Γλωσσικά ατοπήματα και μη

Γλωσσικά ατοπήματα και μη

Συντάκτης: Λία Μαλλίδου

Ένα όμορφο ταξίδι σε λέξεις και φράσεις για να μιλάμε και να γράφουμε σωστά.

 

αγγελιαφόρος όχι αγγελιοφόρος

ανιψιός (παλιότερα ανηψιός)

αθυρόστομος όχι ανθηρόστομος

αντικρίζω όχι αντικρύζω

αναντικατάστατος όχι αντικατάστατος

αντικαθιστώ όχι αντικαταστώ

δόθηκε όχι δώθηκε

άναρθρος όχι άναρθος

περισυλλέγω (αόρ. περισυνέλεξα) όχι περισυνελλέγω

ανδριάντας όχι αδριάντας

ανεξεταστέος όχι αναξεταστέος

αφότου όχι αφ' ότου

αφ' ενός  αλλά και αφενός,

αντικαθίστανται όχι αντικαθιστώνται

απαντά (π.χ. σε κείμενο) και όχι απαντάται

απεναντίας όχι απ' εναντίας

απαξιώ, απαξιοίς, απαξιοί / (όχι: απαξιείς, απαξιεί) και ομοίως πληρώ, πληροίς, πληροί

εξαιτίας όχι εξ αιτίας

εξαρχής όχι εξ αρχής

απαρχαιωμένος όχι απαρχειωμένος

 

απεμπολώ όχι απεμπολίζω

απογοητεύω όχι απαγοητεύω

γαρίφαλο (παλιότερα γαρύφαλλο)

διαμιάς όχι διά μιας

γλιτώνω (παλιότερα, γλυτώνω)

ζήλια (ή ζήλεια;)

απευθείας όχι απ' ευθείας

καβγάς οχι καυγάς

αμαυρώνω όχι αμαυρίζω

κατ' αρχήν αλλά και καταρχήν (όμως κατ' αρχάς)

καημένος (όχι καϋμένος) 

αφετέρου αλλά και αφ' ετέρου

καμιά (παλιότερα καμμία)

κόκαλο (παλιότερα κόκκαλο)

μαντίλι (παλιότερα μαντήλι) 

μολαταύτα όχι μόλα ταύτα

νιώθω όχι νοιώθω

αλίμονο όχι αλλοίμονο

εκτίνω ποινή όχι εκτίω

ξίδι όχι ξύδι

καταναλωτισμός (ή υπερκατανάλωση) όχι υπερκαταναλωτισμός

επήρεια όχι επίρρεια (αλλά επιρροή)

συμπάθιο (παλιότερα συμπάθειο)

φλιτζάνι (παλιότερα φλυτζάνι)

χρεοκοπία όχι χρεωκοπία

εμβάθυνση όχι εμβάνθυνση

εν τούτοις όχι εντούτοις

εξ ημισείας όχι εξημισείας

παρ'όλα [αυτά] αλλά παρόλο

τέλος πάντων όχι τέλοσπάντων 

εξεπλάγην όχι εκπλάγηκα  

συνέβη όχι συνέβηκε ούτε συμβήκε

υπ' όψιν (αλλά και υπόψη)

εξέφρασα όχι έκφρασα

προπετής όχι προπέτης

αποκαθίστανται όχι αποκαθιστώνται //αποκατεστάθη όχι απεκατεστάθη

αποκτώνται όχι αποκτούνται

καταπατούνται όχι καταπατώνται

το απολωλός (πρόβατο) όχι το απολωλόν

εμφορούμαι όχι ευφορούμαι

αποσιωπώμενος όχι αποσιωπούμενος

αποτάθηκα / θα αποταθώ όχι αποτάνθηκα / θα αποτανθώ

ασχολούμαστε, ασχολούμασταν όχι ασχολιόμαστε

επιτίθεμαι / επιτίθενται, προστίθεμαι/προστίθενται 

διατίθενται όχι διατίθονται

διηθώ όχι διηθίζω

πηχυαίος όχι πηχαίος

τα χρειώδη όχι τα χρεώδη

άγχος όχι άνχος

γελοίος όχι γελείος

είμαστε, είστε (ενεστώτας) / ήμαστε, ήσαστε (παρατατικός)

εισέπραξα όχι είσπραξα

ελλοχεύω όχι ελογχεύω

περιθάλπω και όχι περιθάλπτω

εντρυφώ, εντρυφάς, εντρυφά όχι εντρυφείς...

εξοκέλλω όχι εξοκείλλω / αόρ.: εξώκειλα

επίμονος όχι επίμων (αλλά πείσμων, επιμένων)

ευφορία (ψυχική) αλλά εφορεία (...)

εποχικός όχι εποχιακός

θα επιστήσω (την προσοχή) όχι θα εφιστήσω

 

καθαυτό όχι καθ' αυτό 

καταχωρίζω (σε φακέλους), καταχώρισα όχι καταχωρώ, καταχώρησα

καταχώριση (σε φακέλους) όχι καταχώρηση

κραδαίνω όχι καρδαίνω

λιποβαρής όχι ελλιποβαρής

μεσοτοιχία όχι μισοτοιχία

ο μυς, οι μύες (όχι  οι μυς), αλλά τους μυς 

ορεσίβιος όχι ορεισίβιος

οστεομυελίτιδα όχι οστεομελίτιδα

 

παρεισφρέω, παρεισέφρησα και όχι παρεισφρύω, παρεισέφρυσα

πνευμονολόγος όχι πνευμονιολόγος

η προβλήτα  όχι ο προβλήτας

προοιωνίζομαι (π.χ. …την καταστροφή) όχι προιωνίζω

προπετής όχι προπέτης

προσδοκώ, προσδοκάς, προσδοκά / όχι προσδοκείς...

σιωπάς, σιωπά, (των) σιωπώντων όχι σιωπείς, σιωπεί, (των) σιωπούντων

ρολό (χαρτιού) όχι ρολός

στενοχωρώ όχι στεναχωρώ

συγγνώμη όχι συγνώμη

συγχρωτίζομαι όχι συχνωτίζομαι

συγχωρώ  όχι συχωρώ ή συνχωρώ

συνέθεσα όχι σύνθεσα αλλά συντίθεμαι (ενεστ.) και συνετέθην (αόρ., παθητ.)

τίθενται όχι τίθονται

συνελήφθη όχι συλλήφθηκε

ο σωλήνας όχι η σωλήνα 

υποθάλπω όχι υποθάλπτω

 

υποθηκοφυλακείο όχι υποθηκοφυλάκιο

Φινλανδία όχι Φιλανδία

χειρουργός όχι χειρούργος αλλά πανούργος (οι λέξεις σε -ουργος, όταν τονίζονται στο -ου- έχουν αρνητική σημασία, ενώ στο -ός έχουν θετική σημασία, π.χ. δημιουργός, αλλά ραδιούργος)

χλοοτάπητας όχι χλωροτάπητας 

η ψήφος (οι ψήφοι)  και όχι ο ψήφος / η μέθοδος (οι μέθοδοι και όχι οι μέθοδες)

(να) παραγάγω: υποτ.αορ. του ρ. παράγω, όχι να παράξω (όλος ο αόριστος: παρήγαγα, παρήγαγες, παρήγαγε, παραγάγαμε, παραγάγατε, παρήγαγαν)

οι αρχικοί χρόνοι: Εν.: παράγω, Παρατ.: παρήγα, Εξακολ. Μελ.: θα παράγω, Συνοπτ. Μελ.: θα παραγάγω, Αορ.: παρήγαγα, Παρακ: έχω παραγάγει, Υπερσ.: είχα παραγάγει, Συντ. Μελ: θα έχω παραγάγει. Τα ίδια ισχύουν και για τα υπόλοιπα σύνθετα ρήματα του "άγω": ανάγω, απάγω, διάγω, ενάγω, εξάγω, συνάγω, υπάγω.

 

thessalonikiartsandculture.gr/