ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ "ΕΛΛΗΝΙΚΑ" ΑΡΧΑΙΑ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΣΕΛ. 147)

Β.2, Κεφ. 1, § 16-19: Οι κινήσεις των αντιπάλων  - Άλωση της Λαμψάκου.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Οι Αθηναίοι έχοντας ορμητήριο τη Σάμο λεηλατούσαν τη χώρα του βασιλιά και έπλεαν εναντίον της Χίου και της Εφέσου και προετοιμάζονταν για ναυμαχία· και εξέλεξαν ως στρατηγούς επίσης, εκτός από αυτούς που υπήρχαν, το Μένανδρο, τον Τυδέα και τον Κηφισόδοτο.

Ο Λύσανδρος απέπλευσε από τη Ρόδο, παραπλέοντας τα παράλια της Ιωνίας, για τον Ελλήσποντο με σκοπό να εμποδίσει τον απόπλου των αθηναϊκών πλοίων και να υποτάξει τις πόλεις που είχαν αποστατήσει από αυτούς (=Λακ.). Συγχρόνως και οι Αθηναίοι βγήκαν από το λιμάνι της Χίου στην ανοιχτή θάλασσα· γιατί τα παράλια της Μ. Ασίας ήταν εχθρικά σ’ αυτούς.

Ο Λύσανδρος έπλεε παραλιακά από την Άβυδο για τη Λάμψακο, που ήταν σύμμαχος των Αθηναίων· οι κάτοικοι της Αβύδου και οι λοιποί σύμμαχοι (των Λακ.) έφτασαν πεζοπορώντας· και αρχηγός αυτών ήταν ο Θώραξ ο Λακεδαιμόνιος.

Και αφού έκαναν επίθεση στην πόλη, την κυρίεψαν με έφοδο και τη λεηλάτησαν οι στρατιώτες, καθώς ήταν πλούσια και γεμάτη κρασί, σιτάρι και άλλα εφόδια· όλους όμως τους πολίτες ο Λύσανδρος τους άφησε ελεύθερους.

Ερμηνευτικά

Γενικά στοιχεία: *Αφήγηση μοιράζεται μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών,

Αθηναίων και Λακεδαιμονίων. Κυριαρχεί Λύσανδρος.

*Δέ, με μεταβατική χρήση.

*Εμπρόθετοι (§17 αφετηρία, κατεύθυνση, πορεία).

*§16-18 παρατατικός (εύρος – διάρκεια)

§19 τέλος ιστορικός ενεστώτας (αιρουσι)

20 κ.ε. αόριστο.

*Δύο επίπεδα δράσης Þ Ελλήσποντο.

Ειδικότερα: ·§16 τήν βασιλέως: Τα παράλια της Μ. Ασίας, γιατί η περσική πολιτική βοηθούσε τους Σπαρτιάτες. Ιδίως κατά Κύρου της Λυδίας. ·§16 επί Χίου και Έφεσον: σύμμαχοι + ορμητήρια Πελοποννήσιων. ·§16 παρεσκευάζοντο πρός ναυμαχίαν: γιατί υπερτερούσαν στο ναυτικό. ·§17 Λύσανδρος: Σπαρτιάτης στρατηγός και ναύαρχος, φιλόδοξος, νίκησε στη ναυμαχία στο Νότιον ακρωτήριον και στους Αιγός Ποταμούς, πολιόρκησε Αθήνα, εγκατέστησε σπαρτιατική φρουρά και αρχή 30 τυράννων στην Αθήνα. Απέτυχε να γίνει βασιλιάς κατά του Αγησίλαου, φονεύτηκε το 395 π.Χ. στην μάχη της Αλιάρτου. ·§17 προς τον έκπλουν για να μην βγαίνουν πλοία και εφοδιάζουν την Αθήνα.

·Λάμψακος: πλούσια πόλη, σύμμαχος Αθηναίων.

·§19 διήρπασαν: δεν υπήρχε “σώμα ανεφοδιασμού”. Εξασφάλιζαν συντήρηση με λεηλασίες ή αγορά τροφίμων (ο κθ. στρατ. τα δικά του).

Ασκήσεις (εκτός βιβλίου)

Ερμηνευτικές

Ι. Ανοιχτού τύπου:

(α) Ελεύθερης ανάπτυξης.

1.Ποιες οι κινήσεις και ενέργειες των Αθηναίων;

2.Ποια η πορεία του Λύσανδρου;

3.Ποιοι οι πρωταγωνιστές και ποια η εξέχουσα προσωπικότητα; Να αιτιολογήσεις τη θέση σου.

(β) Σύντομης απάντησης.

1.Να εντοπίσεις δύο ρήματα που δηλώνουν τη δράση του αθηναϊκού στόλου.

2.Γιατί οι Αθηναίοι έπλεαν μακριά απ’ τα παράλια της Μ. Ασίας;

ΙΙ. Κλειστού τύπου:

1.Να βάλεις σε κύκλο τη σωστή απάντηση.

Οι Αθηναίοι έπλεαν κατά Χίου και Εφέσου γιατί:

(α) ήταν βάσεις Πελοποννησιακού στόλου

(β) είχαν αποστατήσει

(γ) είχαν στρατηγική θέση

(δ) έβλαπταν τα συμφέροντά τους

2.                                                                                                                                Σωστό           Λάθος

(α) Οι Αθηναίοι περίμεναν ενισχύσεις                                                             £                    £

(β) Ο Λύσαν.®Ελλήσπ.για να υποτάξει αποστήσαντες                           £                    £

(γ) Οι Αθηναίοι δε φοβούνταν αντιπάλους                                                    £                    £ (δ) Λάμψακος = Πελοποννησιακός σύμμαχος                                                                       £   £

(ε) Πολίτες Λαμψάκου πουλήθηκαν ως δούλοι                                            £                    £

Γραμματικές

1.Οι Αθηναιοι…επέπλεον: Να γίνει χρονική αντικατάσταση.

2.Να συμπληρώσεις τους ρηματικούς τύπους με βάση την υπόδειξη.

(α) ανάγομαι: β΄ πληθ.οριστ.ενεστ.

γ΄ εν.υποτ.αορ.

β΄ πληθ.παρακ.οριστ.

γ΄ πληθ.ενεστ.προστ.

(β) αιρω: β΄ εν.αορ.οριστ.

γ΄ εν.αορ.υποτ.

α΄ πληθ.μελλ.ευκτ.

γ΄ πληθ.αορ.προστ.

3.Να βάλεις σε κύκλο τη σωστή απάντηση:

ουσαν: είναι κλίσεως (α) πρώτης,

(β) δεύτερης,

(γ) τρίτης.

4.Να βρεις τη  συστοιχία των λέξεων στις στήλες Α και Β.

Α                                                                                                                 Β

1. ορμώμενοι                      α. μετοχή β΄ αορίστου

2. προς                                 β. σύνδεσμος

3. πεζη                                 γ. μετοχή ενεστώτα

4. προσβαλόντες              δ. επίθετο

5. πλήρη                              ε. επίρρημα

6. δε                                       στ. ουσιαστικό

                                                      ζ. πρόθεση

5.   Να  αντιστοιχίσετε τις λέξεις της στήλης Α με τη σημασία της στη στήλη Β:

ΣΤΗΛΗ Α	ΣΤΗΛΗ  Β
ὁρμῶμαι	αναχωρώ με πλοίο, ξεκινώ από το λιμάνι
ἀνάγομαι	βγαίνω από το λιμάνι στην ανοιχτή θάλασσα
ἐκπλέω	πλέω παράλληλα και σε μακρινή απόσταση από κάτι
παραπλέω	εξορμώ από…, έχω ως ορμητήριο

 6.  Να σχηματίσετε από 5 σύνθετα ρήματα με α΄ συνθετικό πρόθεση και β΄ συνθετικό το ρήμα πλέω το αντίστοιχο ουσιαστικό του.  Παράδειγμα: αναπλέω -ανάπλους.   

   7.Να γραφεί η πτώση, το γένος και ο αριθμός των παρακάτω λέξεων του κειμένου

	πτώση	γένος	αριθμός
βασιλέως
πόλεις
ὑπάρχουσι
σύμμαχον
ναυμαχίαν
στρατηγούς
πόλει
πλοίων
οἴνου

8.  Να γραφούν τα συνηρημένα ρήματα του κειμένου.   

9. Να γραφούν και να αναγνωριστούν γραμματικά οι ρηματικοί τύποι αορίστου β΄ : προσείλοντο,  προσβαλόντες:   

10. Να κατατάξετε τα ρήματα του κειμένου σε στήλες ανάλογα με το χρόνο τους.

Χρόνος	Ρήμα
Ενεστώτας
Παρατατικός
Μέλλων
Αόριστος
Παρακείμενος
Υπερσυντέλικος

11. Να συμπληρωθεί ο παρακάτω πίνακας:

	δοτική ενικού	ονομαστική πληθυντικού	γενική πληθυντικού	δοτική πληθυντικού
ἐκκλησίᾳ
τειχῶν
πίστεως
τὸν σῑτον
ὃ τι
μῆνας
ἐφόρους
πρεσβευτής
αὐτοκράτωρ
Ἕλληνας

  12.Να γίνει εγκλιτική αντικατάσταση στον Αόριστο β΄ για να  συμπληρωθεί ο παρακάτω πίνακας:

	Οριστική	Υποτακτική	Ευκτική	Προστακτική
εἶπεν
ᾑρέθη

 13. Να γίνει χρονική αντικατάσταση των παρακάτω ρηματικών τύπων για να  συμπληρωθεί ο πίνακας:

	κελεύοι	ὄντων	ἐρωτῷτο	ᾑρέθη
Ενεστώτας
Παρατατικός
Μέλλων
Αόριστος
Παρακείμενος
Υπερσυντέλικ

 14. Να γράψετε τις παρακάτω λέξεις του κειμένου στον  ίδιο τύπο στον Αόριστο:διέτριβε,ἔμελλον,ἀπήγγειλεν,πέμψαι,πεμφθείς,ἐπιλελοιπέναιὁμολογήσειν

15.  Να γραφεί μια ομόρριζη λέξη στα Νέα Ελληνικά για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:βούλονται, ἐπιλελοιπέναι, πέμψαι, διέτριβε,κατέχοι 

16. Να γράψετε  τις αντωνυμίες του κειμένου α) στα 3 γένη στην Ονομαστική Ενικού και β) σε ποια κατηγορία ανήκουν: αὐτόν, ὃ τι, τις, ὧν, ταῡτα 

Συντακτικές

1.Να συμπληρώσεις τα κενά.

(α) πελάγιοι: είναι επίρρ. κτγ. του___________

(β) Αθηναίων: είναι γενική__________στο__________

(γ) ηγειτο: το ενν. αντικ. είναι______________

(δ) Λακεδαιμόνιος: είναι___________στο___________

(ε) κατά κράτος: το ΠΣ δηλώνει__________στο__________

(στ) των επιτηδείων: είναι γενική__________στο__________

Λεξιλόγιο

Ορμωμαι εκ τινος = εξορμώ από κάπου.

Κακως ποιω = κακοποιώ, λεηλατώ.

Προσαιρουμαί τινά τινα = εκλέγω κπ. ως κτ.

Αφίσταμαί τινος = αποστατώ από κπ.

Ανάγομαι = βγαίνω στην ανοιχτή θάλασσα.

Πάρειμι πεζη = φτάνω πεζός.

Ηγουμαί τινος = είμαι αρχηγός κπ.

Αιρω = κυριεύω.

Προσβάλλω τινί = επιτίθεμαι.

Αφίημί τινα = αφήνω, ελευθερώνω κπ.