Οι πηγές και … οι δυσκολίες τους

Για τους περισσότερους υποψήφιους της Θεωρητικής Κατεύθυνσης αποτελεί  πρόβλημα η πηγή και συγκεκριμένα ο τρόπος προσέγγισής της. Η αλήθεια είναι ότι και από την πλευρά των καθηγητών – βαθμολογητών, τις περισσότερες φορές δεν ακολουθείται κοινή πορεία, θα λέγαμε, στη βαθμολόγησή τους.

Αυτό που ανεπιφύλακτα προτείνω και προσπαθώ να εμφυσήσω στους μαθητές μου είναι ότι η πηγή τούς παρέχει τη δυνατότητα να σκεφτούν ως ιστορικοί και να διαμορφώσουν ένα νέο ιστορικό κείμενο, έχοντας πάντα ως οδηγό το σχολικό τους βιβλίο. Είναι, όμως, σε θέση ένας μαθητής της Γ΄ Λυκείου, με τις σχετικά ελλιπείς ιστορικές του γνώσεις, να συνθέσει ένα νέο ιστορικό κείμενο, προσθέτοντας όπου χρειαστεί και το προσωπικό του στοιχείο; Πιστεύω πως ναι! Έχω την πεποίθηση πως ο νέος – α αυτής της ηλικίας, με την έστω ελλιπή ενημέρωση πάνω σε θέματα ιστορίας, έχει την ικανότητα να αντεπεξέλθει σε αυτό το δύσκολο – για κάποιους – εγχείρημα, την επεξεργασία της πηγής. Απλώς, απαιτείται καλή προετοιμασία και διαρκής ενασχόληση με τις πηγές.

Δεν πρέπει να ξεχνάει ο μαθητής σε καμιά περίπτωση ότι κάθε ιστορικό βιβλίο βασίστηκε για τη συγγραφή του σ’  ένα σύνολο πηγών, παραθεμάτων, αρχείων, φωτογραφιών, πινάκων, γελοιογραφιών… Όλα αυτά αποτέλεσαν εκείνο το υλικό στο οποίο βασίστηκε ο ιστορικός προκειμένου να συγγράψει το βιβλίο που εμείς έχουμε στα χέρια μας. Άρα, και το σχολικό μας βιβλίο δεν αποτελεί παρά μια  επιτομή κάποιων ιστορικών (πολιτικο – οικονομικών περισσότερο) γεγονότων, η κατανόηση των οποίων πολλές φορές  απαιτεί τη βοήθεια κάποιας πηγής, η οποία θα παρέχει ενισχυτικό υποστηρικτικό υλικό. Αυτό το υλικό εμείς καλούμαστε να το εντάξουμε με δημιουργικό τρόπο στο νέο κείμενό μας, εμπλουτίζοντας στην ουσία το απόσπασμα του σχολικού βιβλίου με όλα εκείνα τα συμπληρωματικά στοιχεία που μας παρέχει η πηγή.

Η πηγή, λοιπόν, δεν πρέπει να τρομάζει, αλλά απλώς να προβληματίζει κάπως το μαθητή σχετικά με τον τρόπο επεξεργασίας της. Όσο πιο μεθοδικά ασχοληθεί τόσο πιο εύκολα θα ξεπεράσει τις όποιες φοβίες  του προκαλεί μόνο και μόνο το άκουσμα της πηγής. Απλώς, απαιτείται καλή γνώση και προπαντός άριστη αφομοίωση του σχολικού κειμένου και στη συνέχεια καλή τεχνική στη συνένωση του με τα στοιχεία της πηγής. Και πάνω απ’ όλα καλή εξάσκηση…