ΑΝΕΡΓΙΑ

« Η ανεργία είναι αναμφισβήτητα ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της σημερινής ελληνικής κοινωνίας. Από τη μια δεν επιτρέπει ένα ελάχιστο επίπεδο ποιότητας ζωής, ‘η καλύτερα επιβίωσης, για εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους. Από την άλλη, αποτελεί τη βασική πηγή ανασφάλειας, άγχους, μοναξιάς κι άλλων ψυχολογικών προβλημάτων, που οδηγούν το άτομο σε αδιέξοδα κι αντιδράσεις, που και το ίδιο φθείρουν, και αρνητικά αποτελέσματα έχουν στον κοινωνικό  του περίγυρο ». ( Από τον Τύπο ).  

 

Ορισμός – γενικά : Ανεργία θεωρείται η κατάσταση έλλειψης εργασίας ( η ακούσια αργία των ατόμων ), κατά την οποία υπάρχει δυσαρμονία μεταξύ προσφοράς και ζήτησης, δηλαδή προσφέρονται λίγες θέσεις εργασίας, ενώ υπάρχουν πάρα πολλοί ενδιαφερόμενοι. Είναι η κατάσταση, δηλαδή, στην οποία το άτομο, ενώ διαθέτει τα απαιτούμενα προσόντα και την ικανότητα να εργαστεί, αδυνατεί να εξασφαλίσει απασχόληση, καθώς  υπάρχει μειωμένη προσφορά εργασίας. Η ανεργία συνιστά κοινωνικοοικονομικό πρόβλημα και μάστιγα για τις σύγχρονες κοινωνίες.

Είναι έννοια διαφορετική από την  «αεργία», που σημαίνει σκόπιμη απραξία, εκούσια φυγοπονία, ηθελημένη έλλειψη εργασίας, νωθρότητα και την «αργία», που φανερώνει την ηθελημένη ή αθέλητη έλλειψη εργασίας, δηλαδή το να μην εργάζεται κάποιος.

Δίκαια, λοιπόν, η εργασία χαρακτηρίζεται μητέρα του πολιτισμού και κινητήρια δύναμη της πνευματικής και υλικής προόδου. Δίκαια, επίσης, η αεργία, δηλαδή η ηθελημένη λόγω οκνηρίας αποχή από την εργασία, χαρακτηρίστηκε από τους αρχαίους Έλληνες « μήτηρ πάσης κακίας ». στις ημέρες μας, όμως, η διογκούμενη αυτή αποχή είναι τις περισσότερες φορές αναγκαστική παρά ηθελημένη, καθώς το πρόβλημα της ανεργίας, δηλαδή της αδυναμίας απορρόφησης του εργατικού δυναμικού, θέτει σε αναγκαστική αργία όλο και μεγαλύτερο μέρος του ενεργού πληθυσμού μιας χώρας.  

Η ανεργία αποτέλεσε κι αποτελεί μέσο διαρκούς απελευθέρωσης το ανθρώπου, όρο και προϋπόθεση του πολιτισμού του. Θεωρείται θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα,  καθώς διασφαλίζει την προσωπική ανεξαρτησία κι αξιοπρέπεια, αλλά και βασικό καθήκον, κύρια προϋπόθεση της ένταξης του ατόμου στην ομάδα, εφόσον έτσι επωμίζεται ο καθένας τη δική του ευθύνη για τη συλλογική ευημερία. Όσο, όμως, οργανώνεται και γενικεύεται το δικαίωμα της εργασίας, τόσο οξύνεται το φαινόμενο της ανεργίας. Ενώ η εργασία υμνείται ως ύψιστη κοινωνική αξία, ενεδρεύει η υποαπασχόληση και η ανεργία. Τα εργατικά χέρια πλεονάζουν σε σχέση με τις προσφερόμενες θέσεις εργασίας κι αυτό αποτελεί καθολικό πρόβλημα του σύγχρονου κόσμου. Αφορά όλες τις κοινωνίες, ανεξάρτητα από μορφές οικονομικής οργάνωσης.

 

Σύντομη ιστορική αναδρομή:

 Η ανεργία είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο, που σχετίζεται με τη διάρθρωση και την οργάνωση των κοινωνιών. Παρουσιάζεται κυρίως στις φάσεις των μεγάλων αλλαγών, όπως κατά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, κατά το Μεσαίωνα, κατά τη Βιομηχανική Επανάσταση. Ιδιαίτερα εντάθηκε κατά τη διάρκεια 1920 – 1930, την περίοδο της οικονομικής κρίσης.

Σήμερα, η ανεργία μαστίζει την Ευρώπη και οι δείκτες ξεπερνούν πλέον το 10% του ενεργού πληθυσμού. Επίσης, για πρώτη φορά τίθεται υπό αίρεση το κατοχυρωμένο δικαίωμα της μόνιμης και πλήρους απασχόλησης.

 

Μορφές ανεργίας

Η ανεργία μπορεί να πάρει τις εξής μορφές:

ü                   Χρόνια – σταθερή : θεωρείται φυσιολογική ( 2 – 3 % )

ü                   Εποχιακή : κυμαίνεται ανάλογα με τις περιοχές και τις εποχές του έτους.[1]

ü                   Λανθάνουσα: διακρίνεται στην υποαπασχόληση, δηλαδή τη μικρότερη από 40 ώρες εργασία, και την ετεροαπασχόληση, κατά την οποία το άτομο που έχει ειδικευτεί σε κάποιο τομέα εργασίας αναγκάζεται ( επειδή δε βρίσκει δουλειά στον τομέα αυτό ), να απασχοληθεί σε κάποιον άλλο, που δεν ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντα και τις γνώσεις του.

ü                   Δημογραφική : όταν υπάρχει απρόσμενη αυξομείωση του πληθυσμού ( π.χ. αθρόα εισροή μεταναστών ).

ü                    

ü                   Διαρθρωτική : προέρχεται από την εισαγωγή νέας τεχνολογίας στον εξοπλισμό των παραγωγικών μονάδων και καλείται και τεχνολογική ανεργία. Ανάγεται στη δυσαρμονία ανάμεσα στις ανάγκες της οικονομίας σε εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό και στις εκροές του εκπαιδευτικού συστήματος ή στο ήδη διαθέσιμο μη απασχολούμενο εργατικό δυναμικό. Η δυσαρμονία μπορεί να είναι ποιοτική ή ποσοτική. [2]

ü                   Ανεργία τριβής : δημιουργείται από την έλλειψη πληροφόρησης και την αδυναμία αυτόματου συμψηφισμού προσφοράς και ζήτησης εργασίας. [3]

ü                   Ανεργία ανεπαρκούς ζήτησης: Η ανεργία λόγω ανεπαρκούς ζήτησης ονομαζόμενη και κεϋνσιανή ανεργία, είναι εκείνη που προέρχεται από την πτώση της οικονομικής δραστηριότητας στις φάσεις της καθόδου και της ύφεσης του οικονομικού κύκλου. Πρόκειται δηλαδή για αδυναμία της συνολικής ζήτησης της οικονομίας να απορροφήσει τη συνολική προσφορά εργατικού δυναμικού.

 

Άρθρο: ΑΝΕΡΓΙΑ

Η οικονομική ύφεση της τελευταίας δεκαπενταετίας του 200ύ αιώνα σε συνδυασμό με τις τεχνολογικές εξελίξεις στους τομείς της παραγωγής, της οργάνωσης των επιχειρήσεων και της διοίκησής τους είναι δυο από τις σπουδαιότερες αιτίες που συνέτειναν στη διόγκωση του προβλήματος της ανεργίας. Το πρόβλημα αυτό παρουσιάζεται οξύτερο στα κοινωνικά στρώματα που βρίσκονται σε μεταβατική κατάσταση και δεν έχουν σταθεροποιήσει τη θέση και τη σχέση τους με τον κοινωνικό οργανισμό. Το τέλος των σπουδών για τους νέους και η αρχή της επαγγελματικής σταδιοδρομίας είναι ένα μεταβατικό στάδιο, μια εποχή αναμονής και αναζήτησης.
Αν η εποχή αυτή χαρακτηριζόταν από την περισυλλογή που απαιτεί η προετοιμασία για την άσκηση ενός επαγγέλματος, θα ήταν γόνιμη και δημιουργική. Θα ήταν μια εποχή επιμόρφωσης και ουσιαστικής ενημέρωσης, προκειμένου να συνειδητοποιήσουν οι νέοι τις δυσκολίες, τις απαιτήσεις και την πολυπλοκότητα του επαγγέλματος που επέλεξαν. Τα πράγματα όμως είναι εντελώς διαφορετικά. Οι περισσότεροι νέοι αισθάνονται πως «κανείς δεν τους έχει ανάγκη», πως πρέπει να αγωνιστούν για να γίνουν αντικείμενο προσοχής και πως η προσφορά τους, το δυναμικό τους, κάθε άλλο παρά θετικό ρόλο παίζουν στην αγορά εργασίας. Και τούτο είναι λογικό, αφού δεν έχουν την απαιτούμενη επαγγελματική πείρα που θα τους επέτρεπε να διεκδικήσουν με αξιοπρέπεια μια θέση στην οικονομική ζωή της χώρας τους.
Έτσι, αρχίζει ο μαραθώνιος της αναζήτησης οποιασδήποτε «δουλειάς», οποιασδήποτε απασχόλησης που θα προσφέρει χρήματα και θα δώσει προσωρινές λύσεις στο μόνιμο πρόβλημα της οικονομικής ανεξαρτησίας και της δημιουργικής ένταξης στον κοινωνικό οργανισμό. Η ανεργία όμως παραμένει ως μόνιμη απειλή. Γιατί το ζήτημα δεν είναι να «απασχοληθεί» ο νέος αλλά να εργαστεί Στόχος του δεν είναι να αποκτήσει το «χαρτζιλίκι» της μέρας, αλλά να βελτιώσει τις συνθήκες της ζωής του και να της δώσει τη μορφή και την ποιότητα που ο ίδιος επιδιώκει. Οι ευκαιριακές ασχολίες λειτουργούν ως διέξοδοι που μεταθέτουν το πρόβλημα χωρίς να το λύνουν. Δημιουργούν μια ψευδαίσθηση ανεξαρτησίας χωρίς όμως να αποδεσμεύσουν το δημιουργικό δυναμικό που κυοφορείται. Κι αν λάβουμε υπόψη μας το γεγονός ότι μέσα στο επάγγελμα ο νέος διοχετεύει τους στόχους και τα ιδανικά του, τη θέληση για πραγμάτωση της προσωπικότητάς του, καταλαβαίνουμε τι μπορεί να σημαίνει γι’ αυτόν η ευκαιριακή απασχόληση ή, ακόμη, και η έλλειψη της.
Τα ιδανικά όμως, ακόμη και όταν δεν πραγματώνονται, ακόμη και όταν οι αξίες που αυτά μεταφέρουν δε γίνονται τρόπος ζωής, δεν ξεχνιούνται. Μεταστοιχειώνονται σε σκοτεινή μάζα που βαραίνει την ψυχή μεταστρέφοντας τη δημιουργικότητα σε άρνηση, την κριτική σκέψη σε κυνισμό και την ενεργητικότητα σε παραίτηση. Είναι φυσικό λοιπόν να βλέπει ο νέος την κοινωνία με επιφύλαξη, να τη θεωρεί αποκλειστικά υπεύθυνη, μιας και του αρνείται το δικαίωμα να ρυθμίζει τη ζωή του έχοντας εξασφαλίσει, εκτός από την οικονομική ανεξαρτησία, τη δυνατότητα να νιώθει χρήσιμος για τον εαυτό του και τους άλλους.
Η ανεργία είναι η μάστιγα της νεολαίας, γιατί πλήττει την αξιοπρέπειά της υπονομεύοντας τη θέληση και καταστρέφοντας τα οράματά της για έναν καλύτερο κόσμο. Είναι μάστιγα, γιατί αφήνει το νέο εκτεθειμένο στις κάθε λογής «εύκολες λύσεις» που προσφέρει η κοινωνία μας ωθώντας τον στην ανευθυνότητα ή ακόμη και την εγκληματικότητα. Ας μην ξεχνάμε ότι στην αρχαία Ρώμη, την τύχη των πολιτικών πραγμάτων καθόριζε ο όχλος των ανέργων και των εξαθλιωμένων πολιτών, που πουλούσαν την ψήφο τους στον άρχοντα που υποσχόταν περισσότερο στάρι και ακόμη περισσότερα θεάματα.
Η ανεργία, σε τελευταία ανάλυση, είναι μάστιγα για κάθε κοινωνία, αφού μένει ανενεργό μεγάλο μέρος του νεανικού πληθυσμού, το οποίο θα μπορούσε να συμβάλει όχι μόνο στην αύξηση της παραγωγικότητας αλλά και στην ανανέωση των παραγωγικών, οικονομικών και διοικητικών μηχανισμών με καινούργιες ιδέες, μεθόδους και οράματα.

 

 

---

[1] Εποχική ανεργία: Πολλές επιχειρήσεις, (π.χ. οι αγροτικές και οι τουριστικές), παρουσιάζουν συστηματικές μεταβολές στην

παραγωγική τους δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του έτους. Οι μεταβολές της παραγωγής συνοδεύονται από αντίστοιχες

μεταβολές της απασχόλησης εργατικού δυναμικού και συνεπώς από μεταβολές της ανεργίας. Χαρακτηριστικό της εποχικής

ανεργίας είναι ότι επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο και είναι προσωρινή και μικρής σχετικά διάρκειας.

 

[2] Διαρθρωτική ανεργία: Όταν σε μια οικονομία υπάρχουν άνεργοι και κενές θέσεις εργασίας αλλά οι άνεργοι δεν μπορούν να

απασχοληθούν στις υπάρχουσες κενές θέσεις, επειδή υπάρχει αναντιστοιχία ανάμεσα στα προσόντα και την ειδίκευση των

ανέργων και σ' αυτά που απαιτούνται για την κάλυψη των κενών θέσεων, η ανεργία αυτή ονομάζεται διαρθρωτική. Η διαρθρωτική ανεργία οφείλεται σε τεχνολογικές μεταβολές, οι οποίες δημιουργούν νέα επαγγέλματα και αχρηστεύουν άλλα σε αλλαγές στη διάρθρωση της ζήτησης, οι οποίες αυξάνουν τη ζήτηση ορισμένων προϊόντων και ταυτόχρονα να μειώνουν τη ζήτηση άλλων. Όπως είναι φανερό, η διαρθρωτική ανεργία δημιουργείται από τη δυσαναλογία προσφοράς και ζήτησης των διαφόρων ειδικεύσεων. Η μείωσή της απαιτεί επανεκπαίδευση των ανέργων ώστε να αποκτήσουν τις ειδικεύσεις στις οποίες υπάρχει έλλειψη. Διαφορετικά, η διαρθρωτική ανεργία μπορεί να είναι μεγάλης διάρκειας.

 

[3] Ανεργία τριβής: Είναι εκείνη η οποία οφείλεται στην αδυναμία της αγοράς εργασίας να απορροφήσει άμεσα ανέργους, παρότι υπάρχουν κενές θέσεις εργασίας, για τις οποίες οι άνεργοι έχουν τα απαραίτητα προσόντα και επαγγελματική εξειδίκευση. Η ανεργία τριβής οφείλεται στην αδυναμία των εργατών να εντοπίζουν αμέσως τις επιχειρήσεις με τις κενές θέσεις και στην αδυναμία των επιχειρήσεων να εντοπίζουν τους άνεργους εργάτες. Επίσης μπορεί να οφείλεται στη γεωγραφική απόσταση μεταξύ της περιοχής όπου υπάρχει ανεργία και αυτής όπου υπάρχουν κενές θέσεις εργασίας.

Γενικότερα οφείλεται στην έλλειψη ενός αποτελεσματικού συστήματος πληροφοριών για ύπαρξη ανέργων και επιχειρήσεων

με κενές θέσεις εργασίας.