ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ

 

 

ΠΗΓΕΣ

Αντλώντας στοιχεία από τα παραθέματα και συνδυάζοντάς τα με τις πληροφορίες του σχολικού εγχειριδίου

α) να δείξετε το ρόλο που διαδραμάτισε η Τράπεζα της Ελλάδας στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας μέχρι την κρίση του 1932

β) να δείξετε ποιες δυνάμεις αντιστρατεύονταν την ίδρυση και την πρόοδό της και γιατί

1.Η Ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος και τα Πρώτα Χρόνια Λειτουργίας της
Η Τράπεζα της Ελλάδος ιδρύθηκε σε συνέχεια του Πρωτοκόλλου της Γενεύης της 15ης Σεπτεμβρίου 1927 και άρχισε να λειτουργεί στις 15 Μαΐου 1928.

Η πρόταση για τη δημιουργία της κεντρικής τράπεζας έγινε από την Κοινωνία των Εθνών προκειμένου να στηριχθούν οι προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τα σοβαρά οικονομικά και δημοσιονομικά προβλήματα της εποχής. Μέχρι την ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος, τις λειτουργίες κεντρικής τράπεζας ασκούσε η μεγαλύτερη εμπορική τράπεζα της χώρας, η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία είχε ιδρυθεί το 1841 και βαθμιαία είχε αποκτήσει μονοπώλιο επί του εκδοτικού προνομίου. Σύμφωνα με την Κοινωνία των Εθνών, στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος υπήρχε ασυμβίβαστο για την άσκηση δημόσιας εξουσίας, όπως η έκδοση του χαρτονομίσματος, παράλληλα με τη δραστηριότητα εμπορικής τράπεζας.

Στη νέα, κεντρική, τράπεζα μεταβιβάστηκαν από την Εθνική Τράπεζα στοιχεία ενεργητικού (κυρίως χρυσός και ομόλογα του Δημοσίου) και παθητικού (το εκδοθέν χαρτονόμισμα και ιδίως οι καταθέσεις του Δημοσίου).

Η Τράπεζα της Ελλάδος άρχισε τη λειτουργία της τον Μάιο του 1928 με προσωπικό 500 ατόμων. Στη συνέχεια, η Τράπεζα άνοιξε έναν αριθμό πρακτορείων και υποκαταστημάτων κυρίως για την τροφοδότηση των τοπικών αγορών σε χαρτονόμισμα και για τη διενέργεια πληρωμών ή/και εισπράξεων για λογαριασμό του Δημοσίου. Στις 4 Απριλίου 1938 η έδρα της Τράπεζας μεταφέρθηκε στη σημερινή της θέση.

Το Πρωτόκολλο της Γενεύης καθόρισε, επίσης, το περιεχόμενο της δραχμής σε χρυσό και όρισε ότι η δραχμή θα ακολουθούσε τον Κανόνα Χρυσού-Συναλλάγματος. Σύμφωνα μάλιστα με το ‘Aρθρο 4 του αρχικού Καταστατικού της Τράπεζας της Ελλάδος “κύριον καθήκον της Τραπέζης είναι η εξασφάλισις της σταθερότητος της εις χρυσόν αξίας των γραμματίων αυτής. Προς τον σκοπόν τούτον θα ρυθμίζη, εντός των ορίων του Καταστατικού αυτής, την κυκλοφορίαν και την πίστιν εν Ελλάδι”

2.Η ιστορία του κτιρίου της Τράπεζας της Ελλάδος

Στις αρχές του 1930, όταν η Τράπεζα της Ελλάδος σύστησε το Τμήμα Κτιρίων, είχε αναθέσει τη διεύθυνσή του στον αρχιτέκτονα Κ. Παπαδάκη, που υπηρετούσε ώς τότε στο αρχιτεκτονικό τμήμα της Εθνικής Τραπέζης, και είχε προσλάβει επίσης ως τεχνικό σύμβουλο τον Ν. Ζουμπουλίδη, Διευθυντή της Τεχνικής Υπηρεσίας της Εθνικής. Τα οριστικά προσχέδια των Ν. Ζουμπουλίδη και Κ. Παπαδάκη εγκρίθηκαν από το Γενικό Συμβούλιο το Νοέμβριο του 1932. Τα σχέδια αυτά, και ειδικότερα τα σχέδια των θησαυροφυλακίων και των διαφόρων εγκαταστάσεων, τα εξέτασε το 1933 και ο άγγλος μηχανικός O. Faber, που έκαμε και τις μελέτες για τη θέρμανση και τον εξαερισμό του κτιρίου.

Εν τω μεταξύ είχε αρχίσει, από τους κύκλους που ζητούσαν συγχώνευση με την Εθνική, να υπονομεύεται η προσπάθεια της Τραπέζης της Ελλάδος να αποκτήσει ιδιόκτητο κεντρικό κατάστημα. Οικονομικοί παράγοντες του Λαϊκού Κόμματος, που βρισκόταν τότε στην εξουσία, αντιδρούσαν στο να δοθεί κυβερνητική άδεια για την οικοδόμηση νέου κτιρίου. Το Μάρτιο του 1933 ο Υπουργός των Οικονομικών είχε παραγγείλει να σταματήσει κάθε σχετική εργασία. Ο Παναγής Τσαλδάρης, που δεν συμφωνούσε σ’ αυτό το ζήτημα με τους παράγοντες του κόμματός του, υπέδειξε ιδιαιτέρως στο Διοικητή της Τραπέζης, όπως αναφέρει ο Ηλίας Βενέζης (1, σ. 171), πώς και πότε θα έπρεπε να γίνει η τελετή της θεμελιώσεως για να είναι αδύνατη κάθε αντίδραση.

Έτσι η τελετή θεμελιώσεως του κτιρίου επισπεύσθηκε, και έγινε στις 20 Νοεμβρίου 1933. Παρέστησαν η Διοίκηση και το Γενικό Συμβούλιο της Τραπέζης και ανώτατοι υπάλληλοι του ιδρύματος. Τον αγιασμό της θεμελιώσεως έκαμε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος. Ο Εμμανουήλ Τσουδερός εκφώνησε σχετικό λόγο.