Προσοχή στους ορισμούς!!!

Οι ορισμοί ως  ζητούμενο, στα πλαίσια της εξέτασης του μαθήματος της ιστορίας κατεύθυνσης, απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή, ώστε να είναι πλήρεις και να καλύπτουν τις απαιτήσεις του βαθμολογητή. Συγκεκριμένα, απαραίτητη θεωρείται η δημιουργία ενός μικρού προλόγου - εισαγωγής - εφόσον κάτι τέτοιο δεν υπάρχει στο σχολικό βιβλίο - ώστε να κατατοπίσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα τον αναγνώστη -  βαθμολογητή. Αυτό σημαίνει οτι σ' έναν ορισμό πρέπει να εντάσσουμε την οριστέα έννοια σ' ένα ευρύτερο γένος, προσδιορίζοντας την  χρονολογικά και τοπικά. Συνήθως στο σχολικό βιβλίο οι έννοιες που ζητούνται ως ορισμοί δεν καλύπτουν επαρκώς τις απαιτήσεις του βαθμολογητή, καθώς λείπουν αρκετά στοιχεία που θα χαρακτήριζαν ένα πλήρη ορισμό. Παρακάτω παραθέτω μερικά παραδείγματα ορισμών, πιστεύοντας ότι θα βοηθήσω κάπως τον υποψήφιο, προκειμένου να αντεπεξέλθει επαρκώς σ' αυτόν τον τομέα των ερωτήσεων και να μην υπάρχουν απώλειες στη βαθμολόγησή του.

Ελληνοτο

Ελ

Ελληνοτουρκική Σύμβαση της Λοζάνης (30 Ιανουαρίου 1923): Σύμβαση που υπογράφτηκε ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία στο περιθώριο της Διάσκεψης Ειρήνης της Λοζάνης, στις 30 Ιανουαρίου 1923, και η οποία ρύθμιζε την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ των δύο χωρών. Προβλεπόταν η υποχρεωτική ανταλλαγή μεταξύ των Ελλήνων ορθοδόξων κατοίκων της Τουρκίας και των μουσουλμάνων κατοίκων της Ελλάδας. Αυτή θα ίσχυε τόσο γι’  αυτούς που παρέμεναν στις εστίες τους όταν υπογράφτηκε η Σύμβαση, όσο και για εκείνους που είχαν ήδη καταφύγει στην ομόθρησκη χώρα. Μάλιστα, η ανταλλαγή ίσχυσε αναδρομικά για όλες τις μετακινήσεις που έγιναν από τη μέρα που κηρύχθηκε ο Α΄ Βαλκανικός πόλεμος (18 Οκτωβρίου 1912). Από την ανταλλαγή αυτή εξαιρέθηκαν οι Έλληνες ορθόδοξοι της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου και οι μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης.  

 

Επιτροπές Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ): Οργανισμός που δημιουργήθηκε μετά την άφιξη των προσφύγων στην Ελλάδα με σκοπό την αποκατάστασή τους. Η ελληνική κυβέρνηση, μπροστά στο τεράστιο έργο της περίθαλψης κι αποκατάστασης των προσφύγων που έπρεπε να αναλάβει, ζήτησε τη βοήθεια της Κοινωνίας των Εθνών (ΚΤΕ). Με πρωτοβουλία της ΚΤΕ, το Σεπτέμβριο του 1923 ιδρύθηκε ένας αυτόνομος οργανισμός με πλήρη νομική υπόσταση, η Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ), με έδρα την Αθήνα. Βασική αποστολή της ήταν να εξασφαλίσει στους πρόσφυγες παραγωγική απασχόληση κι οριστική στέγαση. 

 

Η ΕΑΠ λειτούργησε μέχρι το τέλος του 1930. Με ειδική σύμβαση μεταβίβασε στο Ελληνικό Δημόσιο την περιουσία της, καθώς και τις υποχρεώσεις που είχε αναλάβει απέναντι στους πρόσφυγες. Μετά τη διάλυσή της, τα χρέη των αγροτών προσφύγων προς την ΕΑΠ ανέλαβε να εισπράξει η Αγροτική Τράπεζα.

Γενικότερα, το γεγονός ότι η ΕΑΠ ήταν ένας οργανισμός υπό διεθνή έλεγχο τη βοήθησε να είναι αποστασιοποιημένη από την ταραγμένη ελληνική πολιτική ζωή κι ως εκ τούτου αποτελεσματικότερη. Βέβαια, για την υλοποίηση των προγραμμάτων της το ελληνικό κράτος της παραχώρησε τα υλικά μέσα και το ανθρώπινο δυναμικό. Και αν σε κάποιες περιπτώσεις το έργο των κατά τόπους επιτροπών της ΕΑΠ ή του κράτους γινόταν βιαστικά, εμπειρικά και πρόχειρα ή εξυπηρετούσε απλώς άμεσες ανάγκες και πολιτικές σκοπιμότητες, αυτό δε μειώνει τη σπουδαιότητα του συνολικού έργου που επιτεύχθηκε.  

Κρητική Πολιτεία: Το νέο πολιτικό σχήμα που άρχισε να οργανώνεται με γοργούς ρυθμούς στην Κρήτη μετά από την αναχώρηση από το νησί των ξένων ναυάρχων (10 Δεκεμβρίου 1898). Ορίστηκε μια δεκαεξαμελής επιτροπή από 12 χριστιανούς και 4 μουσουλμάνους, για να εκπονήσει το σχέδιο του κρητικού Συντάγματος. Πρόκειται για την επίσημη ονομασία με την οποία η κρήτη αναγνωρίστηκε ως αυτόνομη πολιτεία και τέθηκε υπό τη διεθνή προστασία των Μεγάλων Δυνάμεων της εποχής (Αγγλία, Αυστροουγγαρία, Γαλλία, Γερμανία και Ρωσία). Πρώτος επικεφαλής της Κρητικής Πολιτείας με τον τίτλο του Ύπατου Αρμοστή ορίστηκε ο εντολοδόχος των Μεγάλων Δυνάμεων πρίγκιπας Γεώργιος, ο οποίος ανέλαβε επίσημα τα καθήκοντά του στις 9 Δεκεμβρίου 1898. το καθεστώς αυτό διατηρήθηκε στην Κρήτη μέχρι την εποχή του Α΄ Βαλκανικού πολέμου. Τότε, το 1913, ανακηρύχθηκε η ένωση της κρήτης με την Ελλάδα. 

 

Μικτή Επιτροπή: Επιτροπή στην οποία συμμετείχαν εκπρόσωποι τόσο της Ελλάδας όσο και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας (γι΄ αυτό και ονομάστηκε μικτή) και δημιουργήθηκε τον Ιούνιο του 1914. Λίγους μήνες νωρίτερα, στις αρχές του 1914, είχε αρχίσει ο πρώτος διωγμός σε βάρος των ελληνικών πληθυσμών της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Αντιμέτωπο με αυτή την κατάσταση, το Οικουμενικό Πατριαρχείο κήρυξε την Ορθόδοξη Εκκλησία  σε διωγμό κι ανέστειλε τη λειτουργία των ορθόδοξων εκκλησιών και των ελληνικών σχολείων στην  Οθωμανική αυτοκρατορία. Η Ελλάδα αντέδρασε κι ανέλαβε διπλωματικές ενέργειες, προκειμένου να αρχίσουν διαπραγματεύσεις για εθελούσια ανταλλαγή Ελλήνων ορθοδόξων της Τουρκίας και Μουσουλμάνων της Ελλάδας. Στο πλαίσιο αυτό ιδρύθηκε τον Ιούνιο του 1914 μία μικτή Επιτροπή που θα ρύθμιζε τα σχετικά με την ανταλλαγή, όμως αυτή δε λειτούργησε, λόγω της εισόδου της Τουρκίας στον Α΄  Παγκόσμιο πόλεμο, τον Οκτώβριο του 1914.