Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Β’ Γυμνασίου - Ενότητες 4η - 5η

Παρατηρήσεις

 

    1. Όταν πριν από το -ω της κατάληξης του ρήματος υπάρχει φωνήεν, ο αόριστος της υποτακτικής τελειώνει σε -σω : παιδεύω → παιδεύσω, δουλεύω → δουλεύσω και ο παρακείμενος σε  -κω ή -κώς ὦ : πεπαιδεύκω ή πεπαιδευκώς ὦ, δεδουλεύκω ή δεδουλευκώς ὦ.

 

    2. Όταν το ρήμα τελειώνει σε -κω (= διώκω), -γω (= λήγω), -χω (= ἐλέγχω), -ττω ή      -σσω (= πράττω, φυλάττω , πυρέσσω), ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε   -ξω : διώξω  / λήξω  / ἐλέγξω  / πράξω / φυλάξω  / πυρέξω    και ο παρακείμενος σε -χω ή   -χώς ὦ : δεδιώχω ή δεδιωχώς ὦ / ἠλέγχω ή ἠλεγχώς ὦ / πεπράχω ή πεπραχώς ὦ / πεφυλάχω ή πεφυλαχώς ὦ / πεπυρέχω ή πεπυρεχώς ὦ.

 

    3. Όταν το ρήμα τελειώνει σε - πω (= λείπω), - βω (= τρίβω), -φω (= γράφω), -πτω (= κρύπτω), ο αόριστος υποτακτικής τελειώνει σε -ψω : λείψω - τρίψω - γράψω - κρύψω και  ο παρακείμενος τελειώνει σε -φω ή -φώς ὦ : λελείφω ή λελειφώς ὦ - τετρίφω ή τετριφώς ὦ - γεγράφω ή γεγραφώς ὦ - κεκρύφω ή κεκρυφώς ὦ.

 

    4.  Όταν το ρήμα τελειώνει σε -τω (= ἀνύτω), -δω (= σπεύδω), -θω (= πείθω), -ζω (= σχίζω), ο αόριστος ενεργητικής υποτακτικής τελειώνει σε -σω : ἀνύσω - σπεύσω - πείσω -  σχίσω και ο παρακείμενος τελειώνει σε -κω ή -κώς ὦ : ἠνύκω ή ἠνυκώς ὦ - ἐσπεύκω ή ἐσπευκώς ὦ - πεπείκω ή πεπεικώς ὦ - ἐσχίκω ή ἐσχικώς ὦ. 

 

                  

Υ Π Ο Τ Α Κ Τ Ι Κ Η  Ε Ν Ε Ρ Γ Η Τ Ι Κ Η Σ  Φ Ω Ν Η Σ

 

 1) ΡΗΜΑ : διώκω

	ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ	ΑΟΡΙΣΤΟΣ	ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
(ἐγώ)	διώκω	διώξω	δεδιώχω      ή  δεδιωχώς ὦ
(σύ)	διώκῃς	διώξῃς	δεδιώχῃς     ή  δεδιωχώς ᾖς
(οὗτος)	διώκῃ	διώξῃ	δεδιώχῃ      ή  δεδιωχώς  ᾖ
(ἡμεῖς)	διώκωμεν	διώξωμεν	δεδιώχωμεν   ή  δεδιωχότες ὦμεν
(ὑμεῖς)	διώκητε	διώξητε	δεδιώχητε    ή  δεδιωχότες ἦτε
(οὗτοι)	διώκωσι(ν)	διώξωσι(ν)	δεδιώχωσι(ν) ή  δεδιωχότες ὦσι(ν)

 

2) ΡΗΜΑ : γράφω  

	ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ	ΑΟΡΙΣΤΟΣ	ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
(ἐγώ)	γράφω	γράψω	γεγράφω      ή  γεγραφώς ὦ
(σύ)	γράφῃς	γράψῃς	γεγράφῃς     ή  γεγραφώς ᾖς
(οὗτος)	γράφῃ	γράψῃ	γεγράφῃ      ή  γεγραφώς  ᾖ
(ἡμεῖς)	γράφωμεν	γράψωμεν	γεγράφωμεν   ή  γεγραφότες ὦμεν
(ὑμεῖς)	γράφητε	γράψητε	γεγράφητε    ή  γεγραφότες ἦτε
(οὗτοι)	γράφωσι(ν)	γράψωσι(ν)	γεγράφωσι(ν) ή  γεγραφότες ὦσι(ν)

                

   

3) ΡΗΜΑ : πείθω

	ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ	ΑΟΡΙΣΤΟΣ	ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ
(ἐγώ)	πείθω	πείσω	πεπείκω      ή  πεπεικώς ὦ
(σύ)	πείθῃς	πείσῃς	πεπείκῃς     ή  πεπεικώς ᾖς
(οὗτος)	πείθῃ	πείσῃ	πεπείκῃ      ή  πεπεικώς ᾖ
(ἡμεῖς)	πείθωμεν	πείσωμεν	πεπείκωμεν   ή  πεπεικότες ὦμεν
(ὑμεῖς)	πείθητε	πείσητε	πεπείκητε    ή  πεπεικότες ἦτε
(οὗτοι)	πείθωσι(ν)	πείσωσι(ν)	πεπείκωσι(ν) ή  πεπεικότες ὦσι(ν)

 

 

 

Η λειτουργία της υποτακτικής στον λόγο

 

		Προτροπή : ἴθι ἐξετάσωμεν τά ἔργα τῶν θεῶν
	Βουλητική
		Απαγόρευση : μή πράξῃς ταῦτα
1.Κύριες προτάσεις
	Απορηματική :	τί λέξωμεν νῦν, ὦ Φαῖδρε ;
	(απορία)

 

 

 

	Τελικές :	κύνας τρέφομεν, ἵνα φυλάττωσι τάς οἰκίας
	Ενδοιαστικές :	Ἀθηναῖοι φοβοῦνται, μή Θηβαῖοι ταῦτα  πράξωσιν
2.Δευτερεύουσες      προτάσεις	Υποθετικές :	ἤν ἐγγύς ἔλθῃ θάνατος, οὐδείς βούλεται θνήσκειν
	Παραχωρητικές :	ἀνήρ πονηρός δυστυχεῖ, κἄν εὐτυχῇ
	Χρονικές :	μή ἀπέλθητε, πρίν ἄν ἀκούσητε τήν ὅλην ἀλήθειαν
	Αναφορικές :	αἱ ἀγαθαί φύσεις μνημονεύουσιν, ἅ ἄν μάθωσιν

 

 

Ø      Μερικές αξιοσημείωτες αποφθεγματικές φράσεις με υποτακτική

 

    - Ἐάν  ᾖς φιλομαθής,  ἔσει πολυμαθής .

    - Εὐλαβοῦ τάς διαβολάς, κἄν ψευδεῖς ὦσιν.

    - Μηδέ δίκην δικάσῃς, πρίν ἄμφω μῦθον ἀκούσῃς.

    - Μηδενί συμφοράν ὀνειδίσῃς· κοινή γάρ ἡ τύχη καί τό μέλλον ἀόρατον.

 

 

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΜΠΕΔΩΣΗΣ

 

Ø     Να συμπληρώσετε τις επόμενες προτάσεις με τον κατάλληλο τύπο των ρημάτων που βρίσκονται στην παρένθεση :

 

- Κἄν τύραννος ……………….. (γράφω, αόρ. υποτακτ.) ταῦτα, νόμος ἐστί ;

 

- Μή ……………….. κήρυκα, πρίν ἄν ……………………… ἐπιμελῶς ταῦτα. (πέμπω,  ἐξετάζω, β’ πληθ. αορ. υποτακτ.)

 

- Πρίν ἄν ἀμφοῖν μῦθον …………………….(ἀκούω, β’ εν. αορ.  υποτακτ.), οὐκ ἄν δικάσαις.

 

- Μή ἀπέλθητε, πρίν τήν ἀλήθειαν ……………………….(ἀκούω, β’ πληθ. αορ.) 

 

- Ἐπειδάν ἡ στρατεία ………………………..(λήγω, γ’ ενικό αορ.),  εὐθύς  ἀποπέμψει αὐτόν.

 

-Ἐπειδάν ……………………..( ἀκούω, β’ πληθ. αορ.), κρίνατε.

 

-Τάς ἀρετάς ἐπιτηδεύομεν, ἵνα βίον εὐδαίμονα ……………………(διάγω, α’ πληθ. ενεστ.)

 

- Πᾶν πράττουσιν, ἵνα μή τούς παῖδας αὐτῶν …………………….(κολάζω, α’ πληθ. αορ.).

 

- Ἀθηναῖοι φοβοῦνται, μή  Θηβαῖοι ταῦτα ……………………..(πράττω, γ’ πληθ. αορ.)

 

 

Ø     Να κυκλώσετε το γράμμα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση κάθε φορά :

 

κινδυνεύω / γ’ ενικό αορίστου  :          α) κινδυνεύωσιν

β) κινδυνεύσῃ

      γ) κινδυνεύσωσιν

 

πράττω / α’ πληθ. αορίστου  :                 α) πράττωμεν

β) πράξητε

   γ) πράξωμεν

 

στρατεύω / β’ πληθ. ενεστώτα  :    α) στρατεύῃς

                                                            β) στρατεύῃ

                                                            γ) στρατεύητε

 

 

διώκω / γ’ πληθ. αορίστου :                    α) διώκωσιν

β) διώξωσιν

             γ) δεδιωχότες ὦσιν

 

γράφω / β’ ενικό αορίστου :                    α) γράφῃς

 β) γράφητε

γ) γράψῃς

 

πείθω / β’ πληθ. αορίστου :                       α) πείσητε

  β) πείθητε

γ) πείθῃς