ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ (ΣΕΛ. 222)

MEΡΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΠΤΩΤΙΚΑ

Μέρη του λόγου: Ἄρθρο, Οὐσιαστικό, Ἐπίθετο, Ἀντωνυμία, Ῥήμα, Μετοχή, Ἐπίρρημα, Πρόθεση, Σύνδεσμος, Ἐπιφώνημα.

Τὸ οὐσιαστικὸ καὶ τὸ ἐπίθετο λέγονται καὶ ὀνόματα.

Τὰ ἕξι πρώτα λέγονται κλιτὰ γιατὶ κλίνονται.Τὰ ἄλλα τέσσερα λέγονται ἄκλιτα.Οἱ διάφορες μορφὲς ποὺ παίρνει μια κλιτὴ λέξη λέγονται τύποι αὐτῆς τῆς λέξης.Σὲ κάθε τύπο μιᾶς λέξης ξεχωρίζονται δύο μέρη: κατάληξη καὶ θέμα.Κατάληξη λέγεται τὸ μεταβλητὸ μέρος τῆς κλιτῆς λέξης πρὸς τὸ τέλος της: -ς, -ος, -ες, κτλ.Θέμα λέγεται τὸ ἀμετάβλητο πρὸς τὴν ἀρχή της: ἡρω- , ἀκου-, γραφ-, κτλ.Ὁ τελευταίος φθόγγος τοῦ θέματος λέγεται χαρακτήρας.

ΠΤΩΤΙΚΑ. ΠΑΡΕΠΟΜΕΝΑ ΤΩΝ ΠΤΩΤΙΚΩΝ

Τὸ ἄρθρο, τὸ οὐσιαστικό, τὸ ἐπίθετο, ἡ ἀντωνυμία καὶ ἡ μετοχὴ σχηματίζουν τύπους ποὺ λέγονται πτώσεις. Τὰ πέντε αὐτὰ κλιτὰ μέρη λέγονται πτωτικά.Πτώσεις: ὀνομαστική, γενική, δοτική, αἰτιατική, κλητική.Ὀνομαστικὴ καὶ κλητικὴ λέγονται ὀρθές.Γενική, δοτικὴ καὶ αἰτιατικὴ λέγονται πλάγιες.Τὰ πτωτικὰ ἐκτὸς ἀπὸ τὶς πτώσεις, ἔχουν γένος, ἀριθμὸ καὶ κλίση.3 γένη: ἀρσενικό, θηλυκό, οὐδέτερο3 ἀριθμοί: ἐνικός, πληθυντικός, δυϊκός (γιὰ δύο)3 κλίσεις: πρώτη, δεύτερη, τρίτη Κλίση εἶναι ὁ ἰδιαίτερος τρόπος μὲ τὸν ὁποῖο σχηματίζονται οἱ πτώσεις ἑνὸς πτωτικοῦ. Ἡ πτώση, τὸ γένος, ὁ ἀριθμὸς καὶ ἡ κλίση λέγονται μὲ μία λέξη παρεπόμενα (ἤ συνακόλουθα) τῶν πτωτικῶν.

Ἄκλιτα μέρη τοῦ λόγου

Μόρια: Λέγονται οἱ ἄκλιτες λέξεις, οἱ περισσότερες μονοσύλλαβες, ποὺ δὲν ἀνήκουν κανονικὰ σ’ ἕνα ὁρισμένο μέρος τοῦ λόγου. Αὐτὰ ἔχουν κυρίως ἐπιρρηματικὴ σημασία καὶ χρησιμοποιοῦνται στὸ λόγο βοηθητικά. Τέτοια εἶναι στὴν ἀρχαῖα ἑλληνικὴ τὰ ἀκόλουθα:

1.                       ἐγκλιτικά: τοί, γέ, πέρ, πώ, νύν.

2.                       εὐχετικό: εἴθε.

3.                       δυνητικό: ἄν, ποὺ σημαίνει κάτι ποὺ μπορεὶ ἤ ποὺ μποροῦσε νὰ γίνει.

4.                       αὀριστολογικό: ἄν, ποὺ εἶναι παραλλαγὴ τοῦ δυνητικοῦ ἄν καὶ σημαίνει τυχὸν ἤ ἴσως.

5.                       αιτιολογικά: ἅτε, οἷον ἤ οἶον δή, οἷα ἤ οἷα δή, ποὺ συνάπτονται μὲ μτχ. καὶ σημαίνουν αἰτία πραγματική.

6.                       ἀχώριστα δεικτικὰ μόρια: -δε καὶ -ί, ποὺ βρίσκονται προσκολλημένα στὸ τέλος ὁρισμένων λέξεων καὶ σημαίνουν δείξιμο: (ὁ, ἡ, τό) ὅδε, ἥδε, τόδε κτλ.

7.                       ἀχώριστα προτακτικὰ μόρια: ἀ-, νη-, δυσ-, ἀρι-, ζα-, κτλ. ποὺ ποτὲ δὲ λέγονται μόνα τους, παρὰ συνηθίζονται μόνο στὴ σύνθεση ὡς πρῶτα συνθετικὰ σύνθετων λέξεων.

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

 Λέγονται οἱ κλιτὲς λέξεις ποὺ σημαίνουν:Α) πρόσωπα, ζῷα ἤ πράγματα: συγκεκριμέναΒ) ἐνέργεια, κατάσταση ἤ ἰδιότητα: ἀφηρημένα

Ἀπὸ τὰ οὐσιαστικὰ λέγονται:κύρια ὀνόματα ὅσα σημαίνουν ὁρισμένο πρόσωπο, ζῷο, τόπο ἤ πράγμα: Ζεῦς, Ὄλυμποςπροσηγορικὰ ἤ κοινὰ ὀνόματα ὅσα σημαίνουν ἕνα σύνολο ἀπὸ πρόσωπα, ζῷα ἤ πράγματα ποὺ ἀνήκουν στὸ ἴδιο εἶδος: ἀνήρ, ὄρος, πόλις

ΓΕΝΟΣ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ: Ἀρσενικό, θηλυκό, οὐδέτερο

Τὰ οὐσιαστικὰ κατὰ τὸ γένος τὰ ξεχωρίζουμε: σὲ μονοκατάληκτα μ’ ἕνα γένος: ὁ ἀνήρ, ἡ γυνή, τὸ τέκνον - ὁ οὐρανός, ἡ θάλασσα, τὸ δέντρον, σὲ μονοκατάληκτα μὲ 2 γένη ἤ οὐσιαστικὰ κοινοῦ γένους: ὁ παῖς - ἡ παῖς, ὁ σύζυγος - ἡ σύζυγος, ὁ βοῦς - ἡ βοῦς, ὁ ἵππος - ἡ ἵππος, σὲ δικατάληκτα μὲ 2 γένη: ὁ ποιητής - ἡ ποιήτρια, ὁ ἱερεύς - ἡ ἱέρεια, ὁ λέων - ἡ λέαινα

ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Οἱ ἀριθμοὶ τῶν οὐσιαστικῶν, ὅπως καὶ τῶν ἄλλων πτωτικῶν, εἶναι τρείς: ἐνικός, δυϊκός, πληθυντικός.

*στὸν δυϊκὸ εἶναι εὔχρηστα στὴν ἀρχαία, κυρίως ὅσα δηλώνουν πράγματα ποὺ ἀπὸ τὴ φύση τους ἀποτελοῦν ζεύγη: τὼ ὀφθαλμὼ (= οἱ δύο ὀφθαλμοί), τὼ πόδε (= τὰ δύο πόδια), τὼ χεῖρε (= τὰ δύο χέρια)΄ ἐπίσης ὁ δυϊκὸς συνηθίζεται γιὰ δύο πρόσωπα, ζῷα ἤ πράγματα ποὺ εἶναι γνωστὸ ὅτι εἶναι δύο: τὼ αδελφὼ (= οἱ δύο ἀδελφοί), τὼ Διοσκούρω (= οἱ δύο Διόσκουροι), τὼ Αἴαντε (= οἱ δύο Αἴαντες), τὼ βόε (= τὰ δύο βόδια) κτλ.

ΚΛΙΣΗ ΤΩΝ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΩΝ

Οἱ κλίσεις τῶν οὐσιαστικῶν, ὅπως καὶ τῶν ἄλλων πτωτικῶν, εἶναι τρείς: πρώτη, δεύτερη καὶ τρίτη.

Κατὰ τὴν κλίση ποὺ άνήκουν τὰ οὐσιαστικὰ λέγονται πρωτόκλιτα, δευτερόκλιτα ἤ τριτόκλιτα.

Όσα οὐσιαστικὰ ἔχουν τὸν ἴδιο ἀριθμὸ συλλαβῶν σὲ ὅλες τὶς πτώσεις τοῦ ἐνικοῦ καὶ τοῦ πληθυντικοῦ λέγονται ἰσοσύλλαβα καὶ ἀνήκουν στὴν πρώτη καὶ δεύτερη κλίση

Όσα οὐσιαστικὰ ἔχουν στὴ γενικὴ καὶ δοτικὴ τοῦ ἐνικοῦ καὶ τοῦ πληθυντικοῦ μιὰ συλλαβὴ περισσότερη ἀπ’ τὴν ὀνομαστικὴ καὶ κλητικὴ τοῦ ἐνικοῦ λέγονται περιτοσύλλαβα κι ἀνήκουν στὴν τρίτη κλίση.

Κλίση των ουσιαστικών

 Ουσιαστικά της α΄ κλίσης (αρσενικά και θηλυκά):

 Πρωτόκλιτα ασυναίρετα ουσιαστικά

Α’ κλίση: Ασυναίρετα ουσιαστικά

Ενικός Αριθμός
		νεᾱνίᾱ-	πολῑτᾱ-	κριτᾱ-	Ἀτρείδᾱ-
Ονομαστική	ὁ	νεᾱνίᾱς	πολίτης	κριτής	Ἀτρείδης
Γενική	τοῦ	νεανίου	πολίτου	κριτοῦ	Ἀτρείδου
Δοτική	τῷ	νεᾱνίᾳ	πολίτῃ	κριτῇ	Ἀτρείδῃ
Αιτιατική	τὸν	νεανίᾱν	πολίτην	κριτήν	Ἀτρείδην
Κλητική	(ὦ)	(νεανίᾱ	πολίτᾰ	κριτά	Ἀτρείδη
Πληθυντικός Αριθμός
Ονομαστική	οἱ	νεανίαι	πολῖται	κριταί	Ἀτρεῖδαι
Γενική	τῶν	νεανιῶν	πολιτῶν	κριτῶν	Ἀτρειδῶν
Δοτική	τοῖς	νεανίαις	πολίταις	κριταῖς	Ἀτρείδαις
Αιτιατική	τοὺς	νεανίᾱς	πολίτᾱς	κριτάς	Ἀτρείδας
Κλητική	(ὦ)	νεανίαι	πολῖται	κριταί	Ἀτρεῖδαι

	Ἐνικὸς ἀριθμός	Πληθυντικὸς ἀριθμός
Ὀνομαστική	ὁ ποιητής	οἱ ποιηταί
Γενική	τοῦ ποιητοῦ	τῶν ποιητῶν
Δοτική	τῷ ποιητῇ	τοῖς ποιηταῖς
Αἰτιατική	τὸν ποιητήν	τοὺς ποιητάς
Κλητική	ὦ ποιητά	ὦ ποιηταί

Ενικός Αριθμός

χωρᾱ-

νῑκᾱ-

φυγᾱ-

μοιρᾱ-

γλωττᾱ-

θαλαττᾱ-

Ονομαστική

ἡ

χώρᾱ

νίκη

φυγή

μοῖρα

γλῶττα

θάλαττα

Γενική

τῆς

χώρᾱς

νίκης

φυγῆς

μοίρᾱς

γλώττης

θαλάττης

Δοτική

τῇ

χώρᾳ

νίκῃ

φυγῇ

μοίρᾳ

γλῶττα-ν

θαλάττῃ

Αιτιατική

τὴν

χώρᾱ-ν

νίκη-ν

φυγή-ν

μοῖρα-ν

γλῶττα-ν

θάλαττα-ν

Κλητική

(ὦ)

χώρᾱ

νίκη

φυγή

μοῖρα

γλῶττα

θάλαττα

Πληθυντικός Αριθμός

Ονομαστική

αἱ

χῶραι

νῖκαι

φυγαί

μοῖραι

γλῶτται

θάλατται

Γενική

τῶν

χωρῶν

νῑκῶν

φυγῶν

μοιρῶν

γλωττῶν

θαλαττῶν

Δοτική

ταῖς

χώραις

νίκαις

φυγαῖς

μοίραις

γλώτταις

θαλάτταις

Αιτιατική

τὰς

χώρᾱς

νίκᾱς

φυγά̄ς

μοίρᾱς

γλώττᾱς

θαλάττᾱς

Κλητική

(ὦ)

χῶραι

νῖκαι

φυγαί

μοῖραι

γλῶτται

θάλατται

Ενικός

Πληθυντ.

Δυϊκός

Αρσενικό

Θηλυκό

Αρσ-Θηλ.

Αρσ-Θηλ.

ον.

-ᾱς

-ης

-ᾱ

-ᾰ

-η

-αι

-ᾱ

γεν.

-ου

-ου

-ᾱς

-ᾱς ή -ης

-ης

-ων

-αιν

δοτ.

-ᾳ

-ῃ

-ᾳ

-ᾳ ή ῃ

- ῃ

-αις

-αιν

αιτ.

-ᾱν

-ην

-ᾱν

-ᾰν

-ην

-ᾱς

-ᾱ

κλ.

-ᾱ

-η (ἢ -ᾰ)

-ᾱ

-ᾰ

-η

-αι

-ᾱ

Παραδείγματα:

α) Αρσενικά σε –ας: ὁ νεανίας
β) Αρσενικά σε –ης: ὁ στρατιώτης, ὁ ποιητὴς
γ) Θηλυκά σε -ᾱ: ἡ πολιτεία, ἡ σφαῖρα, ἡ στρατιὰ
δ) Θηλυκά σε –ᾰ (γεν. –ης): ἡ τράπεζα, ἡ γλῶσσα
ε) Θηλυκά σε –η : ἡ κώμη, ἡ τιμὴ

·  Οι καταλήξεις των αρσενικών και των θηλυκών στον πληθυντικό είναι ίδιες.

·  Το α στην κατάληξη -ας (οποιασδήποτε πτώσης) είναι μακρόχρονο: ὁ Αἰνείᾱς, τῆς χώρᾱς, τοὺς στρατιώτᾱς.

·  Η γενική του πληθυντικού τονίζεται πάντα στη λήγουσα και παίρνει περισπωμένη. Εξαίρεση: τῶν ἐτησίων.

·  Η κλητική του ονόματος δεσπότης (=κύριος) είναι: δέσποτᾰ.

·  Τα περισσότερα αρσενικά πρωτόκλιτα σχηματίζουν την κλητική σε ᾰ. Μόνο τα ουσιαστικά σε -δης (π.χ. εὐπατρίδης) και το κύριο όνομα Αἰσχίνης διατηρούν την κατάληξη -η. [Από τα πρωτόκλιτα αρσενικά σε -ης σχηματίζουν την κλητική του ενικού σε ᾰ και όχι σε η: α)Τα εθνικά: ὦ Πέρσᾰ, ὦ Σκύθᾰ β)Όσα λήγουν σε -της και τα σύνθετα με β’ συνθετικό ρήμα (σε -άρχης, -μέτρης, -πώλης, -τρίβης, -ώνης κ.λπ.): ὦ στρατιῶτᾰ…]

·  Το α στην κατάληξη των θηλυκών:

o          είναι βραχύχρονο, αν πριν από την κατάληξη υπάρχει σύμφωνο (εκτός από ρ). Στη γενική και δοτική του ενικού τρέπεται σε –η. π.χ. ἡ μοῦσᾰ, τῆς μούσης, τῇ μούσῃ…

o          είναι μακρόχρονο, αν πριν από την κατάληξη υπάρχει φωνήεν ή ρ. Στη γενική και δοτική του ενικού το ᾱ αυτό φυλάσσεται. π.χ. ἡ πολιτείᾱ, τῆς πολιτείᾱς, τῇ πολιτείᾳ…, ἡ ὥρᾱ, τῆς ὥρᾱς, τῇ ὥρᾳ…

o          Εξαίρεση 1: Το καθαρό ᾰ είναι βραχύχρονο: α)στα προπαροξύτονα: π.χ. ἡ ἀλήθειᾰ. β)στα ακόλουθα δέκα δισύλλαβα (με αλφαβητική σειρά): γαῖᾰ, γραῖᾰ, μαῖᾰ, μοῖρᾰ, μυῖᾰ, πεῖρᾰ, πρῷρᾰ, σπεῖρᾰ, σφαῖρᾰ, σφῦρᾰ.

o          Εξαίρεση 2: Το μη καθαρό α μερικών κυρίων ονομάτων (Ἀνδρομέδα, Γέλα, Φιλομήλα…) είναι μακρόχρονο και φυλάσσεται σ’ όλες της πτώσεις του ενικού: π.χ. ἡ Ἀνδρομέδᾱ, τῆς Ἀνδρομέδᾱς, τῇ Ἀνδρομέδᾳ…

·  Το α της κατάληξης στην αιτιατική και κλητική ενικού των θηλυκών είναι ό,τι και το αντίστοιχο στην ονομαστική: π.χ. ἡ πολιτείᾱ, τὴν πολιτείᾱν, ὦ πολιτείᾱ, ἡ γλῶττᾰ, τὴν γλῶττᾰν, ὦ γλῶττᾰ.

·  Τα αρσενικά σε -ας έχουν το ᾱ στην ονομαστική, αιτιατική και κλητική μακρόχρονο: ὁ Αἰνείᾱς, τὸν Αἰνείᾱν, ὦ Αἰνείᾱ.

·  Το ῐ και το ῠ στην παραλήγουσα των ονομάτων σε -ιας/-υας είναι κατά κανόνα βραχύ: π.χ. λοχίας, μανδύας.

·  Τα παρώνυμα σε -ῑτης και -ῡτης έχουν το ι & υ μακρό: π.χ. ὁπλῑ´της, πρεσβῡ´της. Ενώ τα ρηματικά έχουν τα αντίστοιχα φωνήεντα βραχέα: π.χ. δῠ´της.

Α’ κλίση: Συνηρημένα ουσιαστικά

Πρωτόκλιτα συνηρημένα ουσιαστικά

Παραδείγματα: ὁ (Ἑρμέας) Ἑρμῆς, ἡ (μνάα) μνᾶ, ἡ (συκέα) συκῆ

ε+α=η , ε+ου=ου, ε+ᾳ=ῃ , ε+αι=αι , ε+ω=ω , α+α=α , α+αι=αι , α+ω=ω

Τα πρωτόκλιτα συνηρημένα ουσιαστικά έχουν και μετά τη συναίρεση τις καταλήξεις των ασυναίρετων τύπων. Μόνο το εα στον ενικό το συναιρούν σε η : ὁ Ἑρμέας -Ἑρμῆς, ἡ συκέα –συκῆ κ.λπ., αλλά τοὺς Ἑρμέας-Ἑρμᾶς, τὰς συκέας-συκᾶς κ.λπ.

Και μετά την συναίρεση έχουν τις καταλήξεις των ασυναίρετων τύπων. Όμως το -εα στις καταλήξεις του ενικού το συναιρούν σε -η: π.χ. ὁ Ἑρμέας-Ἑρμῆς, ἡ συκέα-συκῆ. Αλλά: τοὺς Ἑρμέας-Ἑρμᾶς, τὰς συκέας-συκᾶς.

Το ουσιαστικό ὁ βορέας βρίσκεται σε όλες τις πτώσεις και ασυναίρετο και συνηρημένο, αλλά το συνηρημένο παρουσιάζει διπλό ρ:

Ενικός Αριθμός
Ονομαστική	ὁ βορέας	ὁ βορρᾶς
Γενική	τοῦ βορέου	τοῦ βορρᾶ
Δοτική	τῷ βορέᾳ	τῷ βορρᾷ
Αιτιατική	τὸν βορέαν	τὸν βορρᾶν
Κλητική	(ὦ) βορέα	(ὦ) βορρᾶ

Θέμα: Ἑρμεα- = Ἑρμη-

	Ἐνικὸς ἀριθμός	Πληθυντικὸς ἀριθμός
Ὀνομαστική	ὁ (Ἑρμέας) Ἑρμής	οἱ (Ἑρμέαι)Ἑρμαῖ
Γενική	τοῦ (Ἑρμέου) Ἑρμοῦ	τῶν (Ἑρμεῶν)Ἑρμῶν
Δοτική	Τῷ (Ἑρμέα) Ἑρμῇ	τοῖς (Ἑρμίαις)Ἑρμαῖς
Αἰτιατική	τὸν (Ἑρμέαν)Ἑρμῆν	τοὺς (Ἑρμέας)Ἑρμᾶς
Κλητική	ὦ (Ἑρμέα) Ἑρμῆ	ὦ (Ἑρμέαι) Ἑρμαῖ

Θέμα: μνάα- = μνᾶ-

	Ἐνικὸς ἀριθμός	Πληθυντικὸς ἀριθμός
Ὀνομαστική	ἡ μνᾶ	Αἱ μναῖ
Γενική	Τῆς μνᾶς	Τῶν μνῶν
Δοτική	Τῇ μνᾶ	Ταῖς μναῖς
Αἰτιατική	Τὴν μνᾶν	Τὰς μνᾶς
Κλητική	ὦ μνᾶ	ὦ μναῖ

Ουσιαστικά της β΄ κλίσης (αρσενικά, θηλυκά, ουδέτερα) :

Β’ κλίση: Ασυναίρετα ουσιαστικά

 Τα αρσενικά και τα θηλυκά έχουν σε όλες τις πτώσεις τις ίδιες καταλήξεις.

Δευτερόκλιτα ασυναίρετα ουσιαστικά

		Αρσενικό και θηλυκό				Ουδέτερο
	Ενικός		Πληθ.	Δυϊκός	Ενικός		Πληθ.	Δυϊκός
ον.	-ος		-οι	-ω	-ον		-ᾰ	-ω
γεν.	-ου		-ων	-οιν	-ου		-ων	-οιν
δοτ.	-ῳ		-οιν	-οιν	-ῳ		-οις	-οιν
αιτ.	-ον		-ους	-ω	-ον		-ᾰ	-ω
κλητ.	-ε (-ος)		-οι	-ω	-ον		-ᾰ	-ω

Παραδείγματα:

α) Αρσενικά και θηλυκά σε –ος: ὁ ἄνθρωπος, ὁ ἀγρὸς, ἡ νῆσος, ἡ ὁδὸς

β) Ουδέτερα σε –ον: τὸ μυστήριον, τὸ δῶρον

Παραδείγματα: Θέμα: ἀνθρωπο-

	Ἐνικὸς ἀριθμός	Πληθυντικὸς ἀριθμός
Ὀνομαστική	ὁ ἄνθρωπος	οἱ ἄνθρωποι
Γενική	τοῦ ἀνθρώπου	τῶν ἀνθρώπων
Δοτική	τῷ ἄνθρωπῳ	τοῖς ἀνθρώποις
Αἰτιατική	τὸν ἄνθρωπον	τοὺς ἀνθρώπους
Κλητική	ὦ ἄνθρωπε	ὦ ἄνθρωποι

Θέμα: νησο-

	Ἐνικὸς ἀριθμός	Πληθυντικὸς ἀριθμός
Ὀνομαστική	ἡ νήσος	αἱ νῆσοι
Γενική	τῆς νήσου	τῶν νήσων
Δοτική	τῇ νήσῳ	ταὶς νήσοις
Αἰτιατική	τὴν νῆσον	τὰς νήσους
Κλητική	ὦ νῆσε	ὦ νῆσοι

Θέμα: μυστηριο-

	Ἐνικὸς ἀριθμός	Πληθυντικὸς ἀριθμός
Ὀνομαστική	τὸ μυστήριον	τὰ μυστήρια
Γενική	τοῦ μυστηρίου	τῶν μυστηρίων
Δοτική	τῷ μυστηρίῳ	τοῖς μυστηρίοις
Αἰτιατική	τὸ μυστήριον	τὰ μυστήρια
Κλητική	ὦ μυστήριον	ὦ μυστήρια

Παρατηρήσεις:  Η κατάληξη α τῶν οὐδετέρων ὅλων γενικὰ τῶν πτωτικῶν εἶναι βραχύχρονη.

 Δευτερόκλιτα συνηρημένα ουσιαστικά

Παραδείγματα: ὁ (ἔκπλοος) ἔκπλους, ὁ (πλόος) πλοῦς, τὸ (ὀστέον) ὀστοῦν

ο+ο=ου , ο+ε=ου , ο+ῳ=ῳ , ο+οι=οι ,ο+ω=ω , ε+ο=ου , ε+ου=ου , ε+ῳ=ῳ , ε+α=α , ε+ω=ω, ε+οι=οι

Παράδειγμα: Θέμα: πλοο- = πλου-

	Ἐνικὸς ἀριθμός	Πληθυντικὸς ἀριθμός
Ὀνομαστική	ὁ (πλόος) πλοῦς	Οἱ (πλόοι) πλοῖ
Γενική	Τοῦ (πλόου) πλοῦ	Τῶν (πλόων) πλῶν
Δοτική	Τῷ (πλόῳ) πλῷ	Τοῖς (πλόοις) πλοῖς
Αἰτιατική	Τὸν (πλόον)πλοῦν	Τοὺς (πλόους) πλοῦς
Κλητική	ὦ (πλόε) πλοῦ	ὦ (πλόοι) πλοῖ

Παρατηρήσεις:

Τὰ φωνήεντα ο καὶ ε τῶν συνηρημένων δευτεροκλίτων, ὅταν ἀκολουθεῖ ἀμέσως ὕστερ’ ἀπὸ αὐτὰ ὁ χαρακτήρας ο, συναιροῦνται μὲ αὐτὸν σὲ ου, ἀλλιῶς χάνονται κατὰ συναίρεση ἐμπρὸς ἀπὸ τὶς καταλήξεις. Ὅλες οἱ πτώσεις τῶν συνηρημένων τῆς β’ κλίσης τονίζονται στὴν ἴδια συλλαβή, στὴν ὁποία τονίζεται ἡ ὀνομαστικὴ τοῦ ἐνικοῦ.

ΑΤΤΙΚΗ ΔΕΥΤΕΡΗ ΚΛΙΣΗ, Ἀττικόκλιτα σὲ -ως καὶ -ων

Παράδειγμα:  Θέμα: ἁλω-

	Ἐνικὸς ἀριθμός	Πληθυντικὸς ἀριθμός
Ὀνομαστική	ἡ ἅλως	Αἱ ἅλῳ
Γενική	Τῆς ἅλω	Τῶν ἅλων
Δοτική	Τῇ ἅλῳ	Ταῖς ἅλῳς
Αἰτιατική	Τὴν ἅλω(ν)	Τὰς ἅλως
Κλητική	ὦ ἅλως	ὦ ἅλῳ

Κατὰ τὸν ἴδιο τρόπο κλίνονται καὶ τὸ ἀρσενικὸ καὶ οὐδέτερο.

Παρατηρήσεις: Τὰ ἀττικόκλιτα οὐσιαστικὰ φυλάγουν στὶς καταλήξεις ὅλων τῶν πτώσεων το ω τῆς ονομαστικῆς καὶ παίρνουν ὑπογεγραμμένο ι ὅπου στὶς ἀντίστοιχες καταλήξεις τῆς κοινῆς δεύτερης κλίσης ὑπάρχει ι (ὑπογεγραμμένο ἤ προσγεγραμμένο).Φυλάγουν σὲ ὅλες τὶς πτώσεις τὸν ἴδιο τόνο ποὺ ἔχει ἡ ὀνομαστικὴ τοῦ ἐνικοῦ καὶ στὴν ἴδια συλλαβή.Εχουν κλητικὴ ὅμοια μὲ ὀνομαστική.Μερικὰ σχηματίζουν τὴν αἰτιατικὴ τοῦ ἐνικοῦ χωρὶς τὸ τελικὸ ν. Παραδείγματα: ὁ πρόνεως, ὁ λεὼς, ἡ ἅλως, τὸ ἀνώγεων

	Ενικός			Πληθυντικός
	αρσ.	θηλ.	ουδ.	αρσ-θηλ.	ουδ.
ον.	-ως	-ως	-ων	-ῳ	-ω
γεν.	-ω	-ω	-ω	-ων	-ω
δοτ.	-ῳ	-ῳ	-ῳ	-ῳς	-ῳς
αιτ.	-ων	-ω (ν)	-ων	-ως	-ω
κλ.	-ως	-ως	-ων	-ῳ	-ω