ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΑΠΑΝΤΗΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΑΠΑΝΤΗΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΔΙΑΖΕΥΚΤΙΚΟΥ ΤΥΠΟΥ:

Σημειώστε δίπλα σε κάθε μια από τις παρακάτω προτάσεις Σ, αν

θεωρείτε ότι το περιεχόμενό της είναι σωστό, ή Λ, αν θεωρείτε ότι το

περιεχόμενό της είναι λανθασμένο.

1. Οι πλούσιοι του εξωτερικού που αγόρασαν τα «τσιφλίκια» της Θεσ‐

σαλίας διατήρησαν τον αναχρονιστικό θεσμό των κολίγων.

2. Το καθεστώς μικροϊδιοκτησίας στην αγροτική οικονομία μετά το

1917 δημιούργησε ευνοϊκές συνθήκες στους μικροκαλλιεργητές.

3. Στην προώθηση του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα συνέβαλε

το γεγονός ότι στα μεγάλα δημόσια έργα της περιόδου σημαντικό

ποσοστό του εργατικού δυναμικού προερχόταν από το εξωτερικό.

4. Η Ελλάδα μετά τους Βαλκανικούς πολέμους προσάρτησε νέες πε‐

ριοχές και έτσι τα εδάφη της αυξήθηκαν κατά 70% περίπου.

5. Το Νοέμβριο του 1920 οι σύμμαχοι απέσυραν την κάλυψη του ελλη‐

νικού χαρτονομίσματος.

6. Την περίοδο του Μεσοπολέμου η Ελλάδα είχε ομογενοποιηθεί εθνι‐

κά.

7. Η ΠΑΟΥΕΡ το 1925 ανέλαβε να αντιμετώπιση το πρόβλημα ύδρευ‐

σης της Αθήνας.

8. Η Τράπεζα της Ελλάδος λειτούργησε το 1927.

9. Η μέθοδος διακανονισμού «κλήρινγκ» στηριζόταν στο μετατρέψιμο

συνάλλαγμα.

10. Στο σύνταγμα του 1844 προβλεπόταν η ύπαρξη Βουλής και Γερου‐

σίας.

11. Ο Κωλέττης υπονόμευε με τη δράση του τον κοινοβουλευτισμό.

12. Ο Όθωνας αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Ελλάδα στις 12

Οκτωβρίου του 1826.

13. Οι ορεινοί είχαν ως ηγέτη το Δημήτριο Βούλγαρη.

14. Ο Δηλιγιάννης προέβαλε το αίτημα της κοινωνικής δικαιοσύνης.

15. Μετά το 1885 οι εκλογείς ψηφίζουν με κομματικά κριτήρια.

16. Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος στις 15 Φεβρουαρίου του 1910 διαλύθηκε

έχοντας επιτύχει τις επιδιώξεις του.

17. Το κόμμα των Φιλελευθέρων δημιουργήθηκε στις 22 Αυγούστου

1910.

18. Το ραλλικό κόμμα υποστήριζε την «Ανόρθωση», που κατά την εκτί‐

μηση των εκπροσώπων του δεν μπόρεσαν να υλοποιήσουν οι

Βενιζελικοί.

19. Η Κοινωνιολογική Εταιρεία επιζητούσε για όλα τα μέλη της κοινω‐

νίας ισότητα ευκαιριών.

20. Μέχρι το 1915 ο Βενιζέλος και ο βασιλιά Κωνσταντίνος δεν ήρθαν

σε σύγκρουση.

21. Το Σ.Ε.Κ.Ε. μετονομάστηκε σε ΚΚΕ το 1924.

22. Το 1914 το Οικουμενικό Πατριαρχείο κήρυξε την Ορθόδοξη Εκκλη‐

σία σε διωγμό και ανέστειλε τη λειτουργία των εκκλησιών και των

σχολείων.

23. Τον Ιούνιο του 1914 ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη Οργανισμός με

σκοπό την άμεση περίθαλψη και την εγκατάσταση των προσφύγων

σε εγκαταλελειμμένα τουρκικά και βουλγαρικά χωριά.

24. Η Πατριαρχική Επιτροπή συστάθηκε τον Οκτώβριο του 1918 στην

Αθήνα με σκοπό την οργάνωση του επαναπατρισμού των εκτοπι‐

σμένων.

25. Το φθινόπωρο του 1922 έφθασαν στην Ελλάδα περίπου 900.000 πρό‐

σφυγες.

26. Το Ταμείο Περιθάλψεως Προσφύγων ανήγειρε ξύλινα παραπήγμα‐

τα για τη στέγαση των προσφύγων.

27. Από την υποχρεωτική ανταλλαγή των πληθυσμών που προέβλεπε

η ελληνοτουρκική Σύμβαση εξαιρέθηκαν οι Έλληνες ορθόδοξοι της

Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου και οι Μουσουλ‐

μάνοι της Ανατολικής Θράκης.

28. Η ΕΑΠ λειτούργησε ως το τέλος του 1928.

29. Ο κλήρος που παραχωρήθηκε στους πρόσφυγες κατά την αγροτική

αποκατάσταση αποτελούσε ενιαία έκταση.

30. Η αστική στέγαση συνάντησε περισσότερα εμπόδια από την αγρο‐

τική λόγω των πολιτικών ανωμαλιών και της κακής οικονομικής

κατάστασης κατά τις δεκαετίες του 1920 και του 1930.

31. Το έργο της εκτίμησης των περιουσιών των προσφύγων της μικρα‐

σιατικής καταστροφής υπονομευόταν από την τουρκική πλευρά.

32. Η Συμφωνία των Αθηνών διευθέτησε τις οικονομικές διαφορές

ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία.

33. Ανάμεσα στους πρόσφυγες και τους γηγενείς υπήρχε ανταγωνι‐

σμός στην αγορά εργασίας.

34. Σε μια δεκαετία (1922 – 1931) οι καλλιεργούμενες εκτάσεις στην Ελ‐

λάδα αυξήθηκαν περίπου κατά 50%.

35. Το Σύνταγμα της Κρητικής Πολιτείας συντάχθηκε κατά το πρότυπο

του ισχύοντος τότε ελληνικού συντάγματος.

36. Ο Βενιζέλος μετά την απόλυσή του από το Γεώργιο δημοσίευσε

στην εφημερίδα «Θέρισο» των Χανίων, πέντε πολύκροτα άρθρα με

το χαρακτηριστικό τίτλο «Γεννηθήτω φως».

37. Οι Μεγάλες Δυνάμεις δεν τήρησαν ενιαία στάση έναντι των

επαναστατών στο Θέρισο.

38. Ο βασιλιάς των Ελλήνων Γεώργιος ο Α΄ υπέδειξε ως ύπατο αρμο‐

στή της Κρήτης τον Ανδρέα Ζαΐμη.

39. Το κόμμα του Ελ. Βενιζέλου σχημάτισε κυβέρνηση στην Κρήτη στις

17 Μαΐου 1910.

40. Η επίσημη ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα έγινε την 1η Δεκεμ‐

βρίου του 1913.

41. Η κύρια πλουτοπαραγωγική πηγή στα παράλια του Εύξεινου Πό‐

ντου ήταν το διαμετακομιστικό εμπόριο.

42. Το ελληνικό τυπογραφείο εγκαταστάθηκε στην Τραπεζούντα το

1890.

43. Το Α΄ Πανελλήνιο Συνέδριο, τον Ιούλιο του 1917 στο Ταϊγάνιο από‐

φάσισε την εκλογή Κεντρικού Συμβουλίου για τη δημιουργία ανε‐

ξάρτητου Ποντιακού Κράτους.

44. Στο συνέδριο Ειρήνης στο Παρίσι, το Δεκέμβριο του 1918, ο Βενιζέ‐

λος συμπεριέλαβε τον Πόντο στο φάκελο των ελληνικών διεκδική‐

σεων.

45. Ο Κεμάλ στις 21 Μαΐου 1919 οργάνωσε τη δεύτερη φάση των διωγ‐

μών των Ελλήνων του Πόντου, όταν αποβιβάστηκε στην Σαμψού‐

ντα.

Απαντήσεις: 1 – Σ, 2 – Λ, 3 – Λ, 4 – Σ, 5 – Σ, 6 – Σ, 7 – Λ, 8 – Λ, 9 – Λ, 10 – Σ,

11 – Σ, 12 – Λ, 13 – Λ, 14 – Σ, 15 – Λ, 16 – Λ, 17 – Σ, 18 – Λ, 19 – Σ, 20 – Σ, 21 –

Σ, 22 – Σ, 23 – Λ, 24 – Λ, 25 – Σ, 26 – Σ, 27 – Λ, 28 – Λ, 29 – Λ, 30 – Σ, 31 – Σ, 32

– Λ, 33 – Σ, 34 – Σ, 35 – Σ, 36 – Λ, 37 – Σ, 38 – Λ, 39 – Σ, 40 – Σ, 41 – Σ, 42 – Λ,

43 – Σ, 44 – Λ, 45 – Λ.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΗΣ:

Να γράψετε τους αριθμούς της Στήλης Α και δίπλα στο καθένα από

αυτά τα γράμματα της Στήλης Β. Κάποια στοιχεία από τη Στήλη Β

περισσεύουν.

􀃂 Πίνακας 1ος

Στήλη Α Στήλη Β

1. Μάιος του 1927 α. Αγροτική ρύθμιση Βενιζέλου

2. 1929 β. Αγροτική ρύθμιση Θεοτόκη

3. Μάρτιος του 1922 γ. Διεθνής Οικονομική Κρίση

4. 1907 δ. Διχοτόμηση της δραχμής

ε. Ίδρυση Τράπεζας της Ελλάδος

στ. Ίδρυση ΣΕΚΕ

􀃂 Πίνακας 2ος

Α Β

1. Επανάσταση 3ης Σεπτεμβρίου α. 15 Μαρτίου 1910

2. Διάλυση του Στρατιωτικού

Συνδέσμου

β. 1897

3. Θεμελίωση του Δικομματισμού γ. 1847

4. Πτώχευση της Ελλάδος δ. 1843

5. Ελληνοτουρκικός Πόλεμος ε. 15 Αυγούστου 1909

6. Διάλυση της ομάδας των

Ιαπώνων

στ. 1893

7. Θάνατος Κωλέττη ζ. 1908

8. Ψήφιση της αρχής της

δεδηλωμένης

η. 1884

θ. 1862

ι. 1875

􀃂 Πίνακας 3ος

ΣΤΗΛΗ Α΄ ΣΤΗΛΗ Β΄

1. Ο Κωνσταντίνος για πρώτη

φορά στο θρόνο.

α. 1910

2. Δολοφονία Ι. Δραγούμη. β. 26 Σεπτεμβρίου 1916

3. Ίδρυση Σ.Ε.Κ.Ε. γ. 1909

4. Κυβέρνηση Θεσσαλονίκης. δ. 1913

5. Ίδρυση Λαϊκού κόμματος. ε. 1 Νοεμβρίου 1920

στ. 22 Ιανουαρίου 1921

ζ. 1920

η. 1924

θ. 1918

􀃂 Πίνακας 4ος

Α Β

1. Συμφωνία Άγκυρας α. Ιούνιος 1925

2. Σύμβαση Άγκυρας β. Ιούλιος 1923

3. Συμφωνία Αθηνών γ. Δεκέμβριος 1926

4. Σύμβαση της Λοζάνης δ. Ιούλιος 1930

ε. Ιανουάριος 1923

στ. Ιούνιος 1930

􀃂 Πίνακας 5ος

ΣΤΗΛΗ Α΄ ΣΤΗΛΗ Β΄

1. Ο πρίγκιπας Γεώργιος

αναλαμβάνει τα καθήκοντά του ως

ύπατος αρμοστής στην Κρήτη.

α. 18 Μαρτίου 1901

2. Κήρυξη της επανάστασης στο

Θέρισο.

β. 14 Νοεμβρίου 1913

3. Συμφωνία των Μουρνιών. γ. 14 Μαρτίου 1905

4. Πρώτο ενωτικό Ψήφισμα των

Κρητών.

δ. 12 Οκτωβρίου 1912

5. Υπογραφή προκήρυξης από την

τριανδρία και άλλους πολιτευτές.

ε. 10 Μαρτίου 1905

 

6. Ο πρίγκιπας Γεώργιος απολύει

το Βενιζέλο.

στ. 26 Φεβρουαρίου 1905

7. Συνθήκη ειρήνης Ελλάδας –

Τουρκίας.

ζ. 9 Δεκεμβρίου 1898

η. 24 Σεπτεμβρίου 1908

θ. 2 Νοεμβρίου 1905

􀃂 Πίνακας 6ος

Α Β

1. Συνέδριο Ειρήνης στο Παρίσι α. Ιούλιος του 1917

2. Ίδρυση Φροντιστηρίου της

Τραπεζούντας

β. 19 Μαΐου 1919

3. Α΄ Πανελλήνιο Συνέδριο στο

Ταϊγάνιο

γ. 10 Μαρτίου 1921

4. Δεύτερη φάση διωγμών των

Ελλήνων του Πόντου

δ. Δεκέμβριος του 1918

ε. 1682

στ. 1856

Απαντήσεις: Πίνακας 1ος: 1 – ε, 2 – γ, 3 – δ, 4 – β. Πίνακας 2ος: 1 – δ, 2 – α, 3

– η, 4 – στ, 5 – β, 6 – ζ, 7 – γ, 8 – ι. Πίνακας 3ος: 1 – δ, 2 – ζ, 3 – θ, 4 – β, 5 – α.

Πίνακας 4ος: 1 – στ, 2 – α, 3 – γ, 4 – ε. Πίνακας 5ος: 1 – ζ, 2 – ε, 3 – θ, 4 – η, 5 –

στ, 6 – α, 7 – β. Πίνακας 6ος: 1 – δ, 2 – ε, 3 – α, 4 – β.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ:

Να γράψετε του νούμερο κάθε πρότασης και δίπλα το γράμμα που

αντιπροσωπεύει τη σωστή απάντηση.

􀂾 1. Η κυβέρνηση Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη αποφάσισε την ολο‐

κλήρωση της αγροτικής μεταρρύθμισης το:

􀂅 α. 1917.

􀂅 β. 1907.

􀂅 γ. 1910.

􀂅 δ. 1914.

􀂾 2. Το 1911 τα έσοδα του προϋπολογισμού ήταν:

􀂅 α. 181.000.000 δρχ.

􀂅 β. 240.000.000 δρχ.

􀂅 γ. 150.000.000 δρχ.

􀂅 δ. 300.000.000 δρχ.

􀂾 3. Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή έφτασαν στο ελληνικό

κράτος:

􀂅 α. 610.000 Έλληνες πρόσφυγες.

􀂅 β. 45.000 Αρμένιοι πρόσφυγες.

􀂅 γ.1.230.000 Έλληνες και 45.000 Αρμένιοι πρόσφυγες.

􀂅 δ. 800.000 Έλληνες πρόσφυγες.

􀂾 4. Τη λύση του υδρευτικού ζητήματος της Αθήνας ανέλαβε η αμερι‐

κανική εταιρεία ΟΥΛΕΝ το:

􀂅 α. 1924.

􀂅 β. 1923.

􀂅 γ. 1930.

􀂅 δ. 1925.

􀂾 5. Τις εργασίες της Εθνοσυνέλευσης του 1843 – 1844 διηύθυναν οι:

􀂅 α. ηγέτες της επαναστατικής κυβέρνησης.

􀂅 β. ηγέτες των κομμάτων.

􀂅 γ. καπεταναίοι.

􀂅 δ. οπλαρχηγοί.

􀂾 6. Ο Όθων αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα στις:

􀂅 α. 12 – 10 – 1872.

􀂅 β. 21 – 4 – 1837.

􀂅 γ. 12 – 10 – 1862.

􀂅 δ. 14 – 10 – 1875.

􀂾 7. Οι πεδινοί είχαν ηγέτη τον:

􀂅 α. Δημήτριο Βούλγαρη.

􀂅 β. Κ. Κανάρη.

􀂅 γ. Επαμεινώνδα Δεληγιώργη.

􀂅 δ. Δ.Γρίβα.

􀂾 8. Το σύνταγμα του 1864 όρισε ως πολίτευμα:

􀂅 α. την απόλυτη μοναρχία.

􀂅 β. τη συνταγματική μοναρχία.

􀂅 γ. τη βασιλευομένη δημοκρατία.

􀂅 δ. τη δημοκρατία.

􀂾 9. Η κοινοβουλευτική ομάδα των Ιαπώνων ιδρύθηκε το:

􀂅 α. 1906.

􀂅 β. 1909.

􀂅 γ. 1897.

􀂅 δ. 1903.

􀂾 10. Το κίνημα στο Γουδί εκδηλώθηκε στις:

􀂅 α. 15 – 8 – 1909.

􀂅 β. 15 – 4 – 1909.

􀂅 γ. 2 – 3 – 1909.

􀂅 δ. 15 – 3 – 1910.

􀂾 11. Τα παλιά κόμματα εξασφάλισαν στις εκλογές του 1910:

􀂅 α. 29 έδρες.

􀂅 β. 211 έδρες.

􀂅 γ. 112 έδρες.

􀂅 δ. 100 έδρες.

􀂾 12. Οι Κοινωνιολόγοι ίδρυσαν το Λαϊκό Κόμμα:

􀂅 α. στα μέσα του 1910.

􀂅 β. στα μέσα του 1909.

􀂅 γ. στα μέσα του 1911.

􀂅 δ. στα μέσα του 1912.

􀂾 13. Ο Βενιζέλος συγκρότησε δική του κυβέρνηση στη Θεσσαλονίκη

στις 26 Σεπτεμβρίου του:

􀂅 α. 1912.

􀂅 β. 1915.

􀂅 γ. 1914.

􀂅 δ. 1916.

􀂾 14. Η Συνθήκη του Νεϊγύ υπογράφηκε το:

􀂅 α. Νοέμβριο του 1918.

􀂅 β. Νοέμβριο του 1919.

􀂅 γ. Δεκέμβριο του 1918.

􀂅 δ. Δεκέμβριο του 1919.

􀂾 15. Το Υπουργείο Περιθάλψεως ιδρύθηκε τον:

􀂅 α. Ιούλιο του 1917.

􀂅 β. Ιούνιο του 1917.

􀂅 γ. Αύγουστο του 1918.

􀂅 δ. Ιούλιο του 1918.

􀂾 16. Η Πατριαρχική Επιτροπή στην Κωνσταντινούπολη ιδρύθηκε το:

􀂅 α. 1917.

􀂅 β. 1919.

􀂅 γ. 1918.

􀂅 δ. 1920.

􀂾 17. H Σύμβαση της Λοζάνης υπογράφτηκε στις:

􀂅 α. 24 Ιουλίου 1923.

􀂅 β. 30 Ιανουαρίου 1923.

􀂅 γ. 30 Ιανουαρίου 1924.

􀂅 δ. 18 Οκτωβρίου 1912.

􀂾 18. Η Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής αποτελούνταν:

􀂅 α. 4 Έλληνες, 3 Τούρκους και 4 ουδέτερους

􀂅 β. 4 Έλληνες, 4 Τούρκους και 4 ουδέτερους

􀂅 γ. 4 Έλληνες, 4 Τούρκους και 3 ουδέτερους

􀂅 δ. 3 Έλληνες, 3 Τούρκους και 4 ουδέτερους

􀂾 19. Η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων δημιουργήθηκε:

􀂅 α. το Μάρτη του 1923.

􀂅 β. το Σεπτέμβρη του 1923.

􀂅 γ. το Σεπτέμβρη του 1924.

􀂅 δ. τον Οκτώβρη του 1924.

􀂾 20. Η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων λειτούργησε μέχρι:

􀂅 α. το τέλος του 1930.

􀂅 β. το τέλος του 1925.

􀂅 γ. την αρχή του 1931.

􀂅 δ. το τέλος του 1924.

􀂾 21. Ο πληθυσμός της Ελλάδας αυξήθηκε από το 1920 έως το 1928

περίπου:

􀂅 α. κατά 25%.

􀂅 β. κατά 20%.

􀂅 γ. κατά 18%.

􀂅 δ. κατά 21%.

􀂾 22. Το 1928 το ποσοστό των μη Ελλήνων ορθοδόξων στην Ελλάδα

ήταν:

􀂅 α. 5%.

􀂅 β. 4%.

􀂅 γ. 3%.

􀂅 δ. 6%.

􀂾 23. Η κρητική Βουλή άρχισε τις εργασίες της στις:

􀂅 α. 8 Φεβρουαρίου 1899.

􀂅 β. 8 Μαρτίου 1899.

􀂅 γ. 8 Απριλίου 1899.

􀂅 δ. 8 Μαΐου 1899.

􀂾 24. Λύση στο ζήτημα της σχέσης της Εκκλησίας της Κρήτης με το

Οικουμενικό Πατριαρχείο έδωσε ο Οργανικός Νόμος του:

􀂅 α. 1900.

􀂅 β. 1901.

􀂅 γ. 1902.

􀂅 δ. 1903.

􀂾 25. Οι Προστάτιδες Δυνάμεις απέστειλαν αυστηρό τελεσίγραφο

προς τους επαναστάτες στο Θέρισο στις:

􀂅 α. 2 Νοεμβρίου 1905.

􀂅 β. 2 Ιουλίου 1905.

􀂅 γ. 2 Δεκεμβρίου 1905.

􀂅 δ. 2 Οκτωβρίου 1905.

􀂾 26. Οι σημαίες των Μεγάλων Δυνάμεων και της Τουρκίας αφαιρέ‐

θηκαν από το φρούριο της Σούδας στις:

􀂅 α. 14 Φεβρουαρίου 1913.

􀂅 β. 14 Μαρτίου 1913.

􀂅 γ. 14 Απριλίου 1913.

􀂅 δ. 14 Μαΐου 1913.

27. Ο νομικός όρος «Χάτι Χουμαγιούν» παραχωρήθηκε στους

Έλληνες το:

􀂅 α. 1850.

􀂅 β. 1860.

􀂅 γ. 1856.

􀂅 δ. 1865.

􀂾 28. Η Τραπεζούντα μέχρι το 1869 έλεγχε το:

􀂅 α. 40% του εμπορίου.

􀂅 β. 50% του εμπορίου.

􀂅 γ. 60% του εμπορίου.

􀂅 δ. 70% του εμπορίου.

􀂾 29. Η παράδοση της Τραπεζούντας στο μητροπολίτη Χρύσανθο

έγινε τον:

􀂅 α. Απρίλιο του 1916.

􀂅 β. Απρίλιο του 1917.

􀂅 γ. Μάιο του 1916.

􀂅 δ. Μάρτιο του 1917.

􀂾 30. Κατά τη γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου 1913 – 1923 από

τους Νεότουρκους και τους Κεμαλικούς θανατώθηκαν:

􀂅 α. 30% του πληθυσμού.

􀂅 β. 40% του πληθυσμού.

􀂅 γ. 50% του πληθυσμού.

􀂅 δ. 60% του πληθυσμού.

Απαντήσεις: 1 – α, 2 – β, 3 – γ, 4 – δ, 5 – β, 6 – γ, 7 – α, 8 – γ, 9 – α, 10 – α, 11

– β, 12 – α, 13 – δ, 14 – β, 15 – α, 16 – γ, 17 – β, 18 – γ, 19 – β, 20 – α, 21 – β, 22 –

δ, 23 – α, 24 – α, 25 – β, 26 – α, 27 – γ, 28 – α, 29 – α, 30 – γ.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΥΝΤΟΜΗΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗΣ – ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ:

1. Πότε ολοκληρώθηκε η αγροτική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα και

ποια ήταν τα αποτελέσματά της;

2. Ποια υπήρξε η κατάσταση του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα

στο τέλος του 19ου αιώνα μέχρι το τέλος των Βαλκανικών πολέμων;

3. Ποια πολιτική ακολούθησε ο Βενιζέλος κατά την περίοδο 1910 –

1922 στον οικονομικό τομέα και ποιες προϋποθέσεις απαιτούνταν

για την υλοποίησή της;

4. Τι γνωρίζετε για τον ιδιόμορφο δανεισμό στον οποίο κατέφυγε η

Ελλάδα το 1917; Ποια ήταν τα αποτελέσματά του;

5. Σε ποια κατάσταση βρισκόταν η οικονομία της Ελλάδας την περίο‐

δο του μεσοπολέμου; Ποιοι παράγοντες συνέβαλαν σ’ αυτό;

6. Ποιες επενδύσεις έγιναν στις υποδομές στης Ελλάδας μετά το 1922;

 

Ποια υπήρξαν τα θετικά αποτελέσματα για την ελληνική οικονο‐

μία από τη λειτουργία της Τράπεζας της Ελλάδος;

8. Ποιες ήταν οι επιπτώσεις της διεθνούς οικονομικής κρίσης στην

ελληνική και διεθνή οικονομία;

9. Ποιες ήταν οι αποφάσεις και οι νομοθετικές ρυθμίσεις του Συντάγ‐

ματος του 1844;

10. Να αναφέρετε τις συνθήκες κατάργησης της βασιλείας του Όθωνα.

11. Ποιες συνθήκες επέβαλαν την ψήφιση της αρχής της δεδηλωμένης

και ποια θεωρείτε ότι είναι η πολιτική σημασία της;

12. Να συγκρίνετε το τρικουπικό και το δηλιγιαννικό κόμμα.

13. Ποιοι ήταν οι λόγοι που προκάλεσαν το 1915 δύο φορές την παραί‐

τηση του Βενιζέλου;

14. Ποια κατά τη γνώμη σας υπήρξαν τα αίτια του πρώτου διωγμού το

1914 σε βάρος των Ελλήνων της Ανατολικής Θράκης και της Μι‐

κράς Ασίας;

15. Τι γνωρίζετε για την περίθαλψη των προσφύγων του πρώτου

διωγμού (1914 – 1921);

16. Ποια στοιχεία αποδεικνύουν ότι οι πρώτες απογραφές των προσφύ‐

γων που κατέφυγαν στην Ελλάδα μετά τη μικρασιατική καταστρο‐

φή δεν αποδίδουν την πραγματικότητα;

17. Ποιες παραμέτρους έλαβε υπόψη της η ΕΑΠ στην προσπάθειά της

να αποκαταστήσει τους πρόσφυγες της μικρασιατικής καταστρο‐

φής;

18. Ποιοι παράγοντες λειτούργησαν ανασταλτικά στην επίτευξη της

αστικής αποκατάστασης των προσφύγων;

19. Ποιοι φορείς ανέλαβαν τη διαδικασία προσωρινής και οριστικής

εκτίμησης των περιουσιών που εγκαταλείφθηκαν στην Τουρκία;

20. Ποιες αιτιάσεις απηύθυναν οι πρόσφυγες στο ελληνικό κράτος και

σε ποιο βαθμό αυτές υπήρξαν δικαιολογημένες;

21. Ποιες ήταν οι επιπτώσεις από την άφιξη των προσφύγων στη

γεωργία;

22. Ποια ήταν τα αίτια της εκδήλωσης του διχασμού Βενιζέλου –

Γεωργίου Β΄;

23. Ποια ήταν τα επιτεύγματα της αρμοστείας του Αλέξανδρου Ζαΐμη;

24. Τι γνωρίζετε για την εμπορική δραστηριότητα του παρευξείνιου

ελληνισμού;

Απαντήσεις:

1. Σελ. 43 – 45: «Το αποφασιστικό βήμα … Βουλγαρία, Ρουμανία κ.λπ.)».

2. Σελ. 46: «Οι διαφορές του αγροτικού … ιδεολογίας στη χώρα».

3. Σελ. 48: «Στην περίοδο … δυνάμεων του έθνους».

4. Σελ. 50: «Όταν με την επέμβαση … τις βαρύτατες συνέπειές της».

5. Σελ. 52: «Η Ελλάδα του μεσοπολέμου … μέσα στην καταστροφή».

6. Σελ. 52 – 53: «Οι ραγδαίες αλλαγές … καλλιεργούμενων εδαφών».

7. Σελ. 53: «Το 1927 με αφορμή … Νέα Υόρκη το 1929».

8. Σελ. 53 – 54: «Η παγκόσμια … θετικά στοιχεία».

9. Σελ. 70 – 72: «Η δυναμική … σε συναίνεση».

10. Σελ. 75 – 76: «Η νέα γενιά … να εγκαταλείψει τη χώρα».

11. Σελ. 78 – 79: «Παρά την έντονη … του πολιτικού τοπίου».

12. Σελ. 81: «Οι αντίθετοι … παραγωγικές δραστηριότητες».

13. Σελ. 93 – 94: «Ήδη από το 1912 … παραίτηση της κυβέρνησης».

14. Σελ. 138: «Η ελληνική παρουσία … σε βάρος των Ελλήνων».

15. Σελ. 140 – 142: «Στην αρχή η περίθαλψη … προηγούμενης εγκατά‐

στασης».

16. Σελ. 146 – 148: «Οι πρώτες απογραφές … όπου είχαν ζήσει».

17. Σελ. 153 – 154: «Για την αποκατάσταση … παραμεθόριες περιοχές».

18. Σελ. 157 – 158: «Την αστική αποκατάσταση … επέκταση λιμανιών».

19. Σελ. 160 – 161: «Όπως είδαμε, … την τουρκική πλευρά».

20. Σελ. 163 – 165: «Οι πρόσφυγες … ευαγή ιδρύματα».

21. Σελ. 167 – 168: «Για ένα διάστημα … στην πατρίδα τους».

22. Σελ. 208: «Το θετικό … κλίμα διχασμού».

23. Σελ. 216: «Ο Αλέξανδρος … Κρητικό Ζητήματος».

24. Σελ. 246 – 248: «Η κύρια πλουτοπαραγωγική … της Ευρώπης».

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΕΣ:

1. Να παρουσιάσετε την υπονόμευση του κοινοβουλευτικού συστήμα‐

τος από τον Ι. Κωλέττη, αρχηγό του γαλλικού κόμματος και τον Δ.

Βούλγαρη, αρχηγό της παράταξης των πεδινών.

2. Για ποιους λόγους «παρήκμασε» το γαλλικό κόμμα κατά την περίο‐

δο της συνταγματικής μοναρχίας;

3. Τι γνωρίζετε για τις συνταγματικές ρυθμίσεις των Συνταγμάτων

του 1844 και 1864;

4. Ποιες ήταν οι αδυναμίες των Συνταγμάτων του 1844 και του 1864

και πώς αυτές αντιμετωπίστηκαν;

5. Τι γνωρίζετε για το εκσυγχρονιστικό πρόγραμμα που παρουσίασε

το τρικουπικό κόμμα και ποια υπήρξε η κατάληξή του;

6. Ποια υπήρξε η θέση των βουλευτών στο τελευταίο τέταρτο του 19ου

αιώνα; (Να προσδιορίσετε τα κριτήρια επιλογής τους, την κοινωνι‐

κή του προέλευση και τη λειτουργία τους στον κομματικό μηχανι‐

σμό).

7. Ποιο υπήρξε το πρόγραμμα του κόμματος των Φιλελευθέρων και τι

γνωρίζετε για το μεταρρυθμιστικό του έργο;

8. Ποιες ήταν οι εκλογικές αναμετρήσεις που έγιναν από το 1910 –

1912 στην Ελλάδα και ποια ήταν τα αποτελέσματά τους;

9. Ποιοι θεωρούνται φορείς της αριστερής και σοσιαλιστικής ιδιεολο‐

γίας στην Ελλάδα; Τι γνωρίζετε για την ανάπτυξη και τη δραστη‐

ριοποίησή τους στην πολιτική ζωή της χώρας;

10. Ποιες υπήρξαν οι επιπτώσεις της ήττας των Βενιζελικών στις εκλο‐

γές του Νοεμβρίου του 1920 για την οικονομία της Ελλάδας την ίδια

χρονική περίοδο και την εσωτερική και εξωτερική πολιτική της

χώρας;

11. Ποια υπήρξε η αντίδραση των αντιβενιζελικών στην είσοδο της

Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ;

12. Ποιο ήταν το περιεχόμενο της Σύμβασης της Λοζάνης;

13. Ποιοι φορείς αναλαμβάνουν την αντιμετώπιση του προσφυγικού

ζητήματος στην Ελλάδα από το 1914 μέχρι το 1930;

14. Πώς αντιμετωπίστηκε η ανάγκη της προσωρινής στέγασης των

προσφύγων μετά τη Μικρασιαστική καταστροφή; Τι γνωρίζετε για

την οριστική στέγαση των προσφύγων στα πλαίσια της αγροτικής

αποκατάστασης;

15. Ποιες διπλωματικές πράξεις (συνθήκες, συμφωνίες, σύμφωνα φι‐

λίας) υπέγραψε η Ελλάδα την περίοδο 1918 – 1930 που ρύθμιζαν το

προσφυγικό ζήτημα;

16. Τι γνωρίζετε για το Σύνταγμα της Κρητικής Πολιτείας; Ποια ήταν

τα μειονεκτήματά του;

17. Ποια ήταν η δράση και η συμβολή του μητροπολίτη Χρύσανθου

στην εξέλιξη του ζητήματος των Ελλήνων του Πόντου;

Απαντήσεις:

1. Σελ. 73 – 74: «Ο Κωλέττης … για τη διαδοχή», σελ. 77: «Οι πεδινοί …

μικροκαλλιεργητές».

2. Σελ. 73: «Τα πολιτικά κόμματα … σε παρακμή», σελ. 73 – 74: «Ο

Κωλέττης … για διαδοχή», σελ. 74 – 75: «Κατά την περίοδο … πολιτι‐

κή σκηνή».

3. Σελ. 70 – 72: «Η δυναμική παρουσία … σε συναίνεση», σελ. 78 – 79:

«Μέσα σε συνθήκες … δεδηλωμένης το 1875».

4. Σελ. 71: «Μια αδυναμία … κομματικών μηχανισμών», σελ. 72: «Συ‐

νταγματική πρόβλεψη … σε συναίνεση», σελ. 78: «Μέσα σε συνθήκες

… συντάγματος», «Κατοχυρώθηκαν μεταξύ άλλων η ελευθερία του

συνέρχεσθαι … οι βιαιοπραγίες», σελ. 78 – 79: «Παρά την έντονη …

πολιτικού τοπίου».

5. Σελ. 80: «Το διάστημα … ο Χαρίλαος Τρικούπης», σελ. 81: «Οι αντίθε‐

τοι … δραστηριότητες» (Μόνο όσα σχετίζονται με τον Τρικούπη),

σελ. 84 – 85: «Κατά την περίοδο … (π.χ. αποκέντρωση)».

6. Σελ. 82 – 83: «Η βάση των κομμάτων … δημόσια ζωή», σελ. 84: «Οι

υποψήφιοι βουλευτές … εκλογικής τους περιφέρειας».

7. Σελ. 89 – 90: «Οι εκσυγχρονιστές … της Εθνοσυνέλευσης», σελ. 90 –

91: «Το πρώτο εξάμηνο … κοινοβουλευτικές συζητήσεις κ.λπ.»

8. Σελ. 89: «Πριν από τις εκλογές … ανεξάρτητοι εκσυγχρονιστές»,

σελ. 90: «Ο Βενιζέλος … μεταρρυθμιστικό του έργο», σελ. 91: «Το

ρεύμα που είχε … κοινωνικών προβλημάτων».

9. Σελ. 46 – 47: «Οι διαφορές … Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος», σελ.

89: «Σε κάποιες εκλογικές … «Κοινωνιολογική Εταιρεία», σελ. 93:

«Τα αριστερά κόμματα … στους Φιλελευθέρους», σελ. 97 – 98: «Οι

υψηλοί δείκτες … (Κ.Κ.Ε)».

10. Σελ. 50: «Το Νοέμβριο του 1920 … βαρύτατες συνέπειές της», σελ. 96

– 97: «Η Συνθήκη των Σεβρών … ολοκλήρου σύνταγμα», σελ. 144 «Οι

εθνικές βλέψεις … φτάνουν στην Ελλάδα».

11. Σελ. 94 – 96: «Με αφορμή … Ίωνος Δραγούμη, το 1920».

12. Σελ. 149 – 150: «Στις 24 Ιουλίου 1923 … Επιτροπή Ανταλλαγής», σελ.

151 – 152: «Με βάση το άρθρο … των ανταλλαξίμων».

13. Μικτή Επιτροπή (σελ. 139: «Ιδρύθηκε … Οκτώβριο του 1914»), Υπη‐

ρεσία Ανοικοδομήσεως Ανατολικής Μακεδονίας (σελ. 140:

«Μετά τη λήξη … επανεγκατάστασή τους»), Οργανισμός (σελ. 140 –

141: «Τον Ιούλιο του 1914 … γεωργικό κλήρο»), Ανώτατη Διεύθυνση

Περιθάλψεως (σελ. 141: «Κατά την περίοδο … Περιθάλψεως»),

Υπουργείο Περιθάλψεως (σελ. 141: «Τον Ιούλιο του 1917 … 450.000

πρόσφυγες», σελ. 143: «Η παλιννόστηση … Μικράς Ασίας», σελ. 148:

«Με την άφιξη … Περιθάλψεως»), Πατριωτικό Ίδρυμα (σελ. 142:

«Οργανώθηκαν … πολλοί πρόσφυγες»), Πατριαρχική Επιτροπή

(σελ. 143: «Τον Οκτώβριο του 1918 … ελληνικής κυβέρνησης»),

Υπηρεσία Παλιννοστήσεως και Περιθάλψεως (σελ. 143: «Στα

πλαίσια της … ασχολίες τους»), Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής

(σελ. 151 – 152: «Με το άρθρο … των ανταλλαξίμων», σελ. 150: «Θα

διευκολύνονταν … Ανταλλαγής», σελ. 146 «Αυτοί … στη Ρωσία», σελ.

160: «Το έργο της εκτίμησης … Ανταλλαγής Πληθυσμών»), Ταμείο

Περιθάλψεως Προσφύγων (σελ. 148: «Στη συνέχεια … των

προσφύγων», σελ. 155: «Εκτός από την ΕΑΠ … 1922 – 1925)»),

Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων (σελ. 153: «Με πρωτο‐

βουλία … οριστική στέγαση», [σελ. 153: «Η ελληνική κυβέρνηση …

Αντιλήψεως»], σελ. 155: «Η ΕΑΠ … στους πρόσφυγες»), Υπουργείο

Πρόνοιας και Αντιλήψεως (σελ. 155: «Εκτός από την ΕΑΠ …

Αντιλήψεως»), Υπουργείο Γεωργίας (σελ. 155: «Εκτός από την ΕΑΠ

… Γεωργίας»), Γενική Διεύθυνση Ανταλλαγής (σελ. 160: «Για να

βοηθήσει … Πληθυσμών»), Γραφεία Ανταλλαγής Πληθυσμών

(σελ. 160: «Για την αποτελεσματικότερη … Πληθυσμών», «Η προσω‐

ρινή … Ανώτατο Συμβούλιο»), Ανώτατο Συμβούλιο (σελ. 160: «Η

προσωρινή … αποκατασταθεί»), Πρωτοβάθμιες Επιτροπές Εκτίμη‐

σης (σελ. 160: «Για την οριστική … ανέκυπταν»), Δευτεροβάθμιες

Επιτροπές Εκτίμησης (σελ. 160: «Για την οριστική … ανέκυπταν»),

Αγροτική Τράπεζα (σελ. 157: «Μετά τη διάλυση … Αγροτική

Τράπεζα»), Εθνική Τράπεζα (σελ. 160: «Το έργο της εκτίμησης …

καταβολή αυτή», σελ. 162: «Το γεγονός αυτό … Εθνική Τράπεζα»).

14. Σελ. 148: «Στην αρχή … οργανωμένα», σελ. 148 – 149: «Με την άφιξη

… με τους πρόσφυγες», σελ. 157: «Για τη στέγαση … Αγροτική Τρά‐

πεζα».

15. Σελ. 140: «Το Νοέμβριο του 1919 … της συνθήκης», σελ. 96: «Η Συνθή‐

κη των Σεβρών … απτή πραγματικότητα», σελ. 149 – 150: «Στις 24

Ιουλίου 1923 … επίμαχων περιοχών», σελ. 151 – 152: «Με βάση το

άρθρο … των ανταλλαξίμων», σελ. 161: «Μετά την υπογραφή … του

άλλου κράτους».

16. Σελ. 207: «Το Σύνταγμα της Κρητικής Πολιτείας … ο Ελευθέριος

Βενιζέλος», σελ. 208: «Το θετικό …. Ψυχολογία των Κρητών».

17. Σελ. 249: «Λίγες μέρες … Νεότουρκων», σελ. 251: «Η πρόταση του

Ελ. Βενιζέλου … εξελίξεων».

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΑΡΑΘΕΜΑΤΩΝ – ΠΗΓΩΝ:

Σημείωση: Στην ανάλυση των παρακάτω θεμάτων εφαρμόστηκε η μέθοδος της παράθε‐

σης (παρατίθεται δηλαδή πρώτα η ανάλυση των στοιχείων από το σχολικό βιβλίο και στη

συνέχεια η ανάλυση των παραθεμάτων – πηγών) στην ανάλυση των πηγών –

παραθεμάτων, αντί για τη μέθοδο της σύνθεση (συνδυασμός των πληροφοριών του

σχολικού βιβλίου και των αντίστοιχων που αντλούνται από τις πηγές – παραθέματα),

για να μπορεί ο μαθητής/η μαθήτρια να διακρίνει επακριβώς τις πληροφορίες που

πρέπει να γράψει από το σχολικό βιβλίο και τις αντίστοιχες που πρέπει να σχολιάσει

από τις πηγές – παραθέματα. Όπως είναι γνωστό, είναι προτιμότερο να ακολουθείται η

μέθοδος της σύνθεσης στη διαπραγμάτευση τέτοιων θεμάτων.

1. Λαμβάνοντας υπόψη σας το περιεχόμενο του παραθέματος και

σε συνδυασμό με τις ιστορικές σας γνώσεις να επισημάνετε

τους λόγους για τους οποίους εντάθηκε το αγροτικό ζήτημα

στην Ελλάδα το 1881, να παρουσιάσετε τις ενέργειες που έγιναν

για την επίλυσή του και τα αποτελέσματά τους.

ΠΑΡΑΘΕΜΑ

Η σχεδιαζόμενη αγροτική μεταρρύθμιση,... σκόπευε τον εξής κεντρικό στο‐

χο: να πλήξει την τεχνητή μείωση της προσφοράς καλλιεργήσιμης γης και

αγροτικών προϊόντων, την οποία επέβαλλε μονοπωλιακώς η μεγάλη γαιο‐

κτησία.

Η μεταρρύθμιση, ενοποιώντας τις ιδιότητες του καλλιεργητή και του ιδιο‐

κτήτη, επί ενός και του αυτού προσώπου, επεδίωξε να επιφέρει την αύξηση

της αγροτικής παραγωγής και συνεπώς, την μείωση της τιμής των αγροτι‐

κών προϊόντων. …

Η αγροτική μεταρρύθμιση ουδεμία βελτίωση επέφερε ως προς τις συν‐

θήκες ζωής των χωρικών. Κύριος στόχος της μεταρρύθμισης ήταν απλώς η

συντριβή της μεγάλης τσιφλικικής γαιοκτησίας, προς όφελος του αστικού

καπιταλισμού, ο οποίος εξασφάλιζε έτσι την προσφορά αγροτικών προϊό‐

ντων σε ασυγκρίτως φθηνότερες τιμές. Δυνάμεθα μάλιστα να πιστοποιή‐

σουμε ότι η μηχανική (απρόσωπη) συμπίεση της αγροτικής εργασίας, μετά

την μεταρρύθμιση, έγινε εντατικότερη και ότι γενικώς ο χωρικός περιεπλά‐

κη σε μια νέα διαδικασία συνεχούς επιδείνωσης της θέσης του. …

Μετά την οριστική πτώση του Τρικούπη στα 1895, ο Δελιγιάννης επιχεί‐

ρησε, για πρώτη φορά, την μερική απαλλοτρίωση των τσιφλικιών υπέρ των

καλλιεργητών τους.

Στα 1896, κατέθεσε στην Βουλή 5 νομοσχέδια, τα οποία επρόβλεπαν: α) την

απαλλοτρίωση του 118 των τσιφλικών Θεσσαλίας και β) την σύσταση ενός

ειδικού ταμείου γεωργικής πίστης για τις χρηματοδοτικές ανάγκες των

κολληγικών οικογενειών. …

Πλην όμως, η προτεινόμενη σοβαρή μεταβολή της κυβερνητικής πολιτικής

δεν έγινε δεκτή από την Βουλή. Οι γαιοκτήμονες της Θεσσαλίας είχαν τόσο

ισχυρά στηρίγματα, ακόμη και εντός του κυβερνώντος δεληγιαννικού κόμ‐

ματος, ώστε τα κατατεθέντα νομοσχέδια απορρίφθηκαν. Ενδιαφέρον είναι

να σημειωθεί ότι η αντίδραση των γαιοκτημόνων ήταν τόσο ισχυρή, ώστε

ακόμη και όταν ο πρωθυπουργός Θεοτόκης, ηγέτης των «παλαιών», τρικου‐

πικών, επεχείρησε στα 1903 να «περάσει ανάλογο νομοσχέδιο, η Βουλή τον

καταψήφισε, με την συνδρομή αρκετών εκ των βουλευτών του κόμματός

του. Είναι άρα προφανές ότι, κατά την περίοδο 1896 – 1917, η κεντρική εξου‐

σία, επιδιώκοντας να περιορίσει τα τσιφλίκια, αντιμετώπιζε την έντονη

αντίδραση των επαρχιακών βουλευτών, οι οποίοι συνδέοντο με τα γαιοκτη‐

μονικά συμφέροντα.

Κ. Βεργόπουλου, Νεοελληνική Ιστορία, σσ. 167 – 169

Απάντηση: Σχολικό βιβλίο: σελ. 42 – 45: «Στον ελληνικό χώρο … Ρουμανία

κ.λπ.)».

Η πηγή του Κ. Βεργόπουλου αναφέρεται στις προσπάθειες που

έγιναν από τις ελληνικές κυβερνήσεις με σκοπό την επίλυση του αγροτι‐

κού ζητήματος στην Ελλάδα. Γενικά, στο σύνολό της η προγραμματισμέ‐

νη αγροτική μεταρρύθμιση είχε ως σκοπό να περιορίσει το μονοπώλιο

κάποιων προϊόντων που προσπαθούσαν να επιβάλλουν οι μεγαλογαιο‐

κτήμονες προκαλώντας φαινομενική μείωση των αγροτικών προϊόντων, η

οποία υποτίθεται ότι οφειλόταν στην μείωση της γης που καλλιεργού‐

νταν.

Προς επίρρωση των συγκεκριμένων δεδομένων το παράθεμα ανα‐

φέρει ότι μέσω της μεταρρύθμισης αυτής έγιναν προσπάθειες να ταυτι‐

στεί, ως προς τις αρμοδιότητες, ο ιδιοκτήτης και ο καλλιεργητής, προκει‐

μένου, το φαινόμενο αυτό, να οδηγήσει σε αύξηση των εδαφών που θα

καλλιεργούνταν και αυτομάτως σε πτώση των τιμών των προϊόντων.

Ωστόσο, προσπάθεια αυτή, παρά τον αρχικό της στόχο, δεν επέφε‐

ρε τα επιθυμητά αποτελέσματα, καθώς, αντί να περιορίσει τα τσιφλίκια

που κατείχαν οι μεγαλογαιοκτήμονες με επακόλουθη μείωση των τιμών

των αγροτικών προϊόντων, οδήγησε τελικά στο να οδηγηθούν οι αγροτικοί

παραγωγοί σε ακόμα χειρότερη κατάσταση.

Είναι αναγκαίο επίσης να επισημανθεί ότι ούτε ο Δηλιγιάννης, με

τη μεταρρύθμιση που προσπάθησε να εφαρμόσει το 1896, με τα έξι άρθρα

που εισήγαγε στη Βουλή, κατάφερε να απαλλοτριώσει τα τσιφλίκια και

να προωθήσει τη μεταρρύθμισή του, καθώς οι προτάσεις του για απαλλο‐

τρίωση 118 τσιφλικιών και για τη δημιουργία ενός ταμείου γεωργικής

πίστης για τις ανάγκες χρηματοδότησης των οικογενειών των κολίγων

δεν έγιναν δεκτές από τη Βουλή, αφού υπήρξαν εντονότατες αντιδράσεις

από τους μεγαλογαιοκτήμονες.

Παράλληλα, ούτε η κυβέρνηση Θεοτόκη πέτυχε το 1903 την προώ‐

θηση και κυρίως την εφαρμογή νομοσχεδίου σχετικού με την μείωση της

έκτασης των τσιφλικών, καθώς προέκυψαν εντονότατες αντιδράσεις από

τους μεγαλογαιοκτήμονες που οδήγησαν στην καταψήφιση του νομοσχε‐

δίου.

Συμπερασματικά, ο ιστορικός παρατηρεί ότι όλη η προσπάθεια

επίλυσης του αγροτικού ζητήματος από το 1896 – 1917, η οποία απέβλεπε

σε περιορισμό των τσιφλικών δεν είχε τα θεμιτά αποτελέσματα, αφού οι

βουλευτές, κυρίως της περιφέρειας, σχετίζονταν με τη μεγάλη ιδιοκτησία

και προωθούσαν τα συμφέροντα των μεγαλογαιοκτημόνων.

2. Λαμβάνοντας υπόψη το περιεχόμενο των πηγών και τις πληρο‐

φορίες του βιβλίου σας, να προσδιορίσετε τους παράγοντες οι

οποίοι οδήγησαν στην Επανάσταση του 1862.

ΠΑΡΑΘΕΜΑ 1

Ο Όθων, δεχθείς άκων την εγκαθίδρυσιν συνταγματικού πολιτεύματος, δεν

είχε την διάθεσιν της πιστής εφαρμογής αυτού. Ευθώς εξʹ αρχής, πα‐

ραβιάζων το πνεύμα του Συντάγματος, ανεμίχθη εις έργα διοικητικά, ε‐

πεμβαίνων εις τας βουλευτικάς εκλογάς και προσπαθών εκδήλως να συ‐

γκεντρώση εις χείρας του περισσότεραν εξουσίαν. Προ δε της αντιστάσε‐

ως, την οποίαν εύρισκε δεν εδίσταζεν, ως είναι ευνόητον, να λάβη μέτρα

πιεστικά κατά της ελευθερίας του τύπου και της ανεξαρτησίας των συνει‐

δήσεων, τούθʹ όπερ εξήπτεν ακόμη περισσότερον την κατʹ αυτού αντιπο‐

λίτευσιν και προητοίμαζε την πτώσιν του.

Ο βασιλεύς ‐όπως γράφει ο Ν. Δραγούμης έρρεπε φύσει «προς το σύστημα

της συγκεντρώσεως», πολιτικοί δε, όπως ο Κωλέττης, «τελειοποιήσαντες

αυτό, και τον Όθωνα ενεθάρρυναν εις αυστηροτέραν εφαρμογήν και αυτοί

εφήρμοσαν απηνέστερον…Η καταστολή της ελευθερίας των δημοκρατικών

Αρχών, η καταδίωξις του τύπου, η επέμβασις εις τας εκλογάς τας τε βου‐

λευτικάς και τας των δήμων, η αποβολή πάντων των οπωσούν ανεξάρτητον

εχόντων το φρόνημα δημοσίων λειτουργών, και ιδίως των της Θέμιδος,.. η

δια παντός τρόπου πίεσις της συνειδήσεως των δικαστών, η διαστροφή των

νόμων, ταύτα, και άλλα εις εν μόνον απέβλεπον, εις την σύμπτυξιν πάσης

δυνάμεως εις χείρας της εξουσίας και την διʹ αυτής παγίωσιν κυβερνήσεως

πανισχύρου και διαρκούς. …

Η προϊούσα κοινωνική εξέλιξις ενίσχυε το φιλελεύθερον και δημοκρατικόν

πνεύμα, ούτως ώστε αι απολυταρχικαί τάσεις να μη είναι ανεκταί και να

υπονομεύεται τουναντίον δια συνεχούς δράσεως η βασιλεία του Όθωνος.

Βοηθούσης δε και της αναμίξεως των αντιπροσώπων των Προστατίδων

Δυνάμεων εις την πολιτικήν ζωήν της χώρας, η οποία δεν έπαυε κατά τα έτη

της απολυταρχίας και της συνταγματικής μοναρχίας, η θέσις του Όθωνος

κατέστη τόσον επισφαλής, ώστε ευκόλως ανετράπη διʹ επαναστάσεως,

μολονότι όπως φαίνεται, δεν ημφεσβητούντο ωρισμέναι αρεταί του και

ανεγνωρίζετο η ταύτισις της ηγεμονικής του φιλοδοξίας προς τα εθνικά

ιδανικά της εποχής εκείνης (ίδε και Ζ, Παπαντωνίου, Ο Όθων, 1934).

Α. Σβώλου, Τα Ελληνικά Συντάγματα 1822 – 1952, σσ. 79 – 80

ΠΑΡΑΘΕΜΑ 2

Για ολόκληρη την περίοδο της βασιλείας του Όθωνος ο ιστορικός Τρ. Ευ‐

αγγελίδης συνοψίζοντας γράφει: ... η μακρά βασιλεία αυτού αποτελεί την

ιστορίαν της πάλης… του έθνους προς τον ηγεμόνα αυτού∙ του έθνους,

ζητούντος να κυβερνηθή συμφώνως προς τα ήθη, τας παραδόσεις, τα

ένστικτα και δια των εγκριτοτέρων αυτού τέκνων, και του ηγεμόνος,

επιδιώκοντος μετά ζήλου την ιδέαν του να καταστήση την Ελλάδα τύπον

ευρωπαϊκού κράτους, προς τούτο δε συγκετρούντος εν εαυτώ πάσαν

εξουσία και μεταχειριζομένου όργανα ή ξένους, ή πρόσωπα μετρίας

σημασίας και επιρροής.

Ιστορία Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΓ΄, σ. 199

Απάντηση: Σχολικό βιβλίο: σελ. 75 – 76: «Η παρακμή των ξενικών κομμά‐

των … εγκαταλείψει τη χώρα».

Τα παραθέματα του Α. Σβώλου και το απόσπασμα από την Ιστορία

του Ελληνικού Έθνους αναφέρονται στα αίτια που οδήγησαν στην

επανάσταση του 1862 κατά του Όθωνα και της βασιλείας του. Συγκεκρι‐

μένα στο πρώτο παράθεμα παρατηρείται ότι ο Όθωνας, παρόλο που

παραχώρησε στον ελληνικό λαό Σύνταγμα, αρνήθηκε να το εφαρμόσει

πιστά, ενώ αντιθέτως το παραβίαζε προσπαθώντας να ενισχύσει τη

δύναμή του και τις αρμοδιότητές του. Συγκεκριμένα ασχολιόταν με τη

διοίκηση, γεγονός που δεν προκαθοριζόταν στις αρμοδιότητές του, ενώ

επηρέαζε ακόμα και τις εκλογές των βουλευτών. Παράλληλα, περιόριζε

την ελευθερία του τύπου και την ανεξαρτησία των πολιτών προκαλώντας

έτσι τις αντιδράσεις των αντίπαλων κομμάτων.

Ενισχυτικά λειτουργούσε στα σχέδια του βασιλιά η δράση του

Κωλέττη, ο οποίος καταπατούσε κάθε δημοκρατική αρχή, περιόριζε την

ελευθεροτυπία, επενέβαινε στις εκλογικές διαδικασίες και στη δικαιοσύ‐

νη, διαβάλλοντας ακόμα και τους δικαστές, προκειμένου να διατηρήσει

την εξουσία του.

Η δράση αυτή του βασιλιά Όθωνα και του Κωλέττη, σε συνδυασμό

με την επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων στην πολιτική ζωή της Ελλά‐

δας, οδήγησαν το λαό να στραφεί ενάντια στον Όθωνα, ενισχύοντας τα

φιλελεύθερα και δημοκρατικά αισθήματα των πολιτών. Ο λαός

οδηγήθηκε λοιπόν σε επανάσταση προκειμένου να ανατρέψει τον Όθωνα,

χωρίς να παραγνωρίζει ότι, παρά την απολυταρχική του συμπεριφορά, ο

βασιλιάς ήταν ενάρετος και στόχευε με τη δράση του στην εκπλήρωση

των εθνικών επιδιώξεων της Ελλάδας.

Σύμφωνα μάλιστα και με τα δεδομένα που συνάγουμε από το

παράθεμα από την Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, ο ιστορικός Τρ. Ευ‐

αγγελίδης παρατηρεί ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της βασιλείας του Όθωνα,

ο λαός ερχόταν σε διαρκή σύγκρουση με το βασιλιά, καθώς ο λαός επιθυ‐

μούσε να κυβερνάται σύμφωνα με τις παραδοσιακές αρχές, ενώ ο βασι‐

λιάς ήθελε να διαμορφώσει την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα σύμ‐

φωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, συγκεντρώνοντας από την μια τις

εξουσίες στο πρόσωπό του και από την άλλη αναθέτοντας σε ξένα στελέ‐

χη αρμοδιότητες εντός του ελληνικού κράτους. Όλα αυτά οδήγησαν το

λαό σε επανάσταση κατά του Όθωνα με αποτέλεσμα την αποχώρησή του

από τη χώρα.

3. Ποιοι λόγοι, σύμφωνα με τις ιστορικές σας γνώσεις και την

πηγή που ακολουθεί, συνέβαλαν στη διαμάχη προσφύγων και

γηγενών μετά τη μικρασιατική καταστροφή του 1922.

ΠΑΡΑΘΕΜΑ

Κάπου εδώ πρέπει να αναζητήσουμε μία από τις κύριες αιτίες της απαράδε‐

κτης συμπεριφοράς των γηγενών τα πρώτα χρόνια απέναντι στους πρόσφυ‐

γες, που τους αποκαλούσαν τουρκοσπορίτες και τους έβριζαν με τις πιο

χυδαίες λέξεις. Ο Γιώργος Ιωάννου γράφει για εκείνη την τραγική περίοδο

της ελληνικής ιστορίας: «Οι εδώ πληθυσμοί, οι ντόπιοι, οι εντός των ορίων

του ελεύθερου κράτους γεννημένοι και εγκατεστημένοι, δε δέχτηκαν καθό‐

λου με ευχαρίστηση τους πρόσφυγες. Τους είδαν σαν ορδές, που ήρθαν να

πάρουν γη, σπίτια και δουλειές. Αυτά τα αισθήματα αναπτύχθηκαν κυρίως

στη Βόρεια Ελλάδα, Θεσσαλονίκη, ειδικότερα, όπου κατέφυγε το μεγαλύτε‐

ρο μέρος της προσφυγιάς και όπου η πρόσφατη αποχώρηση των τουρκικών

πληθυσμών είχε αφήσει αμύθητες ακίνητες περιουσίες. Τις περιουσίες αυ‐

τές, τις ροκάνιζαν ήδη και ετοιμάζονταν να τις αποχωνέψουν οι εντόπιοι, οι

δυτικομακεδόνες, οι διάφοροι δήθεν μακεδονομάχοι και οι παλαιοελλαδίτες

αξιωματικοί, χωροφύλακες, δημόσιοι υπάλληλοι – με έναν λόγο οι ελευθε‐

ρωτές. Όλοι αυτοί λύσσαξαν με τους πρόσφυγες, τους φτωχούς και ελε‐

εινούς κυρίως, τους απομάκρυναν κοινωνικά, και προπαντός προσπάθησαν

να τους συντρίψουν ψυχικά». Χρειάσθηκε να περάσουν αρκετά χρόνια για

να συνειδητοποιήσουν οι γηγενείς ότι οι πρόσφυγες ήταν ευλογία για το

μητροπολιτικό χώρο. Χρειάσθηκε ο πόλεμος της Αλβανίας, που λειτούρ‐

γησε σα μεγάλο χωνευτήρι, για να πάψει η λέξη πρόσφυγας να είναι πλέον

βρισιά.

Βακαλόπουλος Κ., Νεοελληνική Ιστορία (1204 – 1940), Θεσσαλονίκη 1990, σελ. 445

Απάντηση: Σχολικό βιβλίο: σελ. 165 – 166: «Σε γενικές γραμμές … στη νέα

πατρίδα τους».

Πρόσθετες πληροφορίες για τους λόγους που συνέβαλαν στη δια‐

μάχη γηγενών και προσφύγων μετά τη Μικρασιατική καταστροφή

αντλούμε και από το παράθεμα από την ιστορία του Βακαλόπουλου.

Συγκεκριμένα, παρατηρείται ότι οι ντόπιοι Έλληνες συμπεριφέρονταν

απαράδεκτα προς τους πρόσφυγες αποκαλώντας τους «τουρκοσπορίτες»

και μιλώντας τους υβριστικά. Το γεγονός αυτό, σύμφωνα με τη μαρτυρία

του Γιώργου Ιωάννου, οφείλεται κυρίως στο ότι οι ντόπιοι αντιμετώπισαν

ανταγωνιστικά τους πρόσφυγες, θεωρώντας τους ως τη μέγιστη απειλή, η

οποία θα διεκδικούσε και θα αποσπούσε από τους ντόπιους δουλειές,

σπίτια και καλλιεργήσιμες εκτάσεις γης.

Παράλληλα, οι ντόπιοι αμέσως μετά την αποχώρηση των Τούρκων

και των Μουσουλμάνων από τα ελληνικά εδάφη οικειοποιήθηκαν τις

καλλιεργήσιμες εκτάσεις, τα σπίτια και γενικά τις περιουσίες που αυτοί

εγκατέλειψαν στον ελλαδικό χώρο. Οι περιουσίες αυτές, που ήταν αρκετά

μεγάλες, έπρεπε τώρα να επιστραφούν και να παραχωρηθούν στους α‐

κτήμονες πρόσφυγες από το ελληνικό κράτος, για να επιτευχθεί η αποκα‐

τάστασή τους στην Ελλάδα.

Οι προαναφερθέντες λόγοι οδήγησαν τους γηγενείς στο να από‐

κλείσουν τους πρόσφυγες κοινωνικά και να τους συμπεριφερθούν με

τέτοιο τρόπο, ώστε να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχολογία τους. Η κατά‐

σταση αυτή διατηρήθηκε για πολλά χρόνια, μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο

πόλεμο, οπότε οι ντόπιοι, συνειδητοποιώντας πια την προσφορά των

προσφύγων σε όλους τους τομείς ανάπτυξης της Ελλάδας, σταμάτησαν

να θεωρούν ως υβριστικό τον όρο πρόσφυγας.

4. Λαμβάνοντας υπόψη τις ιστορικές σας γνώσεις και το περιεχό‐

μενο του παραθέματος, να αναφερθείτε στους παράγοντες που

προκάλεσαν σοβαρή εσωτερική κρίση στην Κρητική Πολιτεία

και οδήγησαν αφενός τα πολιτικά πράγματα στο νησί σε πλή‐

ρες αδιέξοδο και αφετέρου στον σχηματισμό της «Ηνωμένης

Αντιπολίτευσης.

ΠΑΡΑΘΕΜΑ

Η πολυπόθητη ισορροπία όμως δεν ήταν εύκολα κατορθωτή ούτε στο

εσωτερικό του νησιού. Πολύ γρήγορα ο Αρμοστής ήρθε σε αντίθεση με το

σύνολο σχεδόν των Κρητών ακόμα και με το μετριοπαθή σύμβουλό του Ελ.

Βενιζέλο. Η ένταση ανάμεσά τους οξύνθηκε και οδήγησε το 1901 στην

απόλυση του Βενιζέλου από τη θέση που κατείχε. Ο Βενιζέλος υπέβαλε

σειρά προτάσεων με θέμα τη σταδιακή ολοκλήρωση της αυτονομίας, που θα

άνοιγε την προοπτική για μελλοντική ένωση. Ο Γεώργιος όμως ήταν

μονοδιάστατος πολιτικά και δεν μπορούσε να αντιληφθεί την ουσία των

προτάσεων αυτών. Χαρακτήρισε λοιπόν το Βενιζέλο «αληθινή επιβουλή»

της Μεγάλη Ιδέας και, αφού τον απέλυσε, αποφάσισε να τον συντρίψει

πολιτικά.

Ο Γεώργιος θεωρούσε την εξωτερική πολιτική αρμοδιότητα αποκλειστικά

δική του και της ελληνικής μοναρχίας, αφήνοντας απέξω τον πολύ ευαίσθη‐

το σ’ αυτόν τον τομέα λαό της Κρήτης. Η αυταρχική του ιδιοσυγκρασία τον

εμπόδιζε να κατανοήσει την απαίτηση των Κρητών να έχουν λόγο στον

καθορισμό της τύχης του νησιού τους.

Λ. Λιβάνη, Η εδαφική ολοκλήρωση της Ελλάδας (1830 – 1947), Αθήνα 2000, σελ 2406 – 407.

Απάντηση: Σχολικό βιβλίο: σελ. 208 – 210: «Το θετικό και αισιόδοξο …

αναμέτρηση με τον Πρίγκιπα».

Προς επίρρωση των παραπάνω στοιχείων το παράθεμα από το

βιβλίο «Η εδαφική ολοκλήρωση της Ελλάδας (1830 – 1947)» του Λ. Λιβάνη,

αναφέρει τους λόγους που οδήγησαν σε εσωτερική κρίση το νησί της

Κρήτης, αμέσως μετά τη δημιουργία της Κρητικής Πολιτείας και την

ψήφιση, αλλά και την εφαρμογή του Συντάγματος της Κρητικής Πολιτεί‐

ας. Διευκρινιστικά, αναφέρεται στο παράθεμα ότι η σταθερότητα των

πρώτων χρόνων στην εσωτερική πολιτική του νησιού μετά την αυτονόμη‐

ση της Κρήτης δεν διατηρήθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα, καθώς ο

Ύπατος αρμοστής Γεώργιος, με τη δεσποτική πολιτική του, συγκρούστηκε

γρήγορα με το σύνολο των Κρητών, ακόμα και με τον ίδιο το Βενιζέλο, ο

οποίος ήταν κατά την περίοδο αυτή σύμβουλός του. Η σύγκρουση ανάμε‐

σα στους δύο άντρες οφειλόταν κυρίως στη διαφορετική πολιτική που

ήθελαν να εφαρμόσουν σχετικά με την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

Ο Βενιζέλος επιδίωκε στο θέμα αυτό σταδιακή εξέλιξη της αυτονομίας, η

οποία θα οδηγούσε αργά αλλά σταθερά στην ένωση του νησιού με την

Ελλάδα. Ο Γεώργιος απέρριπτε τις προτάσεις αυτές του Βενιζέλου και

οδηγήθηκε στην ακραία λύση να απολύσει το Βενιζέλο, να τον κατηγορή‐

σει ότι στρέφεται ενάντια στη Μεγάλη Ιδέα και να προσπαθήσει με τις

ενέργειές του να τον καταστρέψει πολιτικά.

Παράλληλα, ο Γεώργιος αντιμετώπισε πολύ εγωιστικά την εξωτερι‐

κή πολιτική του νησιού και συμπεριφερόμενος απολυταρχικά θεώρησε ότι

έπρεπε μόνος του να χειριστεί το θέμα της ένωσης της Κρήτης με την

Ελλάδα. Όπως ήταν φυσικό, με τον τρόπο αυτό δε λάμβανε υπόψη του τον

κρητικό λαό, στον οποίο δεν έδωσε το δικαίωμα να εκφράσει την άποψή

του για το θέμα και προκάλεσε έτσι την παρέμβαση του Βενιζέλου.

5. Στηριγμένοι στην πηγή που ακολουθεί και στις ιστορικές σας

γνώσεις, να καταγράψετε τις προσπάθειες των Ποντίων, την

περίοδο 1918 — 1921 να δημιουργήσουν ανεξάρτητο κράτος.

ΠΑΡΑΘΕΜΑ

Από τον Απρίλιο του 1919 η εκπροσώπηση των ποντιακών διεκδικήσεων

ανατίθεται στο μητροπολίτη Χρύσανθο, που πείθεται να υιοθετήσει τη

συμβιβαστική άποψη του Βενιζέλου για Ομοσπονδιακό Αρμενικό κράτος,

όπου θα ίσχυε για τους Έλληνες καθεστώς αυτονομίας. Στις επαφές του με

τους ιθύνοντες του Συνεδρίου ο μητροπολίτης συνάντησε ευνοϊκή αποδοχή

των απόψεών του. Ο Ουίλσον, ο Κλεμανσώ και ο Ταρντιέ έδειξαν διατεθει‐

μένοι να υποστηρίξουν τις προτάσεις του, που αντίθετα προκάλεσαν την

αντίδραση τόσο των Αρμενίων όσο και των Ελλήνων του Πόντου. Την 1/14

Μαΐου 1919 οι εκπρόσωποι των Ποντίων στο Παρίσι με υπόμνημά τους στη

Συνδιάσκεψη επιμένουν στη δημιουργία ανεξάρτητης Ποντιακής δημοκρα‐

τίας κάτω από την ελληνική προστασία ή με εντολή των Η.Π.Α. Αλλά τα

αλλεπάλληλα αντιφατικά διαβήματα των ενδιαφερομένων μερών εξάντλη‐

σαν την υπομονή των Συνέδρων και είχαν αρνητικές επιπτώσεις στην πο‐

ντιακή υπόθεση. Ο Βρετανός αρμόδιος Formbes Adam, που μελέτησε τις προ‐

τάσεις του Χρύσανθου, αποφάνθηκε ότι η δημιουργία αυτόνομου κράτους

στον Πόντο θα εγκαινίαζε νέα σειρά ποντιακών αξιώσεων για ένωση με την

Ελλάδα και επικίνδυνο προηγούμενο για ανάλογες διεκδικήσεις των υπο‐

λοίπων μειονοτήτων της Αρμενίας.

… Από τον Απρίλιο του 1919 οι Πόντιοι προσανατολίζονται στη δημιουργία

εθνικού στρατού για την απόκτηση της ανεξαρτησίας τους.

… Παράλληλα ο Χρύσανθος, επιστρέφοντας στην Κωνσταντινούπολη το

Σεπτέμβριο του 1919, συζητεί με Τούρκους ιθύνοντες και αντιπροσώπους

του Κεμάλ την προοπτική αυτονομίας του Πόντου με ισοπολιτεία Τούρκων

και Ελλήνων υπό την κηδεμονία της Κοινωνίας των Εθνών. Τελικά όμως

προκρίθηκε η λύση Ποντοαρμενικής ομοσπονδίας και τον Ιανουάριο του 1920

υπογράφηκε σχετική συμφωνία από το μητροπολίτη Χρύσανθο και τον

πρόεδρο της Αρμενικής Δημοκρατίας Χατισιάν. Συμφωνήθηκε στρατιωτική

συνεργασία Ελλάδος και Αρμενίας για την προστασία του Πόντου από

τουρκικά στρατεύματα. Η άρνηση των Άγγλων να επιτρέψουν την εφαρμο‐

γή του στρατιωτικού μέρους της συμφωνίας και τη συγκρότηση εθνικών

ποντιακών ταγμάτων συνετέλεσε στην ήττα των Αρμενίων στο Έρζερούμ,

στη συνθηκολόγησή τους με τον Κεμάλ (Δεκέμβριος 1920) και στην εγκατά‐

λειψη του ποντιακού πληθυσμού στο έλεος των τουρκικών στρατευμάτων.

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕʹ, σελ. 113

Απάντηση: Σχολικό βιβλίο: σελ. 249 – 253: «Στις δύσκολες εκείνες στιγμές

… 4 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους».

Τα όσα αναφέρθηκαν προηγουμένως γίνονται κατανοητά και από

το κείμενο του ιστορικού παραθέματος από την Ιστορία του Ελληνικού

Έθνους. Ειδικότερα, παρατηρείται ότι τον Απρίλιο του 1919 αναλαμβάνει

την προώθηση της ίδρυσης της Ποντιακής Δημοκρατίας ο μητροπολίτης

Χρύσανθος, ο οποίος αποδέχεται την πρόταση του Βενιζέλου να προσαρ‐

τηθεί η περιοχή του Πόντου στην υπό ίδρυση Αρμενική Δημοκρατία.

Παράλληλα, ο μητροπολίτης Χρύσανθος συμμετέχει στη συνδιάσκεψη του

Παρισιού με αποτέλεσμα να πείσει τους εκπροσώπους των ξένων δυνά‐

μεων να συμφωνήσουν με τις προτάσεις του και συγκεκριμένα, τον

Ουίλσον, τον Κλεμανσώ και τον Ταρντιέ.

Ωστόσο, προέκυψαν αντιδράσεις από τους Έλληνες του Πόντου και

τους Αρμενίους στην παραπάνω πρόταση. Ειδικότερα, την 1/14 Μαΐου

1919 οι Πόντιοι στέλνουν υπόμνημα στο Παρίσι ζητώντας την ίδρυση ανε‐

ξάρτητης Ποντιακής Δημοκρατίας, η οποία θα προστατευόταν από την

Ελλάδα και θα ιδρυόταν με εντολή των Η.Π.Α. Οι βλέψεις αυτές και η

καθυστέρηση εύρεσης οριστικής λύσης, λόγω των αντιθέσεων που προέ‐

κυπταν, οδήγησαν στην επέμβαση της Αγγλίας μέσω του Formbes Adam,

ο οποίος ισχυρίστηκε ότι η ίδρυση αυτόνομης Ποντιακής Δημοκρατίας θα

συνεπαγόταν προσπάθεια ένωσης με την Ελλάδα, με απαιτήσεις αντί‐

στοιχες με αυτές των Αρμενίων, και έτσι ανέκοψε κάθε εξέλιξη στο

ποντιακό ζήτημα. Έτσι μετά τις εξελίξεις αυτές οι Έλληνες της περιοχή

του Πόντου στρέφονται στη δημιουργία στρατού ώστε να διεκδικήσουν

ένοπλα την αυτονομία τους.

Ταυτόχρονα, ο μητροπολίτης Χρύσανθος, αμέσως μετά την επι‐

στροφή του u963 στην Κωνσταντινούπολη το Σεπτέμβριο του 1919,

διαπραγματεύεται με την Τουρκία και εκπροσώπους του Κεμάλ «την

προοπτική αυτονομίας του Πόντου με ισοπολιτεία Τούρκων και Ελλήνων

υπό την κηδεμονία της Κοινωνίας των Εθνών». Ωστόσο, η λύση που

προωθήθηκε ήταν η δημιουργία Ποντοαρμενικής ομοσπονδίας και τον

Ιανουάριο του 1920 υπογράφηκε συμφωνία από το μητροπολίτη Χρύσαν‐

θο και τον πρόεδρο της Αρμενικής Δημοκρατίας Χατισιάν. Σύμφωνα με

αυτή η Ελλάδα και η Αρμενία θα συνεργάζονταν για να εξασφαλίσουν

προστασία της περιοχή του Πόντου από τον τουρκικό στρατό. Για μια

ακόμα φορά η παρέμβαση των Άγγλων και κυρίως η αντίρρησή τους να

εφαρμοστεί η δημιουργία εθνικών ποντιακών ταγμάτων, είχε ως αποτέλε‐

σμα να ηττηθούν οι Αρμένιοι στο Ερζερούμ από τον τουρκικό στρατό, να

συνθηκολογήσουν με τον Κεμάλ (Δεκέμβριος 1920) και να εγκαταλείψουν

τους Έλληνες του Πόντου στο έλεος του τουρκικού στρατού.