ΤΥΠΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

O Τύπος μπορεί να στηρίξει το δημοκρατικό πολίτευμα, διότι :

 

Ο Τύπος μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο , αφού από το 18^ο αιώνα θεωρείται η τέταρτη εξουσία , μιας κι ελέγχει τις υπόλοιπες τρεις : νομοθετική, δικαστική, εκτελεστική.

Μέσα από τον Τύπο εκφράζονται τα προγράμματα των πολιτικών κομμάτων και οι κάθε είδους ιδεολογίες, προβάλλονται οι διεκδικήσεις ( οικονομικές , κοινωνικές …) των διαφόρων κοινωνικών στρωμάτων .

Ο Τύπος ενημερώνει έγκαιρα κι έγκυρα τον πολίτη για τα δρώμενα στην πολιτική ζωή, ωθώντας στα κοινά και να λειτουργεί ως ρυθμιστής του πολιτεύματος. Πληροφορεί, διατυπώνει απόψεις και στοχασμούς, κρίνει τα γεγονότα του δημόσιου βίου, συμβάλλει στη διαμόρφωση αλλά και στην έκφραση της κοινής γνώμης. Η οπτική δε γωνία από την οποία βλέπει κι ερμηνεύει τα γεγονότα κάθε εφημερίδα ή περιοδικό είναι στοιχείο πλουραλισμού. Με βάση την ακριβή, πλήρη κι έγκυρη ενημέρωση, ο πολίτης μπορεί πιο σωστά να επιλέξει τα όργανα που θα διαμορφώσουν τη μοίρα του και η πολιτεία να χαράξει την πολιτική που ανταποκρίνεται στις λαϊκές ανάγκες. Ο λαός από κατευθυνόμενη μάζα, αναδεικνύεται σε δυναμικό σύνολο από ενήμερους πολίτες που συμμετέχει στα κοινά κι επηρεάζει αποφασιστικά τις πολιτικές εξελίξεις.

Με τη θεσμική κατοχύρωση της ελευθερίας του Τύπου, διασφαλίζεται η πολυφωνία. Ακούγονται όλες οι απόψεις, έστω κι αν η μία αναιρεί την άλλη και δίνεται η δυνατότητα στον αναγνώστη να συνθέσει τη δική του άποψη μέσα από τη γόνιμη αντιπαράθεση θέσεων κι επιχειρημάτων. Στέλνονται αδιάκοπα, μέσα από τις σελίδες, κυρίως των εντύπων μέσων μαζικής ενημέρωσης ( εφημερίδες , περιοδικά ), μηνύματα κι από τον πολίτη προς την πολιτεία και τα όργανά της κι από την πολιτεία προς τον πολίτη. Ο πολίτης, λοιπόν, δεν αρκείται μόνο στην προσφερόμενη από τον Τύπο πληροφόρηση, αλλά παίρνει και θέση για όσα διαδραματίζονται. Η θέση του αυτή μπορεί να είναι προϊόν της προσωπικής του κρίσης ή και να υπαγορεύεται από τον Τύπο. Στο βαθμό, λοιπόν, που τα γεγονότα αυτά άπτονται άμεσα ή έμμεσα της ζωής του, παρεμβαίνει «λόγω και έργω» στη διαμόρφωση ευνοϊκών εξελίξεων. Συμμετέχει.

Επιδρά στη συνείδηση των αναγνωστών, βοηθώντας τους να διαμορφώσουν υγιή πολιτικά κριτήρια, να σχηματίσουν αντίληψη γύρω από τα ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία όπου ζουν αλλά και τη διεθνή κοινότητα. Συμβάλλει στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης κι, αν χρειαστεί, στη διαφώτιση κι αφύπνισή της. Μετουσιώνει τους πολίτες της συλλογικότητας και της μαχητικότητας, έτσι ώστε να αποκτούν ισχυρά κι αδιάσειστα επιχειρήματα στις διεκδικήσεις  τους.

Γίνεται το βήμα διαμαρτυρίας των πολιτών, οι οποίοι στέλνοντας επιστολές μπορούν να εκφράσουν τις απόψεις τους, να διαφωνήσουν, να καταγγείλουν, να διεκδικήσουν, να ελέγξουν πρόσωπα και πράγματα. Κρίνει άγρυπνα τις ενέργειες των αρχών, καταγγέλλει, ελέγχει την εξουσία, αναδεικνύει και προβάλλει προβλήματα, υπερασπίζεται και διεκδικεί για λογαριασμό του πολίτη τα δικαιώματά του, στιγματίζει την αυθαιρεσία της πολιτικής εξουσίας, φωτίζει αθέατες πτυχές του δημόσιου βίου. Συγχρόνως, έχει την ικανότητα να προτείνει ή ακόμη και να υπαγορεύει θέσεις και τρόπους για την επίλυση των προβλημάτων. Ευνοείται ο διάλογος ανάμεσα στον άρχοντα και στον αρχόμενο. Επαγρυπνά για την πιστή εφαρμογή των νόμων και για το κύρος των δημοκρατικών θεσμών ( π.χ. του Συντάγματος ) .

Κατοχυρώνει το δικαίωμα των μειοψηφιών να διατηρούν τις απόψεις τους και να τις γνωστοποιούν ανεμπόδιστα, με αποτέλεσμα να τους παρέχεται η δυνατότητα να ενσωματώνονται ενεργά στο κοινωνικό σύνολο και να μην περιθωριοποιούνται. Έτσι, αποφεύγονται οι άγονες αντιπαραθέσεις και οι συγκρούσεις. Η κοινωνική ζωή οργανώνεται με βάση την ποικιλομορφία της, καλλιεργώντας το έδαφος για την εδραίωση της δημοκρατίας.

Μεταδίδει γνώσεις, προβαίνει σ’ επιστημονικές και τεχνικές δημοσιεύσεις, ιατρικές ανακαλύψεις, δημιουργεί σελίδες για την πληροφορική και τις νέες τεχνολογίες, φέρνει το άτομο σ’ επαφή με τα πολιτιστικά δρώμενα. Έτσι , διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες του ατόμου κι οξύνει την κριτική του ικανότητα, ενεργοποιεί την ελεύθερη σκέψη κι έκφραση, που συγκροτούν ένα πρωταρχικό θεμέλιο της δημοκρατίας.

Με βάση όλα αυτά ο Τύπος αναδεικνύεται πανίσχυρο όργανο έκφρασης κι ενημέρωσης της κοινής γνώμης.

Ο Τύπος μπορεί να συντελέσει στην κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος, όταν :

Δεν έχει βαθιά συναίσθηση του χρέους και παρεκκλίνει από την αλήθεια.

Κατευθύνεται από μια συγκεκριμένη πολιτική παράταξη, είναι δηλαδή πολιτικά εξαρτημένος.

Λειτουργεί κάτω από καθεστώς ανάγκης, απειλής, βίας και πολιτικής σκοπιμότητας.

Αποπροσανατολίζει το λαό με προπαγάνδα και δημαγωγία, φανατίζει, προκαλώντας κοινωνικές αναταραχές και δυναμιτίζοντας το ήπιο πολιτικό κλίμα.

Είναι α-πολιτικός, με περιεχόμενο δηλαδή που δε θίγει τις αδικίες και τα σφάλματα των αρχών και δεν αποκαλύπτει τις αυθαιρεσίες τους.