Οδηγίες για τη μετάφραση αρχαίων κειμένων

Εύκολη υπόθεση είναι η κατανόηση (σύνταξη) ενός κειμένου και κατ’ επέκταση η μετάφρασή του, αν δουλέψουμε μεθοδικά.

Προϋποθέσεις:

α)      Γνώση της Γραμματικής

β)      Γνώση Λεξιλογίου: αποκτάται με την εμπειρία που κατακτάται μέσα από τα κείμενα, από λεξικά, από τα συμφραζόμενα και πολλές φορές με τη βοήθεια της Νεοελληνικής γλώσσας.

Προσοχή!

Δε μεταφράζουμε ποτέ μεμονωμένες λέξεις ούτε και φράσεις.Διαβάζουμε το κείμενο προσεκτικά δύο – τρεις φορές, κατανοούμε «κάπως» σε τι αναφέρεται και προχωρούμε μεταφράζοντας σταδιακά, δηλαδή, όταν τελειώνουμε μια πρόταση την ξαναδιαβάζουμε και πάμε στην άλλη και ούτω καθ’ εξής, ώστε να συνθέσουμε τα επιμέρους σ’ ένα σύνολο.

Σε κάθε περίοδο ή ημιπερίοδο αναγνωρίζουμε τις προτάσεις σωστά, δηλ. σημειώνουμε τα καθοριστικά στοιχεία:1)      το εισαγωγικό της πρότασης (με τι αρχίζει)2)      το ρήμα της3)      την τελευταία λέξη της

Ποτέ την πρώτη λέξη της επόμενης πρότασης.

Πιο συγκεκριμένα:

1.       Εισαγωγικά στοιχεία των προτάσεων είναι οι σύνδεσμοι, οι αναφορικές αντωνυμίες και τα επιρρήματα, οι ερωτηματικές αντωνυμίες και τα ερωτηματικά μόρια.

2.       Τα στοιχεία αυτά τα επισημαίνουμε κυκλώνοντάς τα. Τους συνδέσμους που συνδέουν όμοια πράγματα τους επισημαίνουμε με μισό κύκλο, γιατί πρέπει να ελέγξουμε τι συνδέουν, δηλαδή, προτάσεις ή όρους προτάσεων. Αν όμως ένας σύνδεσμος βρίσκεται μετά από σημείο στίξεως, εκτός του κόμματος, τον κυκλώνουμε και αυτόν, γιατί είναι φανερό ότι πρόκειται για το σύνδεσμο της κύριας πρότασης.

Τις προτάσεις τις χωρίζουμε ως εξής:

·                       Τις κύριες με αγκύλη

·                       Τις δευτερεύουσες με παρανθέσεις

Προσοχή!Αν στην αρχή μιας περιόδου ή ημιπεριόδου υπάρχουν δύο εισαγωγικά στοιχεία, θα πρόκειται για τις εξής περιπτώσεις:

α)      Το ένα εισαγωγικό στοιχείο εισάγει την πρώτη πρόταση που είναι δευτερεύουσα, ενώ το δεύτερο είναι ο σύνδεσμος της κύριας πρότασης που θα συναντήσουμε παρακάτω.

β)      Όταν μια πρόταση διακόπτεται, δεν πρέπει να βιαστούμε να βρούμε το ρήμα της παρακάτω. Ανοίγουμε αγκύλη, για να απομονώσουμε αυτήν στο παρακάτω κείμενο, αφού τις χωρίσουμε, διαβάζουμε το κείμενο για την κατανόηση του νοήματος και σε συνδυασμό με τη συντακτική ανάλυση αποδίδουμε τη μετάφραση.

ΤΕΛΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ

1)      Όταν χωρίσουμε το κείμενο στις προτάσεις του, μεταφράζουμε πλέον κάθε πρόταση χωριστά. Πρώτα την κύρια και στη συνέχεια τις δευτερεύουσες, με λογική σειρά, και όσες απομένουν, με τη σειρά του κειμένου.

2)      Αν προκύψει πρόβλημα στο να μεταφράσουμε  μπορούμε, να ξεκινήσουμε από την αρχή το κείμενο μεταφράζοντάς το, οπότε και τυχόν συντακτικό λάθος θα το βρούμε εύκολα, εφόσον δε θα βγαίνει νόημα με την πρώτη προσπάθειά μας.

Συνήθως μόνο οι ρηματικοί τύποι χρειάζεται να ειπωθούν στη γλώσσα μας πιο νωρίς απ’ ό,τι υπάρχουν στο κείμενο.

Φαίνεται εύκολα «με το μάτι» η λογική σχέση των προτάσεων, οπότε κατορθώνουμε όχι μόνο να μεταφράζουμε ένα κείμενο, αλλά και να φθάσουμε στην πλατύτερη ερμηνεία του.