Γιατί δεν μεγαλώνουμε παιδιά με κριτική σκέψη;

Γιατί δεν μεγαλώνουμε παιδιά με κριτική σκέψη;

Οι γονείς μεγαλώνουν τα παιδιά τους μαθαίνοντας τους συνεχώς νέα πράγματα. Το ζητούμενο όμως δεν είναι αυτό. Δεν θα έπρεπε να είναι αυτός ο στόχος των γονιών, αλλά... όπως έχει πει η Margaret Mead “Τα παιδιά πρέπει να διδάσκονται πώς να σκέφτονται, όχι τι να σκέφτονται.” Χιλιάδες πληροφορίες, πρέπει, τρόποι καλής συμπεριφοράς, άκαμπτες αρχές και αξίες, είναι μερικά απ΄ τα καθημερινά ερεθίσματα των παιδιών. Δεν αντιλέγουμε, είναι και αυτά αναγκαία, αλλά τι γίνεται με την περιέργεια; Τα παιδιά έχουν μια έμφυτη ανησυχία και επιθυμία να περιεργαστούν τον κόσμο. Να ανακαλύψουν πράγματα αλλά και πως λειτουργούν. Τι γίνεται όμως όταν οι γονείς άθελα τους σαμποτάρουν το ανήσυχο πνεύμα των μικρών τους; Μετατρέπονται σε παθητικούς εξερευνητές. Πώς; Όταν το μικρό σας σάς κατακλύζει με χιλιάδες «Γιατί μαμά;» και εσείς αφοσιωμένες στις δουλειές, τους απαντάτε «Σταμάτα επιτέλους» ή «Έτσι», καταλαβαίνετε πως δεν το βοηθάτε να συλλέξει τις πληροφορίες που θέλετε. Ακόμα, ενώ οι περισσότεροι γονείς θέλουν τα παιδιά τους να γίνουν υπεύθυνα, δημιουργικά και με αυτοπεποίθηση, στην πράξη πετυχαίνουν τα ακριβώς αντίθετα. Οι λόγοι εστιάζονται στην έλλειψη χρόνου, στις αυξημένες υποχρεώσεις αλλά και στην υπερπροστατευτικότητα. Απ΄ την άλλη πάλι, το σχολείο έρχεται να επιβαρύνει κι άλλο την διάθεση αυτή των παιδιών για ανακάλυψη και εξερεύνηση. Τα παιδιά δεν μαθαίνουν πώς να αναπτύξουν την κριτική σκέψη. Αντιθέτως, μαθαίνουν να «παπαγαλίζουν». Το μάθημα της ιστορίας απ’ έξω, λέξη προς λέξη, γιατί αλλιώς θεωρείσαι αδιάβαστος. Ναι, μπορεί να πει κανείς, πως έτσι κάτι τους μένει, κάτι μαθαίνουν. Απ’ την άλλη όμως, μπορεί να τους στερήσει τη δημιουργική και ανεξάρτητη σκέψη τους. Με άλλα λόγια την δεξιότητα της κριτικής σκέψης. Η κριτική σκέψη είναι η κρίσιμη ικανότητα να αξιολογούμε και να αναλύουμε κάτι προτού το αποδεχτούμε ως πραγματικό ή αξιόπιστο. Η δεξιότητα αυτή επιτρέπει σε ένα άτομο όχι μόνο να γνωρίζει κάτι, αλλά να κατανοεί σε βάθος και να αντιλαμβάνεται τη λογική πίσω από αυτό. Περιλαμβάνει την καθαρή σκέψη προκειμένου να επιτευχθεί η αξιόπιστη γνώση για το περιβάλλον μας. Το άτομο κατανοεί γύρω του τι ακριβώς συμβαίνει και κάνει τις επιλογές του. Δεν επιλέγει βάσει του τι του επιβάλλουν οι άλλοι ή μίας παγιωμένης πεποίθησης. Είναι σε θέση να σκέφτεται καθαρά, να δημιουργεί ερωτήματα και να αμφισβητεί τον κόσμο γύρω του. Συνεπώς, είναι πολύ σημαντικό να βοηθάμε τα παιδιά μας να καλλιεργήσουν την κριτική σκέψη. Είναι ένα εργαλείο που θα το χρειαστούν σ’ όλη την πορεία της ζωής των παιδιών. Θα μπορούν να αναζητούν το πότε, το πού και το πόσο, όταν ορίζουν, εξηγούν, συγκρίνουν και περιγράφουν, τότε μαθαίνουν να αξιολογούν και να αναλύουν τα γεγονότα. Μπορούν να καταλάβουν πότε αυτά που ακούνε είναι ανακριβή και πότε έχουν λογική εξήγηση. Ακόμα, η κριτική σκέψη βοηθά τα παιδιά σας να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους. Ένα άτομο που έχει μάθει να σκέφτεται, μπορεί πιο εύκολα να έρθει σε επαφή με τον εσωτερικό του κόσμου, να τα αναγνωρίσει τα συναισθήματα του και να αποφασίσει πώς να τα διαχειριστεί. Όταν δεν γνωρίζουν ή κάνουν λάθος σε κάτι, δεν νιώθουν άβολα γιατί αντιλαμβάνονται πως μαθαίνουν μέσα από κάθε εμπειρία. Τα βοηθάει να έχουν ανοιχτό μυαλό και να δέχονται τις απόψεις των άλλων. Φιλτράρουν τα νέα δεδομένα και επιλέγουν τι θέλουν και τι όχι. Με άλλα λόγια, τα παιδιά μέσα από την κριτική σκέψη μπορούν και αναπτύσσουν ένα υψηλότερο επίπεδο γνωστικών δεξιοτήτων!