ΞΕΝΟΦΩΝΤΑΣ, κ. 16-32

16.Οἱ δ᾽ Ἀθηναῖοι ἐκ τῆς Σάμου ὁρμώμενοι τήν βασιλέως κακῶς ἐποίουν, καί ἐπί τήν Χίον καί τήν Ἒφεσσον ἐπέπλεον, καί παρεσκευάζοντο πρός ναυμαχίαν, καί στρατηγούς πρός τοῖς ὑπάρχουσι προσείλοντο Μένανδρον, Τυδέα, Κηφισόδοτον.17. Λύσανδρος δ’ ἐκ τῆς Ρόδου παρά τήν Ἰωνίαν ἐκπλεῖ [i][i] πρός τόν Ἐλλήσποντον πρός τε τῶν πλοίων τόν ἔκπλουν καί ἐπί τάς ἀφεστηκυίας αὐτῶν πόλεις. Ἀνήγοντο δέ καί οἱ Ἀθηναῖοι ἐκ τῆς Χίου πελάγιοι· ἡ γάρ Ἀσία πολεμία αὐτοῖς ἦν·18.Λύσανδρος δ’ἐξ Ἀβύδου παρέπλει εἰς Λάμψακον σύμμαχον οὖσαν Ἀθηναίων· και οἱ Ἀβυδηνοί καί οἱ ἄλλοι παρῆσαν πεζῇ·ἡγεῖτο δέ Θώραξ ὁ Λακεδαιμόνιος.19. Προσβαλλόντες δέ αἱροῡσιν κατά κράτος , καί διήρπασαν οἱ στρατιῶται οὖσαν πλουσίαν καί οἴνου καί σίτου και τῶν ἄλλων ἐπιτηδείων πλήρη· τά δέ ἐλεύθερα σώματα πάντα ἀφῆκε Λύσανδρος. 20.Oἱ δ’ Ἀθηναῖοι κατά πόδας ὡρμίσαντο τῆς Χερρονήσου ἐν Ἐλαιοῡντι ναυσίν ὀγδοήκοντα καί ἑκατόν. Ἐνταῡθα δή ἀριστοποιουμένοις ἀυτοῖς ἀγγέλεται τά περί Λάμψακον, καί εὐθύς ἀνήγοντο εἰς Σηστόν·21 ἐκεῖθεν δ’ εὐθύς ἐπισιτισάμενοι ἒπλευσαν εἰς Αἰγός ποταμούς ἀντίον τῆς Λαμψάκου· διεῖχε δέ ὁ Ἑλλήσποντος ταύτῃ σταδίους ὡς πεντεκαίδεκα. Ἐνταῡθα δή ἐδειπνοποιοῡντο.22. Λύσανδρος δέ τῇ ἐπιούσῃ νυχτί, ἐπεί ὂρθρος ἦν, ἐσήμανεν εἰς τάς ναῡς ἀριστοποιησαμένους εἰσβαίνειν, πάντα δὲ παρασκευασάμενος ὡς εἰς ναυμαχίαν καὶ τὰ παραβλήματα παραβάλλων, προεῖπεν ὡς μηδείς κινήσοιτο ἐκ τῆς τάξεως μηδέ ἀνάξοιτο. 23. Οἱ δὲ Ἀθηναῖοι ἃμα τῷ ἡλίῳ ἀνίσχοντι ἐπί τῷ λιμένι παρετάξαντο ἐν μετώπῳ ὡς εἰς ναυμαχίαν.Ἐπεί δὲ οὐκ ἀντανήγαγεν Λύσανδρος καὶ τῆς ἡμέρας ὀψέ ἦν, ἀπέπλευσαν πάλιν εἰς τοὺς Αἰγός ποταμούς.24.Λύσανδρος δὲ τὰς ταχίστας τῶν νεῶν ἐκέλευσεν ἕπεσθαι τοῖς Ἀθηναίοις, ἐπειδάν δὲ ἐκβῶσι , κατιδόντας ὃ τι ποιοῡσιν ἀποπλεῑν και αὐτῷ ἐξαγγεῑλαι. Καὶ οὐ πρότερον ἐξεβίβασεν ἐκ τῶν νεῶν πρίν αὖται ἧκον. Ταῡτα δὲ ἐποίει τέτταρας ἡμέρας , καὶ οἱ Ἀθηναῖοι ἐπανήγοντο.25. ᾽Αλκιβιάδης δὲ κατιδών ἐκ τῶν τειχῶν τοὺς μὲν Ἀθηναίους ἐν αἰγιαλῷ ὁρμοῦντας καὶ πρὸς οὐδεμιᾷ πόλει, τὰ δ᾽ ἐπιτήδεια ἐκ τῆς Σηστοῡ μετιόντας πεντεκαίδεκα σταδίους ἀπὸ τῶν νεῶν, τοὺς δὲ πολεμίους ἐν λιμένι καὶ πρὸς πόλει ἒχοντας πάντα οὐκ ἐν καλῶ ἒφη αὐτούς ὁρμεῑν, ἀλλὰ μεθορμίσαι εἰς Σηστόν παρήνει πρὸς τε λιμένα καὶ πρὸς πόλιν· οὗ ὂντες ναυμαχήσετε, ἒφη , ὃταν βούλησθε. 26.Οἱ δὲ στρατηγοί, μάλιστα δὲ Τυδεύς καὶ Μένανδρος, ἀπιέναι αὐτόν ἐκέλευσαν· αὐτοὶ γὰρ ν ῦν στρατηγεῖν, οὐκ ἐκεῖνον. Καὶ ὁ μὲν ᾢχετο.27. Λύσανδρος δ᾿ἐπεὶ ᾖν ἡμέρα πέμπτη επιπλέουσι τοῖς Ἀθηναίοις, εἶπε τοῖς παρ᾽αὐτοῦ ἑπομένοις, ἐπάν κατίδωσιν αὐτοὺς, ἐκβεβηκότας καὶ ἐσκεδασμένους κατὰ τὴν Χερρόνησον (ὃπερ ἐποίουν πολύ μᾶλλον καθ᾽ἑκάστην ἡμέραν , τὰ τε σιτία πόρρωθεν ὠνούμενοι καὶ καταφρονοῦντες δὴ τοῦ Λυσάνδρου, ὃτι οὐκ ἀντανῆγεν) ἀποπλέοντας τοὔμπαλιν παρ᾽αὐτὸν ἆραι ἀσπίδα κατά μέσον τὸν πλοῦν. Οἱ δὲ ταῦτα ἐποίησαν ὡς ἐκέλευσε.28. Λύσανδρος δ᾽εὐθὺς ἐσήμανεν τὴν ταχίστην πλεῖν, συμπαρῄει δὲ καὶ Θώραξ τὸ πεζὸν ἔχων. Κόνων δὲ ἰδών τὸν ἐπίπλουν, ἐσήμανεν εἰς τὰ ς ναῦς βοηθεῖν κατὰ κράτος. Διασκεδασμένων δὲ τῶν ἀνθρώπων, αἱ μὲν τῶν νεῶν δίκροτοι ἦσαν, αἱ δὲ μονόκροτοι, αἱ δὲ παντελῶς κεναὶ· ἡ δὲ Κόνωνος καὶ ἄλλαι περὶ αὐτόν ἑπτὰ πλήρεις ἀνήχθησαν ἀθρόαι καὶ ἡ Πάραλος, τὰς δ᾽ ἄλλας πάσας Λύσανδρος ἒλαβε πρὸς τῇ γῇ.Τοὺς δὲ πλείστους ἂνδρας ἐν τῇ γῇ συνέλεξεν· οἱ δὲ καὶ ἒφυγον εἰς τὰ τειχύδρια.29.Κόνων δὲ ταῖς ἐννέα ναυσὶ φεύγων, ἐπεὶ ἔγνω τῶν Ἀθηναίων τὰ πράγματα διεφθαρμένα, κατασχών ἐπί τὴνἈβαρνίδα τὴν Λαμψάκου ἂκραν ἒλαβεν αὐτόθεν τὰ μεγάλα τῶν Λυσάνδρου νεῶν ἱστία, καὶ αὐτὸς μὲν ὀκτὼ ναυσὶν ἀπέπλευσε παρ᾽ Εὐαγόραν εἰς Κύπρον, ἡ δὲ Πάραλος εἰς τὰς Ἀθήνας ἀπαγγελοῦσα τὰ γεγονότα.30. Λύσανδρος δὲ τὰς τε ναῦς καὶ τοὺς αἰχμαλώτους καὶ τἆλλα πάντα εἰς Λάμψακον ἀπήγαγεν, ἒλαβε δὲ καὶ τῶν στρατηγῶν ἂλλους τε καὶ Φιλοκλέα καὶ Ἀδείμαντον.ᾟ δ᾽ ἡμέρᾳ ταῦτα κατειργάσαντο, ἒπεμψε Θεόπομπον τὸν Μιλήσιον λῃστὴν εἰς Λακεδαίμονα, ἀπαγγελοῦντα τὰ γεγονότα, ὃς ἀφικόμενος τριταῖος ἀπήγγειλε.31. Μετὰ δὲ ταῦτα Λύσανδρος ἀθροίσας τοὺς συμμάχους ἐκέλευσε βουλεύεσθαι περὶ τῶν αἰχμαλώτων. Ἐνταῦθα δὴ κατηγορίαι ἐγίγνοντο πολλαὶ τῶν Ἀθηναίων, ἃ τε ἤδη παρενενομήκεσαν καὶ ἃ ἐψηφισμένοι ἦσαν ποιεῖν, εἰ κρατήσειαν τῇ ναυμαχίᾳ, τὴν δεξιὰν χεῖρα ἀποκόπτειν τῶν ζωγρηθέντων πάντων, καὶ ὃτι λαβόντες δύο τριήρεις, Κορινθίαν καὶ Ἀνδρίαν, τοὺς ἄνδρας ἐξ αὐυτῶν πάντας κατακρημνίσειαν. Φιλοκλῆς δ᾽ ἦν στρατηγός τῶν Ἀθηναίων, ὃς τούτους διέφθειρεν.32.Ἐλέγετο δὲ καὶ ἂλλα πολλὰ, καὶ ἒδοξεν ἀποκτεῖναι τῶν αἰχμαλώτων ὃσοι ἦσαν Ἀθηναῖοι πλὴν Ἀδειμάντου, ὃτι μόνος ἐπελάβετο ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ τοῦ περὶ τῆς ἀποτομῆς τῶν χειρῶν ψηφίσματος· ᾐτιάθη μέντοι ὑπὸ τινων προδοῦναι τὰς ναῦς.Λύσανδρος δὲ Φιλοκλέα πρῶτον ἐρωτήσας, ὃς τοὺς Ἀνδρίους καὶ Κορινθίους κατεκρήμνισε, τὶ εἴη ἄξιος παθεῖν ἀρξάμενος εἰς Ἓλληνας παρανομεῖν, ἀπέσφαξεν.

16.Και οι Αθηναίοι, έχοντας ορμητήριο τη Σάμο, τη χώρα του βασιλιά λεηλατούσαν και έπλεαν ενάντια στη Χίο και την Έφεσο και προετοιμάζονταν για ναυμαχία˙ και εξέλεξαν στρατηγούς το Μένανδρο, τον Τυδέα και τον Κηφισόδοτο, εκτός από τους υπάρχοντες.17.Και Ο Λύσανδρος από τη Ρόδο, παραπλέοντας την Ιωνία, απέπλευσε για τον Ελλήσποντο για να εμποδίσει την έξοδο των (αντίπαλων) πλοίων και για να ελέγξει τις πόλεις που είχαν αποστατήσει. Συγχρόνως και οι Αθηναίοι ξανοίχτηκαν από τη Χίο στο πέλαγος˙επειδή η περιοχή της Ασίας ήταν εχθρική σ΄αυτούς.18.Και ο Λύσανδρος έπλεε από την Άβυδο παραλιακά προς τη Λάμψακο, που ήταν σύμμαχος των Αθηναίων˙και οι Αβυδηνοί και οι άλλοι (σύμμαχοι) έφτασαν πεζή˙και ήταν αρχηγός τους ο Θώραξ ο Λακεδαιμόνιος.19. Και αφού επιτέθηκαν στην πόλη την κυρίευσαν με έφοδο και τη λεηλάτησαν οι στρατιώτες, επειδή ήταν πλούσια και γεμάτη από κρασί, σιτάρι και άλλα αναγκαία˙ όλους όμως τους πολίτες τους άφησε ελεύθερους ο Λύσανδρος.20. Και οι Αθηναίοι που τους ακολουθούσαν κατά πόδας αγκυροβόλησαν στον Ελαιούντα της Χερρονήσου με εκατό ογδόντα πλοία. Ενώ λοιπόν εκεί εγευμάτιζαν, πληροφορήθηκαν τα γεγονότα στη Λάμψακο και αμέσως απέπλευσαν για τη Σηστό.21. και από εκεί, αφού τροφοδοτήθηκαν, έπλευσαν αμέσως για τους Αιγός ποταμούς, απέναντι από την Λάμψακο˙ο Ελλήσποντος εδώ έχει πλάτος περίπου δεκαπέντε στάδια. Και εκεί εδείπνησαν.22. Ο Λύσανδρος την επόμενη νύχτα, όταν ξημέρωνε, έδωσε εντολή στα πληρώματα , αφού προγευματίσουν , να επιβιβαστούν στα πλοία και αφού τα ετοίμασε όλα ,σαν να επρόκειτο να ναυμαχήσουν, και καθώς τοποθετούσε τα παραπετάσματα ,προειδοποίησε να μην απομακρυνθεί κανένας από την συγκέντρωση ,αλλά ούτε και να ανοιχτεί στο πέλαγος.23.Οι Αθηναίοι, μόλις ανέτειλε ο ήλιος παρατάχτηκαν μετωπικά μπροστά στο λιμάνι με το σκοπό να ναυμαχήσουν. Επειδή όμως ο Λύσανδρος δεν έβγαινε να τους αντιμετωπίσει , καθώς είχε περάσει και η μέρα, επέστρεψαν στους Αιγός ποταμούς. 24. Τότε ο Λύσανδρος διέταξε τα πιο γρήγορα πλοία να ακολουθούν τους Αθηναίους , και όταν αποβιβαστούν, αφού παρακολουθήσουν τι κάνουν αυτοί,να επιστρέψουν και να τον ενημερώσουν. Και δεν έδωσε εντολή να αποβιβαστούν τα πληρώματα , παρά μόνο αφού τα πλοία γύρισαν. Και αυτό το έκανε για τέσσερις ημέρες, ενώ οι Αθηναίοι συνέχιζαν να εξέρχονται για ναυμαχία.25. Όμως ο Αλκιβιάδης, όταν παρατήρησε, από τον πύργο του, ότι οι Αθηναίοι είχαν αγκυροβολήσει σε ανοιχτή παραλία και μακριά από οποιαδήποτε πόλη και τα αναγκαία εφόδια τα γύρευαν στη Σηστό , που απείχε από τα πλοία δεκαπέντε στάδια, ενώ οι αντίπαλοι βρίσκονταν σε λιμάνι και κοντά σε πόλη, τους τόνισε πως δεν βρίσκονται σε καλό αγκυροβόλιο και τους συμβούλευσε να μετακινηθούν στη Σηστό κοντά σε λιμάνι και σε πόλη·εκεί βρισκόμενοι θα ναυμαχήσετε , είπε, όταν θέλετε.26. Οι στρατηγοί όμως και ειδικά ο Τυδέας και ο Μένανδρος, τον πρόσταξαν να αποχωρήσει· γιατί αυτοί , του είπαν , ήταν οι στρατηγοί και όχι εκείνος. Και έτσι εκείνος έφυγε.27. Και ενώ ήταν η πέμπτη ημέρα που οι Αθηναίοι έπλεαν εναντίον τους ,ο Λύσανδρος διέταξε αυτούς που τους ακολουθούσαν , όταν τους δουν να έχουν αποβιβαστεί και να είναι διασκορπισμένοι στην Χερρόνησο , ( πράγμα που έκαναν πολύ περισσότερο κάθε ημέρα, επειδή τα τρόφιμα τα αγόραζαν από μακριά και περιφρονούσαν το Λύσανδρο, επειδή δεν τους αντιμετώπιζε), να γυρίσουν πίσω σ ᾽ αυτόν και να σηκώσουν μια ασπίδα στη μέση της διαδρομής. Και αυτοί έπραξαν αυτά, όπως τους είχε διατάξει.28. Και τότε ο Λύσανδρος έδωσε αμέσως σήμα να πλεύσουν με την μέγιστη ταχύτητα και από κοντά πορευόταν και ο Θώραξ με το πεζικό. Ο Κόνων, μόλις είδε την επίθεση , διέταξε να μπουν αμέσως στα πλοία. Επειδή όμως τα πληρώματα είχαν διασκορπιστεί, άλλα από τα πλοία βρέθηκαν με δυο σειρές κωπηλάτες, άλλα με μία και άλλα τελείως κενά· και μόνο του Κόνωνα το πλοίο και άλλα επτά, που βρίσκονταν μαζί του πλήρως επανδρωμένα ανοίχτηκαν στο πέλαγος, και επιπλέον η Πάραλος, ενώ τα υπόλοιπα όλα ο Λύσανδρος τα ακινητοποίησε στην ακτή. Και τους περισσότερους άντρες τους συνέλαβε στη στεριά · και κάποιοι από αυτούς κατέφυγαν στα μικρά τείχη.29.Και ο Κόνων καθώς έφευγε με τα εννιά πλοία, αφού αντιλήφτηκε την καταστροφή του αθηναїκού στόλου, αφού προσορμίστηκε στην Αβαρνίδα, το ακρωτήριο της Λαμψάκου, κατέσχε τα μεγάλα πανιά των πλοίων του Λυσάνδρου και ο ίδιος με τα οχτώ πλοία απέπλευσε για τον Ευαγόρα της Κύπρου, ενώ η Πάραλος προς την Αθήνα για να αναγγείλει τα γεγονότα. 30.Ο Λύσανδρος μετέφερε στη Λάμψακο και τα πλοία και τους αιχμαλώτους και ό ,τι άλλο λάφυρο και συνέλαβε κάποιους στρατηγούς και ανάμεσά τους το Φιλοκλή και τον Αδείμαντο. Την ίδια ημέρα μάλιστα που κατόρθωσε αυτά, απέστειλε στη Σπάρτη το Θεόπομπο, το Μιλήσιο πειρατή, για να αναγγείλει τα γεγονότα, ο οποίος αφού έφτασε εκεί μετά από τρεις μέρες τα ανακοίνωσε. 31.'Υστερα ο Λύσανδρος, αφού συγκέντρωσε τους συμμάχους, τους είπε να ανταλλάξουν απόψεις και να αποφασίσουν για τους αιχμαλώτους. Τότε, λοιπόν, ακούστηκαν πολλές κατηγορίες για τους Αθηναίους, ποια δηλ. εγκλήματα πολέμου ήδη είχαν τελέσει και τι είχαν ψηφίσει να κάνουν, αν νικήσουν στη ναυμαχία, να κόψουν δηλαδή το δεξί χέρι όλων όσοι θα συλλαμβάνονταν ζωντανοί, και ότι, όταν κυρίεψαν δύο τριήρεις, τη μια από την Κόρινθο και την άλλη από την Άνδρο, όλους τους άνδρες απ' αυτές τους πέταξαν στη θάλασσα. Και ο Φιλοκλής ήταν ο στρατηγός των Αθηναίων που τους εξόντωσε.32. Διατυπώνονταν και άλλες πολλές κατηγορίες και φάνηκε καλό να εκτελέσουν όσους αιχμαλώτους ήταν Αθηναίοι, εκτός από τον Αδείμαντο, γιατί μόνος αυτός στην εκκλησία του Δήμου ήταν αντίθετος στο ψήφισμα για την αποκοπή των χεριών· κατηγορήθηκε όμως από μερικούς ότι πρόδωσε το στόλο. Ο Λύσανδρος, αφού ρώτησε πρώτα το Φιλοκλή,που πέταξε στη θάλασσα τους Ανδρείους και τους Κορινθίους, τι του άξιζε να πάθει, επειδή πρώτος άρχισε να παραβαίνει τους νόμους κατά των Ελλήνων, τον έσφαξε.

 

---