Ανάγνωση και κατανόηση των παραθεμάτων.

Α. Ανάγνωση και κατανόηση των παραθεμάτων.

1. Διαβάζω προσεκτικά (τουλάχιστον 2 φορές) το υπό εξέταση παράθεμα και προσδιορίζω το είδος της πηγής. Τα είδη των πηγών είναι:

α) πρωτογενείς πηγές ( είναι οι πηγές που προέρχονται από την ιστορική περίοδο την οποία εξετάζουμε).

β) δευτερογενείς πηγές (είναι κείμενα μεταγενέστερων ιστορικών μελετητών που αφορούν μια ιστορική περίοδο).

2. Εξομαλύνω γλωσσικά το κείμενο και αποσαφηνίζω ιστορικούς όρους, δυσνόητες λέξεις ή εκφράσεις.

3. Χωρίζω το παράθεμα σε θεματικές ενότητες και εντοπίζω το θεματικό κέντρο τους.

4. Βρίσκω το θεματικό πυρήνα του κειμένου καθώς επίσης (αυτό αφορά κυρίως τις πρωτογενείς πηγές) το «ποιος μιλάει», «σε ποιους απευθύνεται» και «με ποιο σκοπό».

Β. Άντληση πληροφοριών.

1. Αφού διαβάσω πολύ προσεκτικά τα ερωτήματα, εντοπίζω μέσα στο παράθεμα τις ζητούμενες πληροφορίες. Στο σημείο αυτό πρέπει

α) να επιλέξω τις πληροφορίες που απαντούν στα ερωτήματα και να αποφύγω τη γενικόλογη αναφορά σε όλο το περιεχόμενο της πηγής.

β) να διακρίνω τις πληροφορίες από τα σχόλια ή την ιστορική ερμηνεία που δίνει στα γεγονότα, ο δημιουργός του κειμένου.

2. Εντάσσω τις πληροφορίες του παραθέματος στα γενικότερα ιστορικά συμφραζόμενα (εντοπίζω δηλαδή τα κομμάτια της ιστορικής αφήγησης που απαντούν στα ερωτήματα).

3. Σημειώνω επιγραμματικά σε πίνακα τις πληροφορίες που θα αντλήσω από το βιβλίο και την ιστορική πηγή, για να απαντήσω στην ερώτηση που μου δίνεται.

 

 

Ιστορικές γνώσεις

Πληροφορίες από τις πηγές

 

1η) Στην περίπτωση που στο παράθεμα διατυπώνεται μια άποψη (συνήθως είναι η άποψη του συγγραφέα) για ένα ιστορικό γεγονός καθώς και η επιχειρηματολογία της, οφείλω να την εντοπίσω.

2η) Εάν έχω δυο ή περισσότερα παραθέματα, τα συγκρίνω και βρίσκω ομοιότητες και διαφορές είτε στο περιεχόμενο είτε στην οπτική του δημιουργού τους.

3η) Συγκρίνω το περιεχόμενο και την οπτική των παραθεμάτων με αυτά της ιστορικής αφήγησης (βιβλίο). Εντοπίζω ομοιότητες και διαφορές και προσπαθώ να τις ερμηνεύσω (κυρίως τις διαφορές).

4η) Εξετάζω την αντικειμενικότητα και την αξιοπιστία μιας πηγής: αν δηλαδή ο συντάκτης του κειμένου για κάποιους λόγους (π.χ. προπαγανδιστικούς) μας παρουσιάζει την πραγματικότητα αλλοιωμένη.

 

Γ. Συγγραφή της απάντησης.

1. Αρχίζω να γράφω την απάντηση με την παρουσίαση της πηγής, το συγγραφέα και το θέμα της.

2. Με τη σειρά που διατυπώνονται τα ερωτήματα, απαντώ προτάσσοντας την ιστορική αφήγηση και δίνοντας στη συνέχεια τις πληροφορίες της πηγής. Γράφω πάντα σε πλάγιο λόγο, δεν αντιγράφω δηλαδή αυτούσια αποσπάσματα από την πηγή.

Φροντίζω να συνδέω τις πληροφορίες της πηγής με τις ιστορικές γνώσεις, χρησιμοποιώντας τις κατάλληλες συνδετικές φράσεις.

Ενδεικτικά αναφέρουμε:

 

Όλα τα παραπάνω επιβεβαιώνονται από τις πληροφορίες του παραθέματος…

Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώνονται και από το παράθεμα …

Ειδικότερα, σύμφωνα με τις πληροφορίες του παραθέματος …

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που παραθέτει ο συγγραφέας του παραθέματος

Σχετικά με αυτό το θέμα, η πηγή προσθέτει ότι …

 

3. Ολοκληρώνω την απάντησή μου, με μια παράγραφο στην οποία είτε συνοψίζω τα προηγούμενα είτε καταγράφω κάποια συμπεράσματα που έχουν προκύψει από την επεξεργασία του κειμένου (βλ., οδηγίες 2, 3, 4).

 

Όταν έχουμε πίνακα, φωτογραφία, εικόνα ή σκίτσο, περιγράφουμε με ακρίβεια τα στοιχεία τους και στη συνέχεια προσθέτουμε τις ιστορικές γνώσεις. Ειδικότερα στον πίνακα, προσπαθούμε να ομαδοποιήσουμε τα στοιχεία ή να διαπιστώσουμε τάσεις αύξησης ή μείωσης ενός φαινομένου.