ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ «ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ΛΟΓΟ» (η ύλη των εξετάσεων)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ «ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ΛΟΓΟ» (η ύλη των εξετάσεων)

 

 

Ο ΣΩΚΡΑΤΗΣ, Κεφ. Δ2, Δ3, σελ. 34-39 σχολικού βιβλίου

 

1.Με ποιο τρόπο ελέγχει ο Σωκράτης το χρησμό που του δόθηκε από το μαντείο σύμφωνα με το απόσπασμα από την πλατωνική Απολογία;

2.Ποια συναισθήματα ενέπνευσε ο Σωκράτης στους συγχρόνους του, αν κρίνουμε από τη στάση αμφισβήτησης που τήρησε έναντι του Απολλώνιου χρησμού;

3.Πώς χρησιμοποίησε ο Σωκράτης την ειρωνεία και σε τι διαφέρει η αμφισβήτηση του Σωκράτη από αυτή των σοφιστών;

4.Τι γνωρίζετε για τη διαλεκτική μέθοδο του Σωκράτη;

5.Τι γνωρίζετε για τη μαιευτική μέθοδο του Σωκράτη;

6.Ποιες καινοτομίες εισήγαγε ο Σωκράτης στη φιλοσοφία: με ποια θέματα ασχολήθηκε και ποια νέα προβληματική έφερε στη φιλοσοφική σκέψη;

7.Ποια ήταν η μέθοδος που χρησιμοποίησε ο Σωκράτης προκειμένου να αναζητήσει την απόλυτη ουσία των ηθικών εννοιών; / Τι γνωρίζετε για την επαγωγική μέθοδο του Σωκράτη;

8.Ποιοί οι μηνυτές του Σωκράτη και τι γνωρίζετε γι' αυτούς;

9.Γιατί η κατηγορία περί αθεΐας κατά του Σωκράτη δεν ευσταθούσε και ποιοι ήταν οι πραγματικοί λόγοι της δίωξής του;

10.Ποια σχέση είχε η κατηγορία σε βάρος του Σωκράτη για διαφθορά των νέων με την πραγματική αιτία της δίωξης του;

11.Ποια ήταν η απόφαση του δικαστηρίου για το Σωκράτη και ποια η αντίδρασή του όταν άκουσε την καταδικαστική απόφαση;

12.Γιατί ο Σωκράτης μετά την καταδίκη του έμεινε περίπου ένα μήνα στο κρατητήριο και πώς κύλησαν οι μέρες αυτές;

 

 

Ο ΠΛΑΤΩΝ, κεφ. Ε1: Ο βίος του, σελ. 40 - 42 σχολικού βιβλίου

 

1.Τι γνωρίζετε για την καταγωγή του Πλάτωνα και ποια είναι η σημαντικότερη πηγή πληροφοριών για τη ζωή του;

2.Τι γνωρίζετε για την παιδεία που έλαβε ο Πλάτωνας και την πρώτη του επαφή με το έργο της συγγραφής;

3.Ποιες ήταν οι εμπειρίες του Πλάτωνα από την ενασχόλησή του με την πολιτική ζωή της Αθήνας;

4.Πού κατέφυγε ο Πλάτωνας μετά τον θάνατο του Σωκράτη και πώς συνδέεται το όνομά του με τον Κορινθιακό πόλεμο κατά την διετία 395-394 π.Χ.;

5.Τι γνωρίζετε για το πρώτο ταξίδι του Πλάτωνα (398-390 π.Χ.) στην Κάτω Ιταλία και τη Σικελία;

6.Τι γνωρίζετε για το δεύτερο και τρίτο ταξίδι του Πλάτωνα στην Σικελία (366-361 π.Χ.);

7.Τι γνωρίζετε για την ίδρυση της Ακαδημίας του Πλάτωνα; Ποιο το περιεχόμενο των σπουδών της Ακαδημίας και ποιοι οι κυριότεροι μαθητές της σχολής;

 

 

ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ, ΕΙΣΑΓΩΓΗ, σελ.49-52 / 56-57 σχολικού βιβλίου

 

1.α) Στην αρχή του «Πρωταγόρα» δίνεται μια σύντομη εισαγωγή. Ποιο είναι το περιεχόμενο της;

β) Ο Πλάτωνας ακολουθεί στην εισαγωγή του Πρωταγόρα την τεχνική του «αφηγημένου διαλόγου». Τι σημαίνει ο όρος και ποια πλεονεκτήματα προσφέρει ως τεχνική γραφής;

2.Από ποιον παρακινήθηκε ο Σωκράτης να συναντήσει τον Πρωταγόρα; Ποια επιθυμία είχε ο συνομιλητής και ποιο είναι το θέμα που θα συζητήσει ο Σωκράτης μαζί του όπως φαίνεται από τον πρόλογο του διαλόγου;

3.Ποιοι είναι συγκεντρωμένοι στο σπίτι του Καλλία και ποια η συμμετοχή τους στο διάλογο;

4.Πώς περιγράφει ο Πλάτωνας τους τρεις σοφιστές που παρευρίσκονται στο σπίτι του Καλλία;

5.Πώς ορίζει ο Πρωταγόρας το αντικείμενο της διδασκαλίας του στο πρώτο μέρος του διαλόγου στην αρχή της συζήτησης;

6.Ποια είναι η απάντηση του Σωκράτη για το «διδακτὸν» της αρετής και πώς τεκμηριώνει τις έντονες αμφιβολίες του;

7.Πώς απαντά ο Πρωταγόρας στις αντιρρήσεις που προέβαλε ο Σωκράτης στην αρχή της συζήτησης ; Να δώσετε συνοπτικά το περιεχόμενο των μερών της απάντησης.

8.Τι αποδεικνύει κατά τον Πρωταγόρα ο μύθος του Προμηθέα που χρησιμοποιεί στο πρώτο μέρος του λόγου του, για να απαντήσει στις αμφιβολίες που διατύπωσε ο Σωκράτης;

9.Ποια λογικά επιχειρήματα προβάλλει ο Πρωταγόρας στο δεύτερο μέρος του λόγου του, προκειμένου να αντικρούσει τις αντιρρήσεις που προέβαλε ο Σωκράτης;

10.Ποια είναι τα θέματα που πραγματεύεται ο διάλογος «Πρωταγόρας» και σε ποια επίπεδα εκτείνεται η αντιπαράθεση Πρωταγόρα και Σωκράτη;

11.Ποια είναι η μέθοδος διερεύνησης που χρησιμοποιεί ο Σωκράτης και γιατί επιμένει στην διευκρίνιση των εννοιών;

12.Ο μύθος ως τρόπος έκθεσης των απόψεων του Πρωταγόρα και των σοφιστών και ως μέθοδος αφήγησης στον Πλάτωνα.

13,.Πως αντιμετωπίζει ο Σωκράτης τη σοφιστική μέθοδο της διάλεξης;

14.Τι γνωρίζετε για τη μέθοδο του Πρωταγόρα που ονομάζεται «σχολιασμός ποιητικών κειμένων»; Πώς τη χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι, οι σοφιστές και ποιες αντιρρήσεις εκφράζει ο Σωκράτης;

15.Ποιες οι απόψεις του Σωκράτη και του Πρωταγόρα σχετικά με τη φύση της αρετής, στο τέλος του διαλόγου;

 

 

ΠΟΛΙΤΕΙΑ, ΕΙΣΑΓΩΓΗ, σελ. 92-93.1.2.3./ σελ. 96.6/ σελ. 97.8-98/ σελ. 99.12-101.13/ σελ. 102.14/ σελ. 113 σχολικού βιβλίου

 

1.Ο Πλάτωνας στα νεανικά του χρόνια φιλοδοξούσε να ασχοληθεί με την πολιτική. Ποιά γεγονότα ή καταστάσεις που βίωσε στην πόλη των Αθηνών τον απογοήτευσαν;

2.Σε ποια συμπεράσματα και πολιτικές απόψεις οδήγησαν τον Πλάτωνα οι απογοητεύσεις που βίωσε από την πολιτική της Αθήνας και τα ταξίδια του στην Κάτω Ιταλία και Σικελία;

3.Ποιες γενικές πληροφορίες γνωρίζετε για τη συγγραφή της Πολιτείας (απόψεις που διατυπώνονται, χρόνος συγγραφής, διαίρεση σε βιβλία, δραματικός χρόνος διαλόγου);

4.Ποιος είναι ο τόπος, ο χρόνος και τα κύρια πρόσωπα του διαλόγου;

5.Ποιό είναι το θέμα του διαλόγου και τι σημαίνουν στο κείμενο οι όροι πόλις και πολιτεία;

6.Ποιο είναι το περιεχόμενο του όρου τάξη, και πώς διαιρούνται συνοπτικά οι τάξεις στην πλατωνική πολιτεία;

7.Ποιες οι αρμοδιότητες κάθε τάξης στην ιδανική Πολιτεία;

8.Με ποια κριτήρια επιλέγονται οι φύλακες και τι περιλαμβάνει το κάθε στάδιο της αγωγής τους;

9.Ποιες ήταν οι προϋποθέσεις προαγωγής των φυλάκων - επίκουρων σε φύλακες - παντελεῖς και ποιες είναι οι ενασχολήσεις, οι ευθύνες και ο τρόπος ζωής των τελευταίων;

10.Ποια κατάσταση επικρατούσε για μεγάλα διαστήματα στην αθηναϊκή δημοκρατία και πώς μπορούσε να αντιμετωπιστεί, κατά τον Πλάτωνα;

11.Με ποια αλληγορία στηρίζει ο Πλάτωνας τη θέση ότι η πολιτεία μπορεί να διοικηθεί σωστά μόνο αν φιλοσοφήσουν οι άρχοντες ή αν αναλάβουν τα ηνία του κράτους οι φιλόσοφοι; Να την παρουσιάσετε.

12.Γιατί οι φιλόσοφοι-βασιλείς είναι οι πιο κατάλληλοι για τη διακυβέρνηση της πολιτείας και τι σημαίνει ο όρος βασιλεύς στον Πλάτωνα; Να παραθέσετε τα χαρακτηριστικά των φιλοσόφων - βασιλέων που εγγυώνται τη σωστή διακυβέρνηση της πολιτείας.

13.Ποιες θεμελιώδεις αρετές «ενσαρκώνει» η ιδεώδης πολιτεία κατά τον Πλάτωνα;

14.Ποια είναι τα μέρη της ψυχής, κατά τον Πλάτωνα, σε ποια σχέση βρίσκονται με τις τάξεις της πολιτείας και σε ποια σχέση πρέπει να βρίσκονται μεταξύ τους για να θεωρείται ο άνθρωπος δίκαιος;

15.Ποιοι ορισμοί δίνονται στην «Πολιτεία» για τη δικαιοσύνη και από ποιους;

16.Πώς εξηγεί ο Πλάτων την άποψή του ότι στη δικαιοσύνη εμπεριέχονται και οι τρεις άλλες αρετές;

17.Ποια είναι τα γνωρίσματα της ιδεώδους πολιτείας κατά τον Πλάτωνα και ποιο το διαστρεβλωμένο απότοκο αυτής;

18.Τι γνωρίζετε για το πολίτευμα της Ολιγαρχίας και το ρόλο των κηφήνων σε αυτό;

19.Πως προκύπτει το πολίτευμα της Δημοκρατίας; Ποια είναι τα γνωρίσματά της;

20.Ποιες συνθήκες οδηγούν στην Τυραννίδα, κατά τον Πλάτωνα, και ποια είναι τα γνωρίσματα του τυράννου;

21.Ποιος εκφραστικός τρόπος ονομάζεται αλληγορία;

22.Σε τι αναφέρεται η αλληγορία του σπηλαίου, όπως αναπτύσσεται στην αρχή του Ζ’ βιβλίου της Πολιτείας; Παρουσιάστε το περιεχόμενό της.

 

 

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ, ΒΙΟΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ, σελ.139-149 σχολικού βιβλίου

 

1.Ποιές πληροφορίες για την καταγωγή και την παιδική ηλικία του Αριστοτέλη αντλούνται από τις αρχαίες πηγές;
2.Πότε έφτασε ο Αριστοτέλης στην Αθήνα για πρώτη φορά και γιατί επέλεξε την Ακαδημία για τις σπουδές του;
3.Ποια επίδραση είχε η απουσία του Πλάτωνα και το περιβάλλον της Ακαδημίας γενικά στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του;
4.Ποια η επιρροή του Εύδοξου από την Κνίδο στην ψυχοσύνθεση του Αριστοτέλη;
5.Ποια σχέση διαμορφώθηκε ανάμεσα στον Αριστοτέλη και τον Πλάτωνα μετά την επιστροφή του τελευταίου στην Αθήνα;
6.Ποιες ήταν δραστηριότητες του Αριστοτέλη στην Ακαδημία και ποιες οι συνέπειες της διδασκαλίας του και των ιδεών του στις σχέσεις του με τους συναδέλφους του;
7.Πότε πήγε ο Αριστοτέλης στη Μακεδονία και για ποιο λόγο;
8.Πότε εγκαταστάθηκε στην Αθήνα για δεύτερη φορά ο Αριστοτέλης και ποια η συγγραφική του δραστηριότητα;
9.Ποια ήταν η στάση του Αριστοτέλη απέναντι στους άλλους τα χρόνια της ωριμότητάς του;
10.Πότε και για ποιους λόγους ο Αριστοτέλης εγκατέλειψε οριστικά την Αθήνα;
11.Ποια γνώμη διατύπωσε ο Αριστοτέλης για την Αθήνα και τους Αθηναίους σύμφωνα με την παράδοση;

 

 

 

ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ, ΕΙΣΑΓΩΓΗ, σελ. 151-153 σχολικού βιβλίου

 

1.Πού οφείλουν το όνομά τους τα «Ηθικά Νικομάχεια» και ποιο θέμα εξετάζει διεξοδικά ο φιλόσοφος στο Α’ βιβλίο του έργου;
2.Στο περιεχόμενο και στους στόχους ποιων επιστημών («τεχνών») εντάσσεται το θέμα των «Ηθικών Νικομαχείων»;
3.Ποιους όρους χρησιμοποίησαν ο σοφιστής Πρωταγόρας και ένας σωκρατικός φιλόσοφος για να δηλώσουν τους στόχους και τις επιδιώξεις τους;
4.Ποια ήταν η αρχική σημασία του όρου «ευδαιμονία»;
5.Ποιο νόημα είχε ο όρος «ευδαιμονία» για τον Ηράκλειτο και το Δημόκριτο;
6.Από ποιες ιδέες επηρεάστηκε ο Αριστοτέλης σχετικά με την ευδαιμονία και πώς όρισε ο ίδιος την έννοια αυτή;
7.Σε ποια μέρη διακρίνει την ψυχή του ανθρώπου ο Αριστοτέλης και πώς τα συσχετίζει με τις αρετές;

 

 

ΠΟΛΙΤΙΚΑ, ΕΙΣΑΓΩΓΗ, σελ.178-179 σχολικού βιβλίου

1.Γιατί ο Αριστοτέλης αφιέρωσε το έργο του στη μελέτη των επιμέρους αρετών του ανθρώπου και πώς μέσω αυτών διαφαίνεται ότι η ηθική φιλοσοφία είναι μέρος της πολιτικής φιλοσοφίας;
2.Ποια θέματα αναπτύσσονται στα κεφάλαια των «Πολιτικών» που διδάσκονται σ’ αυτό το βιβλίο;
3.Ποια σημασία δίνει ο Αριστοτέλης στην έννοια «πόλις» και ποιος ο στόχος αυτής;

 

Πηγή: ψηφιακά εκπαιδευτικά βοηθήματα που προτείνει το υπουργείο