο αυτό

Τα φαινόμενα βίας και εγκληματικότητας, άρρηκτα συνυφασμένα με την επικινδυνότητα, βρίσκονται στο επίκεντρο του κοινού ενδιαφέροντος καθώς συχνά οι διαστάσεις της προβολής τους αποκτούν ένα ισοδύναμο φρίκης στον τρόπο κατανάλωσής τους κυρίως από την τηλεόραση, που μας βομβαρδίζει ακατάπαυστα με τρομολαγνία, λες και τα πάντα κινούνται γύρω από την τροχιά μιας μυστικής έλξης. Η βία, είτε ως ψυχικό είτε ως κοινωνικό φαινόμενο, ενεργοποιεί την ανάπτυξη μιας ολόκληρης βιομηχανίας λόγων που τη μεταποιούν σε ένα δραματοποιημένο καθημερινό γεγονός.

 

Εμπειρικά δεδομένα που απεικονίζουν το συσχετισμό βία ς - τηλεόρασης:

Στην τηλεκρατούμενη εποχή μας ωστόσο, που η τηλεόραση διαδραματίζει αναμφισβήτητο και ίσως καταλυτικό ρόλο στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ανθρώπου και ιδιαίτερα του παιδιού, τις τελευταίες δεκαετίες πολλοί συνδέουν τη σημαντική αύξηση της νεανικής και τελευταία εφηβικής εγκληματικότητας με την αλματώδη διείσδυση της τηλεόρασης στην καθημερινή ζωή και τη χρονική επιμήκυνση της τηλεθέασης από μικρά παιδιά. Την αφορμή για τη δρομολόγηση αυτού του προβληματισμού αποτέλεσαν μερικές αυτοκτονίες που ακολούθησαν την προβολή ορισμένων ταινιών και τελέσθηκαν με την ίδια μέθοδο, που ο ήρωας της ταινίας χρησιμοποίησε. Επιπλέον, προστέθηκαν ορισμένες δηλώσεις από νεαρούς δράστες εγκλημάτων πως μιμήθηκαν ορισμένες τηλεοπτικές εκπομπές, Εξάλλου, πλήθος ερευνών σε αμερικανικά και ευρωπαϊκά πανεπιστήμια αποδεικνύει την εξαιρετικά στενή σχέση τηλεόρασης και νεανικής εγκληματικότητας. Από έρευνα που πραγματοποίησε η Α' Παιδιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών, για την απήχηση και την επίδραση της τηλεόρασης στο παιδί, σε πανελλήνιο στατιστικό δείγμα 5000 παιδιών προέκυψε ότι: τα παιδιά ηλικίας ενός έως έξι ετών αφιερώνουν στην τηλεόραση κατά μέσο όρο 21 ώρες τη βδομάδα. Επτά ως δώδεκα ετών περνούν μπροστά στο δέκτη ένα ολόκληρο 24ωρο τη βδομάδα και τα παιδιά δεκατριών ετών μέχρι το τέλος της εφηβείας αφιερώνουν 32 και πλέον ώρες στην τηλεόραση. Αν αυτά τα στοιχεία συγκριθούν με την επιδημική εξάπλωση της εφηβικής εγκληματικότητας, τότε, ίσως έχουν δίκιο όσοι ισχυρίζονται πως «η τηλεόραση είναι το σχολείο του εγκλήματος».

 

Πώς παρουσιάζεται η βία στην τηλεόραση;

Η βιαιολατρία αποτελεί το κατεξοχήν αγαπημένο θέμα των ΜΜΕ και κυρίως της τηλεόρασης, που εξασφαλίζει υψηλά ποσοστά τηλεθέασης. Ο έντονος ανταγωνισμός των τηλεοπτικών καναλιών προκαλεί άμεσα ή έμμεσα την υπερβολή, τη δραματοποίηση και την αμετροέπεια που τείνουν να αντικαταστήσουν τη νηφάλια αντιμετώπιση των πραγμάτων, τη δεοντολογία, τη σοβαρότητα και το σεβασμό του ιδιωτικού χώρου των πολιτών. Ακόμα και τα ίδια τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων, συνάδοντας με τις προσταγές της εντυπωσιοθηρίας και των ποσοστών, προάγουν τον ερεθισμό, το μύθο και το επιμύθιο, την αίσθηση του τρομακτικού. του σπάνιου, του μοναδικού, ώστε να κρατούν αμείωτο το ενδιαφέρον του τηλεθεατή σε όλη τη διάρκειά τους. Χαρακτηριστικά, πολλοί πιστεύουν πως η ζωντανή αναμετάδοση του Πολέμου στον Περσικό χάραξε ένα νέο μοντέλο για τα τηλεοπτικά δελτία. Ο εθισμός  του τηλεθεατή στο φόβο, την εκ του ασφαλούς αναμονή του χειρότερου, συνδυάσθηκε με την ψυχαγωγική διάσταση της τηλεόρασης, όπως όταν ο θεατής πηγαίνει στον κινηματογράφο, για να παρακολουθήσει στις ταινίες φρίκης και τρόμου αυτά που ακριβώς φοβάται