ΤΕΧΝΙΚΗ - ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Τεχνολογικά μέσα στην εκπαίδευση

Παλαιότερες προσπάθειες για τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης (ιδιαίτερα των μεθόδων μάθησης απέβλεπαν κυρίως στην αξιοποίηση των πειραματικών οργάνων και των εποπτικών μέσων διδασκαλίας. Σήμερα, η πρόκληση συνίσταται στην ενσωμάτωση της πληροφορικής και των Η/Υ.

Τα οφέλη για το μαθητή:

1. Παραστατικότερη διδασκαλία πολλών μαθημάτων > Προσέλκυση του ενδιαφέροντος των μαθητών > Βελτίωση της απόδοσής τους.

2. Συγκέντρωση πληροφοριών από πολλές πηγές > Σύνθεση πιο ολοκληρωμένης εικόνας για κάθε θέμα.

3. Καλλιέργεια του ερευνητικού πνεύματος > Αυτενέργεια. Ενίσχυση της κριτικής ικανότητας (αξιολόγηση ή επιλογή των πληροφοριών), αλλά και της αφαιρετικής ικανότητας (αναγωγή σε γενικότερες αρχές με βάση συγκεκριμένες πληροφορίες).

4. Δυνατότητα επικοινωνίας με μαθητές άλλων σχολείων, είτε της χώρας είτε στο εξωτερικό > Ανταλλαγή ιδεών, εξοικείωση με διαφορετικά πολιτιστικά χαρακτηριστικά, ανάληψη κοινών πρωτοβουλιών.

5. Απαραίτητο εφόδιο για περαιτέρω μόρφωση, αλλά και την επαγγελματική κατάρτιση και αποκατάσταση (ηλεκτρονικός αναλφαβητισμός, μορφωτικές ανισότητες στην κοινωνία της πληροφορίας).

Τα οφέλη για τον εκπαιδευτικό:

1. Διαρκής επιμόρφωση σε ζητήματα της επιστήμης του αλλά και σε παιδαγωγικές μεθόδους > Διαρκής βελτίωση του εκπαιδευτικού του έργου.

2. Παρουσίαση των θεμάτων με τρόπο πιο ενδιαφέροντα κα ελκυστικό  για τους μαθητές.

Τα οφέλη για το θεσμό του σχολείου:

Εκσυγχρονίζεται, ανταποκρίνεται με μεγαλύτερη επάρκεια στις απαιτήσεις των μαθητών και της κοινωνίας της πληροφορίας. Έτσι αναβαθμίζεται το κύρος του θεσμού στα μάτια των μαθητών.

Ευρύτερα κοινωνικά οφέλη:

Διαμορφώνεται σταδιακά μία κοινωνία που αξιοποιεί τη νέα τεχνολογία για:

1. Τη συνεχή επιμόρφωσή της (δια βίου παιδεία), παράλληλα με την αξιοποίηση άλλων μορφωτικών μέσων (π.χ. βιβλίο).

2. Τη δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου.

3. Την επικοινωνία με άλλους λαούς > Ανταλλαγή πολιτιστικών στοιχείων και ιδεών,

διεύρυνση των οριζόντων.

4. Την καλύτερη οργάνωση της εργασίας και των συναλλαγών > Βελτίωση

παραγωγικότητας, μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα.

5. Την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της κρατικής μηχανής > Αποτελεσματικότερη οργάνωση της διοίκησης, διευκόλυνση του πολίτη, «φιλικό» κράτος,

εξοικονόμηση χρόνου και χρήματος.

Ποια προβλήματα μπορεί  να προκύψουν από την κακή χρήση των Η/Υ και του Διαδικτύου στην εκπαίδευση:

Για το μαθητή (γενικότερα για το χρήστη):

1. Ο θεαματικός χαρακτήρας του μαθήματος μπορεί να αποπροσανατολίσει το μαθητή από την ουσία.

2. Ο κίνδυνος της υπερπληροφόρησης > Συσσώρευση πληροφοριών > Αδυναμία ουσιαστικής αξιοποίησής τους.

3. Κίνδυνος παραπληροφόρησης: η αξιοπιστία των διακινούμενων πληροφοριών δεν ελέγχεται.

4. Το πρόβλημα των ακατάλληλων ή επικίνδυνων πληροφοριών > Κίνδυνος για τη διαπαιδαγώγηση των παιδιών > Δυσκολίες κοινωνικοποίησης, απομόνωση του παιδιού.

5. Κακή εκμετάλλευση του ελεύθερου χρόνου > Κίνδυνος υποβάθμισης άλλων δραστηριοτήτων (αθλητικών, μορφωτικών).

Για τον εκπαιδευτικό:

1. Κίνδυνος απαξίωσής του, όταν αντιμετωπίζεται μόνο ως μεταδότης γνώσεων.

2. Κίνδυνος εκφυλισμού της εκπαιδευτικής διαδικασίας > Η ζωντάνια και η ομορφιά της επικοινωνίας δασκάλου – μαθητή είναι πιθανό να μεταλλαχθεί σε ένα είδος «τεχνικής συνεργασίας» εξαιτίας της κατάχρησης των Η/Υ.

Τρόποι αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων

1. Προσεκτική αξιοποίηση των δυνατοτήτων του Η/Υ από το σχολείο. Το σχολείο πρέπει να εκσυγχρονιστεί χωρίς να παραβλέπει την ευρύτερη παιδαγωγική του αποστολή. Η αναβάθμιση των τεχνολογικών μέσων είναι οπωσδήποτε απαραίτητη, όμως η ανανέωση του σχολείου δεν μπορεί να εξαντληθεί σ’ αυτή. Ζητούμενο είναι το σχολείο να καλλιεργεί πολύπλευρα το μαθητή και να ανταποκρίνεται στις ποικίλες πνευματικές, ηθικές, ψυχικές και αισθητικές ανάγκες του.

2. Έλεγχος από τους γονείς.

3. Ευθύνη της πολιτείας: Προτεραιότητα στην άρτια κατάρτιση των εκπαιδευτικών.

4. Ευθύνη της πολιτείας: Καταπολέμηση του ηλεκτρονικού εγκλήματος, χωρίς, βέβαια, την περιστολή δημοκρατικών ελευθεριών.

5. Η πολιτεία, κυρίως, αναλαμβάνει την ευθύνη να διαδώσει τις νέες τεχνολογίες και να μεριμνήσει για την ενσωμάτωσή τους στην καθημερινή ζωή και τις οικονομικές δραστηριότητες > Προϋπόθεση για την πρόοδο της χώρας μας ανάμεσα σε κοινωνίες όπου η γνώση αποτελεί ουσιαστικό εφόδιο για την αντιμετώπιση του ανταγωνισμού.

Ο ρόλος του εκπαιδευτικού:

Στην πραγματικότητα, η θέση του δεν υποβαθμίζεται, ο ρόλος του όμως αλλάζει:

1. Καλείται να καλλιεργήσει την κριτική, συνθετική, αφαιρετική σκέψη των μαθητών.

2. Να προστατεύσει και να ενισχύσει το πνεύμα συνεργασίας μεταξύ των μαθητών, καθώς η χρήση Η/Υ μπορεί να εξατομικεύσει υπερβολικά τη μάθηση > Αδυναμία συνεργασίας των μαθητών.

3. Να συνειδητοποιήσει και να αναλάβει ευρύτερες υποχρεώσεις που απορρέουν από το ρόλο του (συμπαράσταση, διάλογος, κ.ά.).

4. Να αποτελεί πρότυπο συμπεριφοράς > Ηθική διαμόρφωση του νέου.

5. Πρέπει, επομένως, να ανταποκριθεί στον ευρύτερο παιδαγωγικό του ρόλο, που υπερβαίνει κατά πολύ την απλή παροχή και εξέταση γνώσεων.

 

Η ενασχόληση των νέων με το Διαδίκτυο κατά τον ελεύθερο χρόνο τους μπορεί να αποβεί δημιουργική όταν:

1. Αποτελεί πηγή άντλησης ευρύτατου φάσματος πληροφοριών (ειδήσεις, εγκυκλοπαιδικές γνώσεις, χρήσιμες πληροφορίες κ.ά) > Μπορούν να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες που τους βοηθούν στο σχολείο.

2. Συμβάλλει στην ενημέρωσή τους > Οι νέοι διευρύνουν τους γνωστικούς τους ορίζοντες > Το Διαδίκτυο αποτελεί εναλλακτική πηγή πληροφόρησης.

3. Εξελίσσεται σε σημαντικό μέσο επικοινωνίας (ηλεκτρονικά μηνύματα, συζητήσεις, κατάθεση απόψεων ) > Επικοινωνία με νέους η οποία υπερβαίνει τους γεωγραφικούς περιορισμούς > Γνωριμία με διαφορετικούς πολιτισμούς και νέους από χώρες του εξωτερικού.

4. Αποτελεί μέσο ψυχαγωγίας > Ηλεκτρονικά παιχνίδια > Αρκετά από αυτά ενισχύουν τις

δεξιότητες των νέων στη λήψη αποφάσεων και στη χάραξη στρατηγικής.

5. Αποτελεί το Διαδίκτυο για τους νέους μια εναλλακτική πραγματικότητα. Αναγνωρίζοντας ότι οι νέοι τις περισσότερες φορές έχουν ανάγκη να δημιουργήσουν έναν καινούργιο κόσμο ή να αλλάξουν αυτόν που υπάρχει, καταφεύγουν στο Διαδίκτυο για να ζήσουν μιαν άλλη πραγματικότητα ή να αναζητήσουν τις πληροφορίες εκείνες που θα βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις δυσκολίες του πραγματικού κόσμου.

6. Γνωριμία με άλλους πολιτισμούς > Γνωρίζουν παραδόσεις άλλων λαών > Μαθητεία στην ανεκτικότητα και το σεβασμό του διαφορετικού.

 

 

Η αδιάκοπη ενασχόληση των νέων με το Διαδίκτυο εγκυμονεί κινδύνους:

1 . Το Διαδίκτυο –αν και εικονικός κόσμος- δεν παύει να αποτελεί πιστή απεικόνιση του πραγματικού. Με άλλα λόγια, αποτυπώνεται σ’ αυτό κάθε πτυχή του κόσμου μας, θετική ή αρνητική. Η εγκληματικότητα είναι μια από τις αρνητικές όψεις του Διαδικτύου > Ένας νέος, καθώς δεν έχει ακόμα διαμορφώσει ισχυρές πνευματικές και ηθικές αντιστάσεις, είναι ευάλωτος στα «μαγευτικά» μηνύματα πολλών διαδικτυακών τόπων. Μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος με την πορνογραφία, τη διακίνηση ναρκωτικών και κάθε λογής παράνομη δραστηριότητα. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη ότι εξάπτεται η περιέργειά του πολύ εύκολα, τότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι απειλείται να παραπλανηθεί.

2. Δεν αξιοποιεί δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο του > Η οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή αποτρέπει συχνά τους νέους από την ανάγνωση λογοτεχνικών βιβλίων.

3. Απομόνωση του νέου > Χάνει τη δυνατότητα να επικοινωνήσει με τους συνομήλικούς του και να διαμορφώσει ισορροπημένες κοινωνικές σχέσεις.

4. Χάνει πολύτιμο χρόνο από τη μελέτη των μαθημάτων του > Κακές επιδόσεις  στο σχολείο.

5. Πιθανά προβλήματα υγείας εξαιτίας της πολύωρης αφοσίωσης στην οθόνη του υπολογιστή.

6. Εθισμός στο Διαδίκτυο. Πρόκειται για μια ιδιότυπη μορφή φυγής του νέου από την πραγματικότητα, ο οποία αφενός τον οδηγεί σ’ έναν εικονικό κόσμο που δεν απαιτεί κανενός είδους υπεύθυνη συμπεριφορά και αφετέρου δεν τον υποχρεώνει να δοκιμάσει τα όρια των ηθικών ή ψυχικών του αντοχών. Σ’ αυτόν τον εικονικό κόσμο, μπορεί να προβάλλει μία ή περισσότερες διαφορετικές ταυτότητες αποκρύπτοντας τα χαρακτηριστικά της πραγματικής του προσωπικότητας. Υπ’ αυτή την έννοια, ο νέος εθίζεται στον ομιχλώδη κόσμο της ανωριμότητας, με αποτέλεσμα να αρνείται την ουσιαστική επικοινωνία με τους άλλους και με τον εαυτό του.